Την επέκταση της χρονικής περιόδου εντός της οποίας θα μπορούν οι γονείς να ασκούν το δικαίωμα γονικής άδειας προωθουν με πρόταση νόμου που κατέθεσαν οι Βουλευτές του ΑΚΕΛ Αντρέας Καυκαλιάς, Χρίστος Χριστόφιας και Γιώργος Κουκουμάς. 

Πιο συγκεκριμένα η πρόταση προνοεί όπως οι γονείς έχουν δικαίωμα να πάρουν την πληρωμένη γονική άδεια που δικαιούνται μέχρι και την συμπλήρωση του 15ου έτους των παιδιών τους, αντί μέχρι την συμπλήρωση του 8ο έτους όπως ισχύει σήμερα. 

Με δεύτερη σχετική πρόταση νόμου, ρυθμίζεται και η επέκταση της περιόδου καταβολής του σχετικού επιδόματος από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις μέχρι τα την συμπλήρωση του 15ου έτους τους παιδιού. 

Θυμίζουμε ότι η πληρωμένη γονική άδεια μέχρι 8 εβδομάδες για παιδιά έως 8 ετών, εγκρίθηκε πέρσι τον Δεκέμβριο από τη Βουλή και τέθηκε σε ισχύ από τις 16 Δεκεμβρίου του 2022.

Με την πρόταση νόμου ουσιαστικά τροποποιείται ο περί Αδειών (πατρότητας, γονικής, φροντίδας, ανωτέρας βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής ζωής Νόμος.  

Όπως αναφέρεται στην πρόταση, η επέκταση της εν λόγω περιόδου μέχρι το 15ο έτος του παιδιού, κρίνεται απαραίτητη καθώς η ανάγκη απουσίας από την εργασία για λόγους φροντίδας των παιδιών συνεχίζει να υφίσταται και μετά τον όγδοο έτος της ηλικίας του παιδιού. Περαιτέρω η εν λόγω επέκταση δεν δημιουργεί νέο δικαίωμα, ούτε επιβαρύνει το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αλλά παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία στους εργαζόμενους γονείς για να επιλέξουν πότε θα ασκήσουν το δικαίωμα της γονικής άδειας.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε  ότι η συγκεκριμένη πρόταση για τη γονική άδεια συμπεριλαμβάνεται και στις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΠτΔ Νίκου Χριστοδουλίδη, κάτι που επισημάνθηκε και σε σχετική ανακοίνωση του ΑΚΕΛ για το θέμα. 

Μέχρι 8 εβδομάδες σήμερα η πληρωμένη γονική άδεια έως την ηλικία των 8 ετών

Θυμίζουμε τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα για την γονική άδεια. Κάθε μισθωτός εργαζόμενος γονέας που έχει παιδί μέχρι 8 ετών έχει δικαίωμα να ζητήσει από τον εργοδότη του γονική άδεια διάρκειας μέχρι και 18 εβδομάδες για λόγους φροντίδας του παιδιού του (μέγιστο όριο 5 εβδομάδες το χρόνο). 

Από αυτές τις 18 εβδομάδες, θα μπορεί να πληρώνεται την γονική άδεια μέχρι 6 εβδομάδες (σε πρώτη φάση και πιο συγκεκριμένα μέχρι 01/08/2024) και αργότερα, από 02/08/2024, μέχρι 8 εβδομάδες, μέσω του επιδόματος γονικής άδειας. 

>>> ΕΔΩ η αίτηση για πληρωμένη γονική άδεια

Οι δικαιούχοι

Κάθε μισθωτός γονιός ανεξάρτητα αν είναι έγγαμος, διαζευγμένος ή άγαμος, εάν έχει 6 μήνες συνεχούς απασχόλησης στον εργοδότη του δικαιούται να λάβει γονική άδεια για το διάστημα από την λήξη της άδειας μητρότητας/πατρότητας μέχρι τη συμπλήρωση του 8ου έτους ηλικίας του κάθε τέκνου. Αφού εγκριθεί για απουσία από την εργασία του για λόγους γονικής άδειας από τον εργοδότη του, μπορεί να αιτηθεί του επιδόματος γονικής άδειας εφόσον πληροί τις πιο κάτω προϋποθέσεις:

• έχει απασχοληθεί για περίοδο 12 μηνών εντός της περιόδου των 24 μηνών πριν από την ημερομηνία έναρξης της περιόδου για την οποία υποβάλλουν αίτηση για επίδομα γονικής άδειας
• απουσιάζει από την εργασία του με γονική άδεια  και ιδε λαμβάνει πλήρεις απολαβές από τον εργοδότη τους. Δηλαδή κατά την περίοδο της γονικής άδειας ο εργαζόμενος να μην πληρώνεται κανονικά ολόκληρο τον μισθό από τον εργοδότη. 
• Πληροί τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις που θέτει ο περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμος

Μόνο αν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις μπορεί να πληρωθεί ένας εργαζόμενος επίδομα γονικής άδειας. 

Τονίζεται ότι μπορούν να αιτηθούν για το επίδομα γονικής άδειας και οι δύο γονείς. Σημειώνεται επίσης ότι ένας γονιός μπορεί να μεταφέρει 9 εβδομάδες γονικής άδειας στον άλλο γονιό, εάν ο τελευταίος πληροί τις προϋποθέσεις για λήψη γονικής άδειας. Το δικαίωμα μεταβίβασης αφορά μόνο την περίοδο γονικής άδειας για την οποία δεν παρέχεται επίδομα. 

Το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται για συνολική περίοδο μέχρι 6 εβδομάδες μέχρι 

01/08/2024 και για περίοδο μέχρι 8 εβδομάδες από 02/08/2024 στον κάθε γονέα για κάθε παιδί. Για τη περίοδο γονικής άδειας για την οποία δεν καταβάλλεται επίδομα γονικής άδειας χορηγούνται πιστώσεις ασφάλισης.

Μέγιστη περίοδος καταβολής επιδόματος ανά έτος

Το επίδομα γονικής άδειας δύναται να καταβάλλεται σε δικαιούχους με ελάχιστη περίοδο μίας μέρας και μέγιστη περίοδο ως ακολούθως:

• μέχρι 31/12/2023 τρεις (3) εβδομάδες το ημερολογιακό έτος
• από 01/01/2024 – 31/12/2024 τέσσερις (4) εβδομάδες το ημερολογιακό έτος
• από 01/01/2025 πέντε εβδομάδες το ημερολογιακό έτος 

Με πιο απλά λόγια, όπως προαναφέραμε κάθε  μισθωτός γονιός έχει το δικαίωμα γονικής άδειας 18 εβδομάδων για κάθε παιδί μέχρι τη συμπλήρωση του 8ου  έτους. Από αυτές τις 18 εβδομάδες, μπορεί να αιτηθεί και να πληρωθεί μόνο τις 6 εβδομάδες (αύξηση σε 8 εβδομάδες από 2/08/2024), είτε συνεχόμενα, είτε σε διάφορες περιόδους. 

Παράδειγμα

Το 2023 όμως μπορεί να πληρωθεί μέχρι τρεις εβδομάδες, το 2024 μέχρι τέσσερις και το 2025 μέχρι πέντε εβδομάδες. Άρα για παράδειγμα ένας γονιός μπορεί να πληρωθεί 3 εβδομάδες το 2023, 4 εβδομάδες το 2024 και 1 εβδομάδα το 2025 (σύνολο 8 εβδομάδες), νοουμένου ότι το παιδί δεν συμπληρώνει το 8ο έτος ηλικίας εντός της περιόδου αυτής.

Προειδοποίηση 3 εβδομάδων στον εργοδότη 

Κάθε εργαζόμενος μισθωτός πατέρας και κάθε εργαζόμενη μισθωτή μητέρα που επιθυμεί να λάβει γονική άδεια, πρέπει να προειδοποιήσει τον εργοδότη τουλάχιστον 3 εβδομάδες πριν από την ημερομηνία που επιθυμεί να λάβει τη γονικής άδειας. Επιπλέον, πρέπει να υποβάλει την σχετική αίτηση για το επίδομα γονικής άδειας, μέχρι μία εβδομάδα (7 μέρες)  μετά την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας. 

Σημειώνεται ότι εάν ένας γονέας εξαντλήσει το επίδομα γονικής άδειας, στη συνέχεια θα δικαιούται μόνο πιστώσεις στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων εάν λάβει για περισσότερη περίοδο γονική άδεια από τον εργοδότη του. Για παράδειγμα εάν ένας γονιός πάρει επίδομα γονικής άδειας για 3 εβδομάδες το 2023 αλλά απουσιάσει από την εργασία του με γονική του άδεια 5 εβδομάδες. Για τις 2 εβδομάδες θα λάβει μόνο πιστώσεις ασφάλισης. 

Πώς υπολογίζεται το ποσό του επιδόματος

Όπως και άλλα επιδόματα, το επίδομα γονικής άδειας υπολογίζεται στο ύψος των ασφαλιστικών απολαβών του εργαζόμενου τον προηγούμενο χρόνο. Σημειώνεται όμως ότι εάν κάποιος κάνει αίτηση σήμερα, προηγούμενος χρόνος είναι το 2021. Εάν κάποιος κάνει αίτηση μετά την 1η Δευτέρα του Ιουλίου εντός του έτους προηγούμενος χρόνος θα είναι το 2022. 

Το εβδομαδιαίο ύψος του επιδόματος  θα ανέρχεται στο 72% της εβδομαδιαίας; ασφαλιστικής μονάδας του ασφαλισμένου στη βασική ασφάλιση του κατά το σχετικό έτος εισφορών και στο 60% της εβδομαδιαίας αξίας του αριθμού των ασφαλιστικών μονάδων του ασφαλισμένου στη συμπληρωματική του ασφάλιση (δηλαδή πέραν της μιας μονάδας) του κατά το  σχετικό έτος εισφορών.

Σωτήρης Νικηφόρου