Δικοινοτική Πολιτιστική Επιτροπή: Έσωσε 120 μνημεία και συνεχίζει - Συνέντευξη Σώτου Κτωρή

Σωτήρης Νικηφόρου

- 01.05.2023

ΦΩΤΟΣ: Το εξαιρετικό έργο της Πολιτιστικής Επιτροπής-Εκκλησίες, τζαμιά & άλλα μνημεία που συντηρήθηκαν-Έργα που έρχονται

Συνέντευξη του Ε/κ Προέδρου της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς Δρ Σώτου Κτωρή στην OffsiteNews - Φωτογραφίες από τα έργα που ολοκληρώθηκαν

Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

Τον Σεπτέμβριο του 2021, απονεμήθηκε στην Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, το βραβείο Grand Prix, στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κληρονομιάς της Europa Nostra, στην κατηγορία Προσφοράς στην Πολιτιστική Κληρονομιά από Οργανισμούς ή Πρόσωπα. Ομολογουμένως πρόκειται για μια τεράστια διάκριση, που αποτελεί ηθική επιβράβευση για την προσήλωση των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων μελών της Τεχνικής Επιτροπής τόσα χρόνια, τόσο στην προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου όσο και στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και συνεννόησης ανάμεσα στις δύο Κοινότητες.

Η Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, λειτουργεί από το 2008, μετά από συμφωνία του τότε ΠτΔ Δημήτρη Χριστόφια και του Τ/κ ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, για την δημιουργία επιτροπών που στόχο είχαν και έχουν τη συνεργασία ανάμεσα σε Ε/κ και Τ/κ.

Για 14 χρόνια και μέχρι τον Ιανουάριο του 2022, ο Ε/κ Πρόεδρος της Επιτροπής ήταν ο κ. Τάκης Χατζηδημητρίου ο οποίος έδωσε το άπαν των δυνάμεων του και επιτέλεσε εξαιρετικό έργο. Από τον Ιανουάριο του 2022, άξιος διάδοχος του είναι ο Δρ Σώτος Κτωρής, ο οποίος προηγουμένως διετέλεσε για 8 χρόνια ως μέλος της Επιτροπής. Ο Τ/κ Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο Ali Tuncay.

Ο Σώτος Κτωρής παραλαμβάνει το βραβείο Grand Prix. Δίπλα του αριστερά το ο Τ/κ Πρόεδρος της Επιτροπής Ali Tuncay

Το σπουδαίο βραβείο που πήρε η Επιτροπή το 2021, έδωσε ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στα μέλη της, που συνεχίζουν με ακόμα περισσότερο πάθος αλλά και αθόρυβα το σπουδαίο έργο που επιτελούν τόσο στις κατεχόμενες όσο και στις ελεύθερες περιοχές. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το έργο της Επιτροπής τυγχάνει ευρείας αποδοχής ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους.

Η OffsiteNews επικοινώνησε με τον κ. Σώτο Κτωρή, τον Ελληνοκύπριο Πρόεδρο της Τεχνική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς ο οποίος μας μίλησε για τον σπουδαίο ρόλο αλλά και το επίτευγμα της Επιτροπής να διανοιχτεί η προοπτική της διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, κάτι που πριν το 2008 φάνταζε αδύνατο. Τονίζει ότι γενικότερα η δράση της Επιτροπής συμβάλλει στην ενίσχυση της κουλτούρας της συνεργασίας και του αλληλοσεβασμού ανάμεσα στις δύο Κοινότητες.

Ο Δρ Σώτος Κτωρής, στην τελετή βράβευσης από την Europa Nostra

Ο κ. Κτωρής μας μίλησε επίσης για τις εργασίες συντήρησης ή διασωστικές εργασίες που έγιναν σε περισσότερα από 120 μνημεία (εκκλησίες, τζαμιά, αρχαιολογικοί χώροι και άλλα μνημεία) σε ολόκληρη την Κύπρο όλα αυτά τα χρόνια, για τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο αλλά και τα έργα που προγραμματίζονται και είναι υπό μελέτη για να ξεκινήσουν.

Ανέφερε ότι μέχρι τώρα δαπανήθηκαν για τα έργα της Επιτροπής πέραν των €25 εκατομμυρίων, ενώ το βασικό οικονομικό στήριγμα της Επιτροπής παραμένει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακολουθεί αυτούσια η συνέντευξη του κ. Σώτου Κτωρή, του Ε/κ Προέδρου της Τεχνική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

- Πότε δημιουργήθηκε η Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά και πώς κρίνετε το μέχρι τώρα έργο της;

Η Τεχνική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς δημιουργήθηκε το 2008, άρχισε να υλοποιεί έργα επί του εδάφους το 2012 και έκτοτε έχει ολοκληρώσει εργασίες συντήρησης ή διασωστικές εργασίες σε περισσότερα από εκατό είκοσι μνημεία σε ολόκληρη την Κύπρο. Η Τεχνική Επιτροπή πέτυχε να διανοιχτεί η προοπτική της διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μία προοπτική που έως το 2008 φάνταζε αδύνατη, αφού η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς τροφοδοτούσε την ιδεολογία της μισαλλοδοξίας και της πλήρους αποξένωσης των δύο Κοινοτήτων. Η δράση της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς εξελίχθηκε, σταδιακά, σε ένα project με προεκτάσεις πέραν της διάσωσης των μνημείων, αφού συμβάλλει στην ενίσχυση της κουλτούρας της συνεργασίας, της ανεκτικότητας και του αλληλοσεβασμού ανάμεσα στις δύο Κοινότητες. Το έργο της Επιτροπής τυγχάνει ευρείας αποδοχής ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους ενώ έχει τύχει ευρωπαϊκής και διεθνούς αναγνώρισης με την απονομή του βραβείου Grand Prix της EUROPA NOSTRA τον Σεπτέμβριο του 2021.

ΑΠΟΣΤΟ

Το Μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα

Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που ολοκληρώθηκαν μέχρι τώρα στα κατεχόμενα και τις ελεύθερες περιοχές;

Ως έργα - ορόσημα θα χαρακτήριζα τη συντήρηση του μοναστηριού του Αποστόλου Αντρέα, τις εργασίες στους αρχαιολογικούς χώρους της Σαλαμίνας, των Σόλων και του Βουνιού, τις εργασίες στο τέμενος Ζουχουρί στη Λάρνακα καθώς και τις συντηρήσεις στα ενετικά τείχη της Αμμοχώστου.

***Σημείωση: Στο κάτω μέρος της συνέντευξης παραθέτουμε μερικά από τα έργα που έχουν ολοκληρωθεί και σχετικές φωτογραφίες

Η εκκλησία του Αρχ. Μιχαήλ στη Γιαλούσα

Ποια έργα είναι σε εξέλιξη αυτή την περίοδο;

Αυτή την περίοδο ευρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες συντήρησης στην εκκλησία της Παναγίας στον Σύσκληπο, στον Άγιο Γεώργιο στα Άρδανα, στον Προφήτη Ηλία στους Στύλλους, στον Τίμιο Προδρόμου στα Γαστριά, στον Άγιο Γεώργιο στον Άγιο Γεώργιο Σπαθαρικού, στον Απόστολο Λουκά στο Σπαθαρικό, στον Άγιο Γεώργιο στο Πραστειό, στον Άγιο Γεώργιο στις Γούφες, στον προμαχώνα Arsenal στα ενετικά τείχη Αμμοχώστου καθώς και στα τζαμιά στο Καλό Χωριό και στο Μαρώνι.

Τέμενος Ζουχούρι στη Λάρνακα

Ποια έργα προγραμματίζει η Επιτροπή για να αρχίσουν;

Στο επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να αρχίσουν εργασίες συντήρησης στα υδραγωγεία της Λεύκας και της Αφάνειας, στην εκκλησία του Αγίου Συνεσίου στη Λύση, στον Άγιο Γεώργιο στη Βοκολίδα, στην Αγία Παρασκευή στον Άγιο Θεόδωρο Καρπασίας, στον Άγιο Φώτιο και στην Παναγία την Ελεούσα στην Καρπασία,, στην Αγία Μαρίνα στο Δυόριος, στις εκκλησίες του Τιμίου Προδρόμου στη Λάπαθο και στην Καλοψίδα, στον Άγιο Μηνά στη Λάπηθο, καθώς και στα τζαμιά στην Αυδήμου, στην Αλέκτωρα, στην Τέρρα, στην Αλαμινό στην Τόχνη και στην Καλαβασό.

Ποιο περίπου το κόστος υλοποίησης των έργων μέχρι τώρα και ποιοι επιχορηγούν την Επιτροπή;

Μέχρι στιγμής η Επιτροπή έχει δαπανήσει πέραν των εικοσιπέντε εκατομμυρίων ευρώ για την εκτέλεση εργασιών συντήρησης σε μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς της πατρίδας μας. Το βασικό οικονομικό στήριγμα της Επιτροπής παραμένει η Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία από το 2010 στηρίζει ανελλιπώς, σε ετήσια βάση, αυτή την προσπάθεια, ενώ έργα της Επιτροπής χρηματοδοτούν σημαντικοί διεθνείς οργανισμοί αλλά και τοπικοί φορείς όπως είναι η Εκκλησία της Κύπρου και το Εβκάφ. Ταυτόχρονα στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων έργων τοπικές κοινότητες συνεισφέρουν οικονομικά προκειμένου να ενισχύσουν τις προσπάθειες της Επιτροπής για τη διάσωση μνημείων για τα οποία επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Για τις εκκλησίες που επιδιορθώνονται στα κατεχόμενα, δίνεται άδεια και για τέλεση Ακολουθιών από τους Ελληνοκύπριους;

Η χρήση των θρησκευτικών μνημείων δεν συνιστά ευθύνη της Επιτροπής, δεν εμπίπτει στους όρους εντολής της. Παραταύτα, η άποψη μας είναι ότι όλα τα θρησκευτικά μνημεία θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό για τον οποίο είχα οικοδομηθεί. Ωστόσο, η εξεύρεση μιας ρύθμισης για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει τις δύο Κοινότητες σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο.

Από την επίσκεψη της Αναπληρώτριας ΓΓ των ΗΕ Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο στην Αμμόχωστο τον περασμένο Μάρτιο - Συνάντηση και ξενάγηση από τους δύο προέδρους της Πολιτιστικής Επιτροπής

Πιο κάτω παραθέτουμε μερικά από τα μνημεία στα κατεχόμενα αλλά και τις ελεύθερες περιοχές που ήδη επιδιορθώθηκαν. (Φωτογραφίες από τα social media του κ. Κτωρή, του κ.Tuncay και της Τεχνικής Επιτροπής).

> Άγιος Συνέσιος - Ριζοκάρπασο