Στην πρόσφατη ομιλία του στα Βραβεία ΘΟΚ 2023, ο βραβευθείς με το Βραβείο Δημιουργικότητας Πάρις Ερωτοκρίτου προσέφερε ένα σπάνιο δείγμα ανθρώπινης ευαισθησίας, δημιουργικής δύναμης και βαθιάς πνευματικότητας.

Εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του προς όσους τον στήριξαν και στην κριτική επιτροπή, τόνισε την ανάγκη για συλλογικότητα και αλλά για αναγνώριση και κάθε μορφής στήριξη στον κόσμο της τέχνης, επισημαίνοντας ότι η επένδυση στον πολιτισμό δεν είναι πολυτέλεια αλλά μια βασική ανάγκη. 

Με αναφορά στις δύο κομβικές παραστάσεις, «Λυσσασμένη Γάτα» και «Τελευταία Μαγνητοταινία του Κραπ» εξήγησε πώς το θέατρο λειτουργεί ως μέσο εξερεύνησης της ανθρώπινης ψυχολογίας και των κοινωνικών πραγματικοτήτων. Μίλησε ακόμη για την την «θαυματοποιό» φύση του θεάτρου: «Είναι μια τέχνη δυναμική η οποία συνεχώς αλλάζει και αναπροσαρμόζεται όπως ακριβώς η ίδια η ζωή. Μια τέχνη ‘ευρύχωρη’ και θα τολμήσω να πω, ‘θαυματοποιός’. Βέβαια το θέατρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ούτε το οποιοδήποτε σύστημα. Μπορεί όμως να επηρεάσει τον κάθε ένα από εμάς. Να μας κάνει πιο κατανοητικούς, λιγότερο σκληρούς, ίσως πιο υπεύθυνους, πιο μαλακούς».

Κλείνοντας την ομιλία του, μέσω ενός συγκινητικού αποσπάσματος του Tennessee Williams, υπογράμμισε την ουσιαστική ανθρωπιά που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε καλλιτεχνική προσπάθεια, επισημαίνοντας τη δύναμη της τέχνης να προσφέρει κατανόηση, ελπίδα και ένα δρόμο προς την ανθρώπινη καλοσύνη. 

Διαβάστε πιο κάτω ολόκληρη την ομιλία του:

Εξοχότατε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας,

Αξιότιμη κα. Υφυπουργέ Πολιτισμού,

Αξιότιμε κ. Πρόεδρε και Αγαπητά Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου

Φίλες, φίλοι και συνάδελφοι,

Επιτρέψετε μου πρώτα να συγχαρώ την κα. Αναστασία Δημητριάδου και τον κ. Σταύρο Λούρα που βραβεύονται σήμερα, αλλά και τους συνυποψηφίους μου για το βραβείο του Δημιουργού της Χρονιάς, τις κυρίες Αλεξία Παπαλαζάρου, Κατερίνα Λούρα, Ειρήνη Αντρέου, Ελένη Μολέσκη και τον κ. Γιάννη Καραούλη.

Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω την Πρόεδρο της Επιτροπής Βραβείων 2023 κα. Αντιγόνη Παπαφιλίππου αλλά και τα μέλη της επιτροπής για την τιμή που μου έκαναν να επιλέξουν την δουλειά μου ως άξια βράβευσης ανάμεσα σε τόσο αξιόλογους, ταλαντούχους και αφοσιωμένους δημιουργούς.

Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την οικογένεια μου χωρίς της οποίας την αγάπη, την στήριξη αλλά και την υπομονή ίσως να μην βρισκόμουνα σ’ αυτόν εδώ τον χώρο σήμερα.

Βραβεύομαι σήμερα για τις παραστάσεις Λυσσασμένη Γάτα του Tennessee Williams σε παραγωγή ΘΟΚ και την Τελευταία Μαγνητοταινία του Κραπ του Samuel Beckett σε παραγωγή Fresh Target Theatre Ensemble. Είναι δύο πολύ προσωπικές - για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια- παραστάσεις, οι οποίες δεν θα ήταν δυνατές χωρίς την σκληρή δουλειά, τη πίστη, την αγάπη αλλά κυρίως την αφοσίωση των πολλών καλλιτεχνών αλλά και των τεχνικών που δούλεψαν σε και για αυτές. Τους είμαι πραγματικά ευγνώμων. Υπάρχουν δύο σημαντικά ορόσημα που σχετίζονται με αυτές τις παραστάσεις και για τα οποία αισθάνομαι ιδιαίτερα υπερήφανος. Στην μεν Λυσσασμένη Γάτα η παρουσία του μικρού Κωνσταντίνου Μπέλλο που σηματοδότησε την πρώτη παρουσία Κύπριου μαύρου ηθοποιού σε σκηνή του ΘΟΚ. Στην δε Τελευταία Μαγνητοταινία του Κραπ, η συγκλονιστική συμμετοχή του σπουδαίου, αείμνηστου Νίκου Χαραλάμπους στον οποίο η θεατρική και όχι μόνον κοινότητα οφείλει τα μέγιστα.

Το θέατρο είναι πολλά πράγματα που ίσως να μην χωρούν σε λέξεις. Θα επιχειρήσω χάριν της αποψινής τελετής να το συνοψίσω εν συντομία, γνωρίζοντας εκ των προτέρων την αποτυχία μιας τέτοιας προσπάθειας. Τι είναι το θέατρο…; Θα έλεγα ότι είναι το αποτύπωμα της εποχής μας, της κοινωνίας μας, των συγκρούσεων αλλά και των αντιφάσεων μας. Το θέατρο διαφέρει από ένα έργο τέχνης γιατί είναι είναι πράξη τέχνης που διαμείβεται ζωντανά στον κοινό χώρο μεταξύ ηθοποιών και θεατών, σε μια άλλη εκκλησία κ. Πρόεδρε στην οποία δεν χωρούν ούτε δογματισμοί ούτε αφορισμοί. Είναι μια τέχνη δυναμική η οποία συνεχώς αλλάζει και αναπροσαρμόζεται όπως ακριβώς η ίδια η ζωή. Μια τέχνη “ευρύχωρη” και θα τολμήσω να πω, ‘θαυματοποιός’.

Αναφέροντας την ‘θαυματοποιό’ φύση της θεατρικής τέχνης, θα ήθελα να αναφέρω μια παράσταση του ΘΟΚ στο Δημοτικό Θέατρο που παρακολούθησα όταν ήμουν ακόμα μικρός με τη μητέρα μου. Κάπου προς το τέλος της παράστασης εμφανίστηκε ως δια μαγείας η λύση - ένα μεγάλο κλειδί - ένα κομβικό αντικείμενο για την δραματουργική εξέλιξη και το τέλος του έργου. Για τους ηθοποιούς μαλλόν θα ήταν κάτι πάρα πολύ απλό και συνηθισμένο σε μια ακόμη Κυριακάτική πρωινή παιδική παράσταση, αλλά για μένα σηματοδότησε την πρώτη μου επαφή με τον κόσμο του ανεξήγητου - έναν κόσμο στον οποίο δεν κατοικούν οι λέξεις και τα νοήματα που απορρέουν από αυτές, αλλά η εμπειρία. Αυτό που βίωσα εκείνη τη στιγμή, το οποίο μέσα στον παιδικό μου κόσμο ονοματοποίησα ως ‘θαύμα’, πρέπει να πω ότι δεν το ξέχασα ποτέ. Αυτή η αίσθηση του θαύματος στο θέατρο έχει παραμείνει μαζί μου ως σήμερα και πραγματικά εύχομαι να μείνει ως το τέλος. Κάποιες φορές σκέφτομαι ότι ίσως για αυτό να ασχολούμαι με το θέατρο: ως μια προσπάθεια επιστροφής στον κόσμο του ανεξήγητου, του μαγικού, στον κόσμο που κείται πέραν της λογικής και της όποιας αμφιβολίας - με λίγα λόγια στον κόσμο του θαύματος.

Βέβαια το θέατρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ούτε το οποιοδήποτε σύστημα. Μπορεί όμως να επηρεάσει τον κάθε ένα από εμάς. Να μας κάνει πιο κατανοητικούς, λιγότερο σκληρούς, ίσως πιο υπεύθυνους, πιο μαλακούς. Σε μια εποχή ασύλληπτης σκληρότητας, με μια γενοκτονία να διαπράττεται μόλις λίγα χιλιόμετρα από εδώ, αυτό το ελάχιστο που μπορεί να προσφέρει το θέατρο φαντάζει - στο δικό μου μυαλό - ήδη μεγάλο.

Το θέατρο - και η τέχνη γενικότερα - απέδειξαν επανειλημμένα ότι μπορούν να αποτελέσουν τους καλύτερους πρεσβευτές μιας χώρας, μιας κοινότητας, μιας σημαντικής ιστορικής στιγμής. Ότι μπορούν να επουλώσουν πληγές και τραύματα. Να γεφυρώσουν διαφορές. Τέτοιες παυσίλυπες ιδιότητες γίνονται ακόμα πιο επιτακτικές αν αναλογιστούμε ότι σήμερα η Κύπρος βιώνει πολλαπλές κρίσεις: πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές, αξιακές. Μια χώρα της οποίας δυστυχώς το όνομα διασύρεται τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό. Μια χώρα μοιρασμένη, που πραγματικά εύχομαι να επανενωθεί το συντομότερο, γιατι τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα, για όλους μας. Ως εκ τούτου, η επένδυση στον πολιτισμό δεν είναι πολυτέλεια κ. Πρόεδρε, είναι μια βασική ανάγκη. Και μια τέτοια επένδυση δεν μεταφράζεται μόνον με οικονομικούς όρους - παρόλο που εδώ πρέπει να αναφέρω ότι τα κονδύλια που συγκριτικά διατίθενται για τον πολιτισμό σε σχέση με άλλες δαπάνες είναι πενιχρά και πολλές φορές απαξιωτικά για μια μεγάλη μερίδα του κόσμου που προσπαθεί να βιοποριστεί από την τέχνη του.

Μια τέτοια επένδυση χρειάζεται μια συγκροτημένη πολιτιστική στρατηγική αλλά κυρίως μια νοοτροπία περί πολιτισμού και καλλιτεχνών που αρμόζει σ’ ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος - αν θέλουμε να λογιζόμαστε ως τέτοιο. Μια νοοτροπία και μια στάση, η οποία θα θέσει - έστω και αργά - τον πολιτισμό πραγματικά ψηλά στην ατζέντα των κυβερνητικών προτεραιοτήτων. Μόνο κέρδος μπορεί να αποφέρει μια τέτοια προσπάθεια κ. Πρόεδρε, όχι μόνο για τους καλλιτέχνες αλλά για όλους τους συμπατριώτες μας ανεξαρτήτως ηλικίας, γλώσσας, μορφωτικού επιπέδου, θρησκείας και εθνικής προέλευσης.

Ο γιός μου συχνά λέει (και ευτυχώς μου θυμίζει) ότι κανένας δεν είναι ‘μεγάλος’ - υποστηρίζει ότι είμαστε όλοι παιδιά που σε κάποια στιγμή απλώς το σώμα τους μεγαλώνει. Με ευκαιρία λοιπόν τα λόγια ενός παιδιού, επιτρέψετε μου να αφιερώσω αυτό το βραβείο σε δύο παιδικούς μου φίλους τον Γιώργο Ιωάννου και τον Γιάννη Γαβριηλίδη, οι οποίοι βρίσκονται εδώ, και με τους οποίους ξεκινήσαμε την ομάδα Fresh Target Theatre Ensemble πριν από 15 περίπου χρόνια αλλά και στον φίλο και μέντορα μου σκηνοθέτη Declan Donnellan στο Ηνωμένο Βασίλειο, δίπλα στον οποίο έμαθα όχι μόνο για το θέατρο αλλά πρωτίστως για τον άνθρωπο. Η αγάπη, η στήριξη, η εμπιστοσύνη αλλά προπάντων η φιλία τους θεωρώ ότι με καθιστούν έναν πραγματικά τυχερό άνθρωπο. Γιώργο, Γιάννη, Declan, σας ευχαριστώ.

Κλείνοντας θα ήθελα να διαβάσω ένα απόσπασμα από ένα ημερολόγιο του Tennessee Williams, απόσπασμα που ακούστηκε στην παράσταση Λυσσασμένη Γάτα από αυτήν εδώ την σκηνή πριν έναν περίπου χρόνο. Πάνω από το γραφείο όπου έγραφε ο Williams διατηρούσε μια μικρή μαυρόασπρη φωτογραφία δύο παιδιών - ενός κοριτσιού και ενός αγοριού - πιασμένων χέρι χέρι που περπατούσαν σ’ ένα μονοπάτι κάπου στην φύση. Βλέποντας μετά από πολλά χρόνια αυτή τη φωτογραφία ο σπουδαίος αυτός συγγραφέας θα γράψει τα ακόλουθα:

“Για πολλά χρόνια λειτουργούσα υπό την κοινή ψευδαίσθηση πως οι καλλιτέχνες είναι ευαίσθητα πλάσματα που χρειάζονται προσεκτική διαχείριση, παραχάιδεμα και υπερβολική φροντίδα για να μπορούν να επιβιώσουν σε αυτόν τον σκληρό κόσμο. Αυτά είναι μαλακίες: όλοι οι άνθρωποι ριγμένοι στο παιχνίδι της ζωής χρειάζονται την ίδια αγάπη, την ίδια καλοσύνη, την ίδια υπομονή. Πάντα έβλεπα τους χαρακτήρες στα θεατρικά μου έργα όπως βλέπω αυτά τα δύο παιδιά: ευάλωτους, γεμάτους ελπίδα χαμένους. Τώρα διαπιστώνω πως βλέπω τους συνανθρώπους μου όπως αυτά τα παιδιά: ευάλωτους, γεμάτους ελπίδα, χαμένους, κάπως γλυκούς. Αυτό έκανε την ζωή απείρως ευκολότερη, πιό καλωσυνάτη.”

Κυρίες, κύριοι, αγαπητά άτομα, ελπίζω κάθε μέρα να πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά σ’ αυτή ακριβώς τη ματιά.

Σας ευχαριστώ.