Αρκετές εκκρεμότητες και καθυστερήσεις παρατηρούνται στην προετοιμασία Δήμων, Κοινοτήτων αλλά και του Τμήματος Περιβάλλοντος για την εφαρμογή του «Πληρώνω όσο πετώ». Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό,  τον Ιούνιο του 2024, μαζί με την Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρέπει να εφαρμοστεί παγκύπρια το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετώ» με το σύστημα της προπληρωμένης σακούλας, κάτι που δεν είναι εφικτό να γίνει με τα σημερινά δεδομένα. 

Το θέμα συζητήθηκε την Τετάρτη στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής και αναδείχθηκαν διάφορα θέματα, με τους Βουλευτές να εκφράζουν την εντονη τους ανησυχία.

Σημειώνεται ότι η εισαγωγή του συστήματος «πληρώνω όσο πετώ», έγινε με κύριο στόχο να αυξηθεί η ανακύκλωση, να γίνεται σωστή διαχείριση των οργανικών αποβλήτων καθώς και για να επιτευχθεί ο στόχος του 55% σε ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση μέχρι το 2025. Όπως αναφέρθηκε την Τετάρτη στη Βουλή, η ανακύκλωση στην Κύπρο ανέρχεται μόλις στο 15%, ενώ το 65% των σκυβάλων ακολουθεί το δρόμο της ταφής.

Το πάγιο

Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που προέκυψαν και συζητήθηκαν είναι ότι, με την εφαρμογή του «Πληρώνω όσο πετώ» τα νοικοκυριά θα πληρώνουν τελικά περισσότερα από όσα πληρώνουν σήμερα αφού θα συνεχίσουν τελικά, όπως και σήμερα, να πληρώνουν ένα πάγιο ποσό στους Δήμους και τις Κοινότητες ενώ επιπρόσθετα θα επωμιστούν και το κόστος για την αγορά της προπληρωμένης σακούλας. Για το μέσο νοικοκυριό εκτιμάται ότι το κόστος για την αγορά σακούλας θα είναι περίπου €140 το χρόνο. Κάθε σακούλα θα στοιχίζει περίπου €2. Κάθε Δήμος θα έχει τη δική του τιμή. Φυσικά είναι πολύ πιθανό οι 70 σακούλες το χρόνο που εκτιμάται ότι χρειάζεται το μέσο νοικοκυριό, να είναι λίγες. Ως εκ τούτου, το επιλέον κόστος θα ανέβει ακόμα περισσότερο. 

Όσον αφορά το πάγιο ποσό, αυτό θα καθοριστεί από κάθε Δήμο ή σύμπλεγμα κοινοτήτων ξεχωριστά και θα προκύψει μετά από σχετική μελέτη βιωσιμότητας που είναι υπερχρεωμένοι Δήμοι και κοινότητες να υποβάλουν. Εκτιμάται ότι το πάγιο ποσό θα είναι από 140 μέχρι και 180 ευρώ. 

Αν υπολογίσουμε ότι το πάγιο θα είναι τελικά €180 και το κόστος για τη σακούλα θα είναι επίσης κάπου στα €180, τότε γίνεται αντιληπτό ότι τελικά μιλάμε για... χρυσο-πληρώνω όσο πετώ αφού το κόστος για τα σκύβαλα για κάθε νοικοκυριό θα διπλασιαστεί σε σχέση με σήμερα. 

Η διαπίστωση αυτή ξένισε γενικότερα αφού η αντίληψη που υπήρχε είναι ότι οι πολίτες θα πληρώνουν λιγότερα με την εφαρμογή του «Πληρώνω όσο πετώ», όπως γίνεται και σε άλλες χώρες της Ευρώπης όπου εφαρμόζεται. 

Πλέον η Βουλή αναμένεται ότι θα προσπαθήσει μέσα από τη συζήτηση που θα γίνει, να διαφοροποιήσει αυτά τα δεδομένα και να ρίξει όσο πιο πολύ γίνεται το πάγιο ποσό που θα πληρώνουν οι πολίτες. 

Η θέση του ΥΠΕΣ

Όσον αφορά το θέμα του πάγιου ποσού που θα πληρώνεται στους Δήμους και τις κοινότητες, το Υπουργείο Εσωτερικών υποστηρίζει ότι η συγκεκριμένη τροποποίηση θα ενταχθεί στον περί Δήμων Νόμο, νοουμένου ότι θα γίνουν οι απαιτούμενες μελέτες για τον καθορισμό του κόστους της σακούλας και του ύψους του πάγιου ποσού. Για την ώρα όπως προκύπτει από την ενημέρωση, δεν είναι έτοιμη καμία μελέτη για το θέμα. Ως εκ τούτου, το ΥΠΕΣ περιμένει να ολοκληρωθούν οι μελέτες που  γίνονται από το Τμήμα Περιβάλλοντος (ως η αρμόδια Αρχή) με τις Τοπικές Αρχές. Όποτε είναι έτοιμες οι μελέτες, θα εξεταστούν και θα γίνει και η ανάλογη τροποποίηση του νόμου από το ΥΠΕΣ, με βάση και τα δεδομένα που θα προκύψουν. 

Θεοπέμπτου: Ίσως είμαστε η μοναδική χώρα στην κόσμο που θα πληρώνουμε και τη σακούλα και πάγιο

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, μιλώντας στην OffsiteNews, ανέφερε για το θέμα: «Με το «Πληρώνω όσο πετώ» στην Ευρωπη, κυριολεκτικά πληρώνεις ότι πετάς. Κάνεις ανακύκλωση όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά, κάνεις ανακύκλωση και τα οργανικά απόβλητα (αποφάγια κτλ) και ότι δεν ανακυκλώνεται, μπαίνει στη σακούλα του πληρώνω όσο πετώ, Όποτε η σακούλα γεμίζει βγαίνει στο δρόμο για να την μαζέψει ο δήμος/κοινοτητα. Γι’ αυτό πέφτει το κόστος για το κάθε νοικοκυριό. Οι Δήμοι και κοινότητες επικαλούμενοι πολλά εξοδα, καθαριότητα δρόμων κτλ θέλουν και το πάγιο. Ίσως είμαστε η μοναδική χώρα στην κόσμο που θα πληρώνουμε και τη σακούλα και πάγιο. Όπως μας λέχθηκε στην Επιτροπή από τους αρμοδίους, το κόστος της σακούλας για μια μέση οικογένεια θα είναι 140 ευρώ ετησίως. Και το πάγιο θα είναι περίπου 180 ευρώ, όπως και σήμερα δηλαδή. 

Όσον αφορά την προετοιμασία από το Τμήμα Περιβάλλοντος, τους Δήμους και τις Κοινότητες, ο κ. Θεοπέμπτου τόνισε ότι υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση. «Ο νόμος λέει ότι όλα έπρεπε να ήταν τελειωμένα Δεκέμβριο του 2023 για να μπει σε εφαρμογή το πρόγραμμα τον Ιούνιο του 2024. Κανείς δεν είναι έτοιμος και καμία μελέτη δεν έγινε ακόμα. Δύο - τρεις μεγάλοι Δήμοι θα είναι έτοιμοι τέλος του 2024 και οι υπόλοιποι πάνε για τον Ιανουάριο του 2026». 

Τι λέει το Τμήμα Περιβάλλοντος

Μιλώντας στην OffsiteNews για το θέμα η κ. Ιωάννα Κωνσταντινίδου, Ανώτερος Λειτουργός Περιβάλλοντος, σημείωσε ότι το τέλος σκυβάλων (πάγιο), περιλαμβάνεται στον περί Δήμων Νόμο. 

Σημείωσε ότι όσον αφορά την μελέτη τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας του συστήματος ΠΟΠ, οι Δήμοι και Κοινότητες προχωρούν για να τις ετοιμάσουν. Ανέφερε ότι οι Δήμοι θα ολοκληρώσουν τις μελέτες το πρώτο εξάμηνο του 2024 και ακολούθως τα συμπλέγματα κοινοτήτων που εκτιμάται ότι θα τελειώσουν τις μελέτες το β’ εξάμηνο του 2024.

Όπως διευκρίνισε η κ. Κωνσταντινίδο, η μελέτη υπολογίζει το κόστος συλλογής και μεταφοράς σκυβάλων, θέματα εξοπλισμών, συντήρησης κτλ. Ανάλογα με το τι θα δείξει κάθε μελέτη θα καθοριστεί και το τέλος σκυβάλων από κάθε Δήμο και σύμπλεγμα κοινοτήτων. Θα είναι διαφορετικό το ύψος του τέλους σε κάθε περίπτωση. 

Επιθεωρητές για ελέγχουν για τη σωστή εφαρμογή του ΠΟΠ

Η κ. Κωνσταντινίδου αναφέρθηκε και στο θέμα ελέγχου της σωστής εφαρμογής του ΠΟΠ: «Με το Πληρώνω οσο πετω θα εφαρμοστεί και ένα σύστημα παρακολούθησης. Το κράτος θα δώσει χρηματοδοτηση στους Δημους και κοινότητες για να εχουν επιθεωρητές. Θα έχουν την ευθύνη να παρακολουθούν την σωστή εφαρμογή του πληρώνω όσο πετάω. Οι επιθεωρητες θα κάνουν διάφορους ελέγχους. Αν πετάς σκουπίδια στα σακούλια της ανακύκλωσης και εντοπιστεί από τους επιθεωρητές θα πληρώνεις πρόστιμο». 

Σημειώνεται ότι θα μιλάμε ουσιαστικά για 4 διαφορετικά σακούλια: 1/ Σακούλα ανακύκλωσης για χαρτί, 2/ σακούλα ανακύκλωσης για πλαστικό, 3/ σακούλα ανακύκλωσης για τα οργανικά απόβλητα (αποφάγια κτλ), και 4/ οτιδήποτε δεν μπορεί να ανακυκλωθεί που θα μπαίνει στη σακούλα του Πληρώνω όσο πετώ. 

Σωτήρης Νικηφόρου