Στο μνημόσυνο του Κυριάκου Μάτση παρευρέθηκε σήμερα Κυριακή ο Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού και υποψηφίος για την Προεδρία της Δημοκρατίας, Αβέρωφ Νεοφύτου.

Όπως ανέφερε σε δήλωση του οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ έδωσαν τη ζωή τους για μια ελεύθερη πατρίδα. Και εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι να συμβιβαστούμε ούτε με μισή ούτε με αδύναμη πατρίδα.

Συμπληρώνοντας οτι γι’ αυτό και η πρώτη μου πράξη με την ανάληψη των καθηκόντων μου, είναι θέτοντας την ενέργεια και την ασφάλεια στο τραπέζι, να σπάσουμε το αδιέξοδο για να ανοίξει ο δρόμος για την επανένωση της πατρίδας μας.

Ωσότου όμως το κυπριακό είναι άλυτο, οφείλουμε να έχουμε μια ισχυρή οικονομία για να μπορούμε και την άμυνά μας να την έχουμε αξιόμαχη και αξιόπιστη αλλά και να στηρίζουμε την κυπριακή κοινωνία, είπε καταλυτικά.

Ο επιμνημόσυνος λόγος του Αβέρωφ Νεοφύτου στο ετήσιο μνημόσυνο του ήρωα Κυριάκου Μάτση

«Το αίμα μας χύθηκε με το άλλο Ελληνικό αίμα για να ποτίσει το πλατύφυλλο δένδρο της λευτεριάς, το δέντρο που στοιχειώνει και θεριεύει και μεγαλώνει, έτοιμο να απλώσει την ευεργετική του σκιά και στη μικρή μας πατρίδα».

Σεβαστό ιερατείο,

Ελληνίδες Έλληνες,

Κυρίες και κύριοι,

Αυτά είναι λίγα μόνο από τα λόγια του ήρωα Κυριάκου Μάτση, γραμμένα πριν να περπατήσει και ο ίδιος στον δρόμο της αθανασίας μαζί με τους άλλους ήρωες του απελευθερωτικού μας αγώνα του 1955-59. Αυτά τα λόγια, μας γεμίζουν με συγκίνηση και υπερηφάνεια. Γιατί είναι λόγια αληθινά και τα μνημονεύουμε μαζί με τον αρχάγγελο του κυπριακού ξεσηκωμού, τον τομεάρχη Κερύνειας τον Κυριάκο Χριστοφή Μάτση.

Γιος του Χριστοφή και της Κυριακούς, μαθητής δημοτικού μαζί με τα αδέρφια του Γιώργο και Γιαννάκη, πήρε τα πρώτα κελεύσματα της πατρίδας, του ελληνισμού και της λευτεριάς από τον πατέρα του που τους διάβαζε τα θαυμαστά κείμενα του ελληνισμού: Από τον Όμηρο ως και τα κατορθώματα των αγωνιστών του 1821. Ποτίστηκε η ψυχή του με Ελλάδα και έμελλε να γίνει ο ίδιος αστείρευτη πηγή. Στα 13 του χρόνια εγγράφεται στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου και κατά την εφηβεία του, το στίγμα της κοινωνικής, συνδικαλιστικής, πολιτικής και εθνικής του συνείδησης είναι ήδη δεδομένο. Και στη Γεωπονική Σχολή Θεσσαλονίκης, όπου συνέχισε τις σπουδές του, πέρα από την απόκτηση πτυχίου απέκτησε και η ψύχη του τα φτερά της Ελλάδας και της ορθοδοξίας. 

Με την επιστροφή του στην Κύπρο έκανε τη σπουδή του επάγγελμα δίνοντας στους γεωργούς συμβουλές για προώθηση νέων μεθόδων καλλιέργειας, για να μπορέσουν να βελτιώσουν την παραγωγή και συνακόλουθα τη ζωή τους. 

Η προκοπή και πρόοδος του λαού ήταν ήδη αν και σε νεαρή ηλικία, ύψιστη προτεραιότητα για τον Κυριάκο Μάτση. Εξού και δεν άντεχε να βλέπει την πατρίδα του υποδουλωμένη υπό τον βρετανικό ζυγό. 

Έτσι, όταν ξέσπασε ο άγιος αγώνας της ΕΟΚΑ, όταν εκφράστηκε η ανάγκη του λαού μας για λευτεριά, η αρετή και τα ιδανικά του Κυριάκου παντρεύτηκαν με το υψηλό αίσθημα της ευθύνης που τον διέκρινε. Άρπαξε την ευκαιρία να αναβιβάσει την προσφορά του σε ένα εντελώς νέο επίπεδο. Εντάχθηκε στις τάξεις της οργάνωσης και γρήγορα λόγω της εξυπνάδας και της ωριμότητάς του ανέλαβε ζωτικής σημασίας αποστολές. 

 «Εγώ θα σκοτωθώ, το ξέρω. Και εσύ όπου και εάν είσαι, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό θα το μάθεις». Αυτό είπε στον φίλο του Σάββα Γαβριηλίδη. Κι ο αγώνας δεν είχε ξεκινήσει καλά-καλά. Όμως ήταν τέτοια η βεβαιότητα της θυσίας του, που προαποφάσισε ο ίδιος και όχι η μοίρα του την έναρξη του ταξιδιού προς την αιωνιότητα. Για να μπει και εκείνος στο πάνθεο των ηρώων μας. 

Ελληνίδες Έλληνες,

Στις 9 Ιανουαρίου 1956 ο Κυριάκος Μάτσης, μετά από σωρεία επιτυχημένων αποστολών συνελήφθη και βασανίστηκε άγρια, όμως οι ψυχικές και σωματικές του δυνάμεις τον βοήθησαν να αντέξει κάθε πόνο και δοκιμασία.

Ο κυβερνήτης Χάρντιγκ τού προσέφερε ένα υπέρογκο για την εποχή εκείνη ποσό, καθώς και μια νέα ζωή στο εξωτερικό, προκειμένου να παρείχε στις αρχές πληροφορίες ζωτικής σημασίας για τον αγώνα. Ο Μάτσης, με φωνή που αντηχούσε τις τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνικής ιστορίας της Κύπρου, κτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι και του αποκρίθηκε: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής. Λυπούμαι, εξοχότατε, αλλά με προσβάλλετε».

Αυτός ήταν ο Κυριάκος Μάτσης. Ένας αγνός, πεισμωμένος μαχητής και ονειροπόλος. Αστείρευτη πηγή από την οποία οφείλουμε να αντλήσουμε ακατάλυτη δύναμη. 

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956, μετά την απόδρασή του, μαζί με έξι άλλους συναγωνιστές του από τα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, όπου είχε μεταφερθεί, του ανατέθηκε ο τομέας της επαρχίας Κερύνειας, όπου συνέχισε ακούραστος την αγωνιστική του δράση. 

Δύο φορές προσπάθησε την απελευθέρωση του συγχωριανού του Μιχαλάκη Καραολή. Ανέλαβε καθήκοντα παγκύπριου συνδέσμου μεταξύ του Αρχηγού και των τομέων, να μεταφέρει παράτολμα οπλισμό, αλληλογραφία και διαταγές της Οργάνωσης. Άοκνος, ασταμάτητος, ο πρώτος σε κάθε αποστολή και δίπλα του άλλοι ιερομάρτυρες του αγώνα μας, πάντα το δάκτυλο στην σκανδάλη του μπρεν.

Όμως το ραντεβού του με τη μοίρα του όπως ο ίδιος το είχε προφητεύσει, είχε φτάσει. Βρισκόταν στην περιοχή ευθύνης του, κοντά στο κατεχόμενο σήμερα Δίκωμο, όταν το πρωινό της 19ης Νοεμβρίου 1958 περικυκλώθηκε στο κρησφύγετό του. Οι στρατιώτες τον κάλεσαν να παραδοθεί, να σώσει τη ζωή του. 

Μέσα από το κρησφύγετό του με στεντόρεια φωνή ανταποκρίθηκε: «Μολών λαβέ! Τώρα είμαι μόνος, ελάτε, αν τολμάτε, να με πάρετε. Δε θα με βγάλετε ζωντανόν από εδώ μέσα. Αν βγω, θα βγω πυροβολώντας». Και έτσι με το νεανικό του αίμα γράφτηκε ο επίλογος του έπους της ζωής και της θυσίας του άδολου και αγνού Παλαιχωρίτη αγωνιστή.

Ελληνίδες, Έλληνες

Ο Κυριάκος Μάτσης, συνειδητοποιημένος και προετοιμασμένος, συνάντησε τον θάνατο όπως η μέρα υποδέχεται τη νύχτα. Είχε από πριν υπογραμμίσει στο βιβλίο του Πολύβιου Δημητρακοπούλου «Σιδηρά και Χρυσή Διαθήκη»: «Έκλεξε όσον ημπορής τον τρόπο του θανάτου σου, ένας ωραίος θάνατος είναι συνήθως η ευγενεστέρα πράξις της ζωής».

Εμείς, τιμώντας τη μνήμη του σήμερα, οφείλουμε να ακολουθήσουμε τα βήματά του, τα βήματα της φιλοπατρίας, της προσφοράς, της αρετής και της αγάπης. Να ανασκοπήσουμε το παρελθόν, να αξιολογούμε το παρόν και προσμετρώντας τις δυνάμεις μας να χαράζουμε την πορεία για το μέλλον της πατρίδας μας. Ανασκοπώντας το παρελθόν αβίαστα εξάγουμε το συμπέρασμα ότι οσάκις μπήκε ανάμεσα μας το σαράκι της εθνικής διχόνοιας κλάψαμε επί εθνικών ερειπίων.

Ακόμη βιώνουμε την τραγωδία του 1974 και στο πέρασμα του ο Αττίλας δεν ξεχώρισε αριστερούς και δεξιούς, κεντρώους και σοσιαλιστές. Μαυροφορεμένες μάνες είναι όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων, αγνοούμενοι το ίδιο, πρόσφυγες, αιχμάλωτοι.

Την ίδια ώρα ο πόθος για να απελευθερώσουμε τον τόπο μας παραμένει η πρωταρχική προτεραιότητα μας, όμως για να το πετύχουμε δεν μπορούμε παρά να παραμερίσουμε τις οποιεσδήποτε διαφορές μας. Μπορούμε να συζητούμε για τις διαφορετικές ιδεολογίες μας, για τις διαφορετικές σκέψεις και τακτικές μας. Μα να μην ξεχνάμε.

Μία είναι η πατρίδα μας και για το σύνολο του κυπριακού λαού πρέπει τα παθήματα του παρελθόντος και η διχόνοια να μην επαναληφθούν. Να πάρουμε τα μηνύματα πως χρειάζεται ενωμένοι όλοι να δώσουμε τον αγώνα για να δικαιώσουμε τη θυσία του κάθε αγωνιστή.

Είναι κρίμα κάθε Κυριακή να πηγαίνουμε στις εκκλησιές μας να κάνουμε τα μνημόσυνα των ηρώων μας αλλά την ίδια ώρα να μην πιάνουμε το μήνυμα της θυσίας τους. Περιμένουν την ώρα και το καλύτερο μνημόσυνο για τον κάθε ήρωα που έδωσε τη ζωή του για την κυπριακή ελευθερία, είναι να μας δει ενωμένους να δίνουμε τον αγώνα για την απελευθέρωση του τόπου μας.

Με σύνεση και σωφροσύνη μέσα από τον ειρηνικό διάλογο. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος και πρέπει να προσπαθούμε όλοι ενωμένοι με την στήριξη του διεθνούς παράγοντα να κάμψουμε την τουρκική αδιαλλαξία και να επανενώσουμε τη μοιρασμένη μας πατρίδα. Να βρούμε τον τρόπο η περηφάνια να σταθεί δίπλα από την ειρηνική συνύπαρξη. Όπως περήφανα στάθηκε ο Κυριάκος Μάτσης στο πλευρό των συναγωνιστών του και να κρατήσουμε μαζί την ασπίδα που θα οδηγήσει τα παιδιά και τα εγγόνια της πολύπαθης εκείνης γενιάς στην ευημερία.

Για μια πατρίδα ελεύθερη, ειρηνική και ασφαλή χωρίς καμιά διαίρεση και με πλήρη σεβασμό στα δικαιώματα και τις ελευθερίες του κάθε πολίτη της. Μια πατρίδα σύγχρονη, ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αναπτυγμένη την οικονομία της και το βιοτικό επίπεδο του λαού της.

Είναι ώρα να πορευτούμε με ομοψυχία και με πατριωτική υπευθυνότητα. Όποιες και να είναι οι διαφορές μας, να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη, έναντι στις επερχόμενες γενεές των Ελλήνων της Κύπρου. Για να οικοδομήσουμε το μέλλον που αξίζει στον τόπο μας, ένα μέλλον ειρήνης και ασφάλειας.

Αυτό είναι το χρέος μας, μεγάλο σαν πέτρα και σαν νησί, σαν τον τόπο μας. Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες, λέει ο ποιητής.  Μα τούτες τις πέτρες τις εσήκωσα όσο βάσταξα, τούτες τις πέτρες τις αγάπησα όσο βάσταξα, τούτες οι πέτρες είναι η μοίρα μου.

Αιωνία ας είναι η μνήμη σου ήρωά μας Κυριάκο Μάτση.