• Τα 12 βήματα του Συμβουλευτικού Οδηγού
• Ποιος ο στόχος του προγράμματος
• Τα χρονοδιαγράμματα
• Πώς προχωρά η εφαρμογή του προγράμματος στο Προεδρικό Μέγαρο

Σε κτήρια μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές (Zero Waste to Landfill) ετοιμάζονται να μετατραπούν Προεδρικό Μέγαρο και όλα τα κτήρια υπουργείων και υφυπουργείων, μια πρωτοβουλία η οποία ξεκίνησε από την Πρώτη Κυρία Φιλίππα Καρσερά-Χριστοδουλίδη και την Επίτροπο Περιβάλλοντος. Τις τελευταίες εβδομάδες η Επίτροπος Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου πραγματοποιεί συναντήσεις με τους υπουργούς και υφυπουργούς της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, με σκοπό την παράδοση Συμβουλευτικού Οδηγού.

Η Επίτροπος Περιβάλλοντος μιλώντας στην OffsiteNews αποκάλυψε τα 12 στάδια τα οποία περιλαμβάνει ο Συμβουλευτικός Οδηγός. Σε αυτόν περιλαμβάνεται και «Ενδεικτικός πίνακας διαχείρισης αποβλήτων» καθώς και οδηγός για βιώσιμη διοργάνωση της τροφοδοσίας (Catering) για εκδηλώσεις, ώστε να επιλέγονται βρώσιμα τοπικά προϊόντα και αντικείμενα επαναχρησιμοποίησης (κανάτες νερού, γυάλινα ποτήρια κτλ). 

Στη συνέχεια η Επίτροπος αναφέρθηκε στο στόχο του προγράμματος ο οποίος είναι τριπλός. Ήδη σε κάποια υπουργεία έχουν δοθεί οδηγίες από τους προϊσταμένους να ξεκινήσουν οι διαδικασίες εφαρμογής του Οδηγού. 

Το χρονικό διάστημα για πλήρη εφαρμογή του Οδηγού αλλά και επαλήθευση των αποτελεσμάτων είναι 12 μήνες ενώ σημειώνεται πως όλοι αρχικά θα τύχουν εκπαίδευσης και καθοδήγησης από το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος. 

Η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε και στην μετατροπή του Προεδρικού Μεγάρου ως κτήριο μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές, εκφράζοντας αισιοδοξία πως θα είναι το πρώτο κτήριο όπου θα λάβει την σχετική πιστοποίηση. Τις επόμενες ημέρες προγραμματίστηκε η παράδοση των κάδων ανακύκλωσης ενώ στο προσωπικό δόθηκαν επαναχρησιμοποιούμενα μπουκάλια νερού και τοποθετήθηκαν ψυγεία νερού με λάμπες UV. 

Διαβάστε αυτούσια την συνέντευξη της Μαρίας Παναγιώτου

> Τι περιλαμβάνει ο οδηγός Μετατροπής Κτηρίων Υπουργείων και Υφυπουργείων σε Κτήρια Μηδενικών Απορριμμάτων στις Χωματερές;

Ο οδηγός περιλαμβάνει τα δώδεκα στάδια που πρέπει να υλοποιήσει κάθε Υπουργείο και Υφυπουργείο ώστε να μπορέσει να επαληθευτεί ως κτήριο μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές. Πιο συγκεκριμένα τα στάδια αυτά είναι:

1. Δημιουργία ομάδας διαχείρισης απορριμμάτων 
2. Διεξαγωγή ελέγχου και καταγραφής υφιστάμενων δεδομένων
3. Παροχή εκπαίδευσης και κατάρτισης 
4. Εφαρμογή προγράμματος μείωσης απορριμμάτων
5. Μείωση των ειδών μιας χρήσης    
6. Συνεργασία με συλλογικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων ή αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων 
7. Εφαρμογή προγράμματος ανακύκλωσης    
8. Εφαρμογή προγράμματος κομποστοποίησης εκεί και όπου δύναται
9. Μέτρηση του ποσοστού αποβλήτων του {όνομα Υπουργείου/ Υφυπουργείου} που έτυχαν ορθολογιστικής διαχείρισης και επαλήθευσή του    
10. Παρακολούθηση της προόδου    
11. Επαλήθευση του ποσοστού αποβλήτων    
12. Τεχνικές Προδιαγραφές για Επαλήθευση του {όνομα Υπουργείου/ Υφυπουργείου} ως Zero Waste to Landfill και έκδοση πιστοποιητικού επαλήθευσης   

Πέρα από τα πιο πάνω βήματα τα οποία αναλύονται διεξοδικά, ο οδηγός περιλαμβάνει τον «Ενδεικτικό πίνακα διαχείρισης αποβλήτων» καθώς και έναν οδηγό για βιώσιμη διοργάνωση της τροφοδοσίας (Catering) για εκδηλώσεις, ώστε να επιλέγονται βρώσιμα τοπικά προϊόντα και αντικείμενα επαναχρησιμοποίησης (κανάτες νερού, γυάλινα ποτήρια κτλ). 

Θέλω να τονίσω πως για την ετοιμασία αυτού του Οδηγού, αξιοποιήθηκε η τεχνογνωσία του Ανώτερου Λειτουργού Ανάπτυξης και Διαχείρισης Προγραμμάτων Γραφείου Επιτρόπου Περιβάλλοντος, κ. Θεόδουλου Μακρυγιάννη, τον οποίο και ευχαριστώ θερμά. Η εμπειρογνωμοσύνη του, πηγάζει και τεκμηριώνεται από το ότι υπήρξε ο εμπνευστής αλλά και επικεφαλής της μετατροπής του πρώτου οργανισμού στην Κύπρο με επαλήθευση μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές από το 2016.

> Ποιος είναι ο στόχος και τι θα πετύχουμε με αυτή τη διαδικασία;

Ο στόχος είναι τριπλός. Ο πρώτος στόχος είναι φυσικά το μετρήσιμο αποτέλεσμα. Δηλαδή να μπορέσουμε να μετατρέψουμε το Προεδρικό Μέγαρο και τα Κτήρια των Υπουργείων και Υφυπουργείων σε κτήρια μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει ο οργανισμός Πιστοποίησης που θα αναλάβει τον έλεγχο να προχωρήσει στην επαλήθευση του ποσοστού ανακύκλωσης/επαναχρησιμοποίησης των στερεών αποβλήτων που παράγει το εκάστοτε κτήριο. Στην περίπτωση που το ποσοστό αυτό είναι πέραν του 95%, τότε θα εκδοθεί από τον οργανισμό πιστοποίησης επίσημο πιστοποιητικό επαλήθευσης του ποσοστού αποβλήτων, που θα αναφέρει ότι το κτήριο αυτό έχει επαληθευτεί ως κτήριο Zero Waste to Landfill (μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές). Το ποσοστό ανακύκλωσης/επαναχρησιμοποίησης (%) για την κάθε ροή αποβλήτων θα πρέπει να αναφέρεται σε έγγραφο που θα συνοδεύει το πιστοποιητικό. 

Ο δεύτερος στόχος έχει άμεση σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας υπηρεσίας. Η διαδικασία αυτή για να επιτύχει, προϋποθέτει την άμεση εμπλοκή των ιδίων των εργαζομένων, οι οποίοι θα πρέπει μειώσουν, επαναχρησιμοποιήσουν, ανακυκλώσουν και να διαχειριστούν ορθά τα υλικά και τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν. Με άλλα λόγια, αυτό που μέχρι σήμερα ενδεχομένως να αντιμετωπίζετο ως «άχρηστο αντικείμενο», να γίνει κατανοητό ότι έχει χρήση και μπορεί να αξιοποιηθεί ως πρώτη ύλη για κάτι άλλο, είτε να επαναχρησιμοποιηθεί. Με τη σωστή εκπαίδευση και εμπλοκή του προσωπικού, αυτός ο κύκλος που μόλις περιέγραψα και ο οποίος ξεκινά με την μείωση, ευελπιστούμε ότι θα περάσει και στα νοικοκυριά και τα σπίτια τους. 

Ο τρίτος στόχος σχετίζεται με τον συμβολισμό που έχει η δράση αυτή. Να σας θυμίσω ότι αυτή η πρωτοβουλία ξεκίνησε από την Πρώτη Κυρία, κ. Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη και εμένα ως Επίτροπο Περιβάλλοντος από το ίδιο το Προεδρικό Μέγαρο, το κτήριο μέσα στο οποίο δρα και διαβιεί ο πρώτος πολίτης της χώρας. Η μεταφορά του σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία μετατρέπει ολόκληρη την πολιτική ηγεσία και τα κτήρια των Υπουργείων και Υφυπουργείων ως πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Με αυτό τον τρόπο τεκμηριώνεται εμπράκτως η σημασία που δίνει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αλλά και ολόκληρη η κυβέρνηση έναντι στην βιώσιμη ανάπτυξη. Mέσα από τη δράση αυτή γινόμαστε όλοι εμείς τα θετικά παραδείγματα υλοποίησης και εφαρμογής αλλαγών που προνοούνται μέσα από την πράσινη μετάβαση. Συνεργαζόμαστε και ενώνουμε όλοι δυνάμεις, κάνουμε πράξη τον 17ο στόχο βιώσιμης ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, εφαρμόζοντας έτσι οριζόντια, σε ολόκληρη την κυβερνητική μηχανή, μία σημαντική περιβαλλοντική δράση. 

Αξίζει να σημειώσουμε πως μέχρι στιγμής μόνο δύο οργανισμοί έχουν επαλήθευση μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές και αυτοί είναι η Cyta και το ΕΒΕΛ Λεμεσού. Εάν επιτύχουμε τον στόχο μας, το Προεδρικό Μέγαρο και τα Κτήρια των Υπουργείων και Υφυπουργείων θα είναι τα πρώτα δημόσια κτήρια που επιτυγχάνουν να αποκτήσουν αυτή την πιστοποίηση επαλήθευσης.

> Δόθηκε σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία; Υπάρχουν τμήματα τα οποία δεν θα συμμετέχουν;

Μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης αυτής της συνέντευξης, υπολείπεται η «παράδοση» του Οδηγού σε δύο Υπουργεία και αυτό θα γίνει εντός των επόμενων ημερών. Διευκρινίζω πως ο οδηγός έχει ήδη αποσταλεί σε όλους ηλεκτρονικά και μόνο σε αυτή τη μορφή γίνεται η παράδοσή του. Οι συναντήσεις «παράδοσης» του οδηγού καθορίστηκαν ώστε να εξηγηθούν και να απαντηθούν κάποιες πρώτες απορίες. Με ικανοποίηση είδαμε αυτές τις συναντήσεις να εξελίσσονται, τελικά, σε συναντήσεις έναρξης της διαδικασίας μετατροπής, αφού όλοι οι πολιτικοί προϊστάμενοι των Υπουργείων και Υφυπουργείων που συναντήσαμε, έδωσαν ήδη οδηγίες έναρξης της διαδικασίας. Σε κάποια Υπουργεία η διαδικασία θα ξεκινήσει καθολικά και σε άλλα ανά τμήματα και σταδιακά. Όλοι όμως θα τύχουν εκπαίδευσης και καθοδήγησης από το Γραφείο μας, ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε τους στόχους μας. 

> Τι κόστος θα έχουν οι οδηγίες ώστε να εφαρμοστούν;

Η εφαρμογή των οδηγιών δεν έχει κανένα απολύτως κόστος. Είναι και zero waste και zero cost! Το μόνο κόστος που θα προκύψει είναι αυτό προς τον οργανισμό που θα κάνει την επαλήθευση του ποσοστού των αποβλήτων και θα εκδώσει το ανάλογο πιστοποιητικό, αλλά και σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ποσό που δεν αναμένεται να ξεπεράσει τις €2.500 για το κάθε Υπουργείο/Υφυπουργείο. 

> Ποιο το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του οδηγού;

Ο οδηγός που έχουμε εκπονήσει είναι έτοιμος για άμεση εφαρμογή. Βάσει της προηγούμενης εμπειρίας μας, διαπιστώσαμε ότι το χρονικό διάστημα για την πλήρη εφαρμογή και την επαλήθευση των αποτελεσμάτων είναι περίπου 12 ημερολογιακούς μήνες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοηθεί πως δεν ξεκινούν όλα τα κτήρια από την ίδια αφετηρία. Κάθε κτήριο έχει τη δική του ιδιαιτερότητα και μπορεί να απαιτεί διαφορετικό χρόνο εφαρμογής.

> Θα δοθούν οδηγίες ώστε τα μέτρα αυτά να εφαρμόζονται και από τους πολίτες στα σπίτια τους;

Όπως προανέφερα η διαδικασία αυτή εμπλέκει τους ίδιους τους εργαζόμενους. Ως εκ τούτου μέσα από την εφαρμογή του οδηγού στον χώρο εργασίας τους, εμμέσως γίνονται δορυφόροι αυτής της προσπάθειας και στα σπίτια τους. Εξάλλου, πολύ γρήγορα θα αντιληφθούν πως ο κύκλος εφαρμογής της διαδικασίας (μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, σωστή διαχείριση) έχει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, συμβάλλει στην προσπάθεια για να έχουμε ένα υγιές περιβάλλον, ενώ το οικονομικό όφελος είναι επίσης σημαντικό, αφού θα πρέπει να εντάξουν την βιώσιμη διαχείριση των υλικών και τροφίμων που καταναλώνουν στην καθημερινότητά τους.

> Το Προεδρικό Μέγαρο θα είναι το πρώτο κυβερνητικό κτήριο που θα μετατραπεί σε Κτήριο Μηδενικών Απορριμμάτων στις Χωματερές. Πώς προχωρά το πρόγραμμα;

Το Προεδρικό Μέγαρο είναι το πρώτο κτήριο που ξεκίνησε τη διαδικασία μετατροπής του και είμαστε αισιόδοξοι πως θα είναι και το πρώτο κτήριο που θα πάρει τη σχετική πιστοποίηση. H ομάδα που ορίστηκε για την υλοποίηση του έργου έχει ήδη ξεκινήσει δουλειά, καταγράφοντας τις διάφορες ροές αποβλήτων και τις ποσότητές τους και φροντίζει αυτά να τυγχάνουν σωστής διαχείρισης. Αυτές τις μέρες θα παραδοθούν από τα συστήματα ανακύκλωσης οι επιπλέον κάδοι ανακύκλωσης που χρειάζονται. Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι τα πλαστικά μπουκάλια έχουν τερματιστεί πλήρως, καθώς σε όλο το προσωπικό παραχωρήθηκαν επαναχρησιμοποιούμενα μπουκάλια νερού, τοποθετήθηκαν ψυγεία νερού με λάμπες UV στα κτήρια της Προεδρίας, ενώ έγινε και μια σειρά από άλλες δράσεις.

Τέλος Αυγούστου και μέχρι το πρώτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου θα ολοκληρωθούν οι πρώτες εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις και εντός Φθινοπώρου προγραμματίζουμε με την Πρώτη Κυρία δημοσιογραφική διάσκεψη για να πούμε όσα έγιναν μέχρι εκείνη την περίοδο στο πλαίσιο της δράσης αυτής, τόσο στο Προεδρικό Μέγαρο όσο και στα υπόλοιπα κτήρια.