Η ΕΕ έχει κάθε συμφέρον αλλά και υποχρέωση να συμβάλει ενεργά, μέσα από ένα πρωταγωνιστικό ρόλο, για την οριστική διευθέτησή του Κυπριακού, χρησιμοποιώντας όλα τα πολιτικό-οικονομικά μέσα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, υπογράμμισε από το βήμα το Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο Στρασβούργο, την Τρίτη το πρωί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης.

Εξέφρασε την πεποίθηση πως με δέσμευση από όλα τα μέρη, και την ΕΕ, μπορεί να είναι ο Πρόεδρος που θα λύσει το Κυπριακό.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε ετοιμότητα να συζητήσει ένα σταδιακό και επωφελές για όλους πακέτο, μέσα στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, που θα εξελίσσεται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις στη συμφωνημένη βάση, επισημαίνοντας πως η πρότασή του περιλαμβάνει επίσης τον διορισμό μιας υψηλόβαθμης ευρωπαϊκής πολιτικής προσωπικότητας ως απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό, αφού «μια τέτοια προσωπικότητα θα συνέβαλλε τα μέγιστα, ειδικότερα στην παρούσα συγκυρία, για σπάσιμο του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών». Tο Κυπριακό αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα που απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις, τόνισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.

Αναφερόμενος στα ενεργειακά θέματα, είπε πως η Κύπρος αποτελεί το μόνο κράτος μέλος της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο με επιβεβαιωμένα αποθέματα φυσικού αερίου και με ιστορικά άριστες σχέσεις και μακροχρόνιες εταιρικές σχέσεις στον τομέα της ενέργειας με τη μεγάλη πλειοψηφία των γειτόνων της, και μπορεί να παίξει καίριο ρόλο στις κοινές προσπάθειες για αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, παρέχοντας ένα αξιόπιστο, εναλλακτικό ενεργειακό διάδρομο στην Ευρώπη, που να αποτελείται από ποικίλες πηγές και διόδους.

Σε ό,τι αφορά το Ουκρανικό ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε πως η Κύπρος θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία, ενώ υπογράμμισε τη σημασία της ενότητας που επέδειξε η ΕΕ ως απάντηση σε αυτό τον πόλεμο. Επεσήμανε πως η ΕΕ έλαβε οδυνηρές αποφάσεις που έχουν κόστος για τους λαούς και τις κοινωνίες των μελών της αλλά που αξίζει να επωμιστούν και σημείωσε πως πρέπει να συνεχίσουν να δρουν με ενότητα.

Για το μεταναστευτικό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε το γεγονός πως η Κύπρος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε πρακτικές εργαλειοποίησης που χρησιμοποιούνται από την Τουρκία, αφού με βάση τα στατιστικά 90% των μεταναστών που κάνουν αίτηση για άσυλο αναχωρούν από την Τουρκία, φθάνουν στο παράνομο αεροδρόμιο στις κατεχόμενες περιοχές ή στις βόρειες ακτές, περνούν από τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός και αιτούνται ασύλου στις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης.

Εξάλλου, αναφερόμενος στη δυνατότητα της Κύπρου να έχει έναν ενεργό ρόλο ως η γεωπολιτική πύλη μεταξύ της ΕΕ και της περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την πεποίθηση πως η περιφερειακή πολιτική της Κύπρου έχει προστιθέμενη αξία για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ. «Οι πολιτικοί μας δεσμοί με χώρες της Νότιας Γειτονίας μας επιτρέπει να προσφέρουμε μια στρατηγική γνώση στις σχετικές συζητήσεις στην ΕΕ, ενώ την ίδια ώρα μπορούμε να μεταφέρουμε σημαντικά μηνύματα των συγκεκριμένων ανησυχιών τους στους εταίρους μας στην ΕΕ και αντίστροφα», σημείωσε.

Είπε ακόμη πως εξετάζονται ήδη συγκεκριμένες, ουσιώδεις και αναγκαίες πολιτικές πρωτοβουλίες που θα ήθελε να αναλάβει η Κύπρος στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ το 2026 "σε σχέση με την πολιτική συνεργασία στη Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, την άμεση γειτονία μας, και τις οποίες εν ευθέτω χρόνο θα συζητήσουμε με τα θεσμικά όργανα".

Κυπριακό

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μίλησε για τις προσπάθειες της Λευκωσίας για επανένωση της Κύπρου μέσω μιας συνολικής λύσης σύμφωνης με το διεθνές δίκαιο, τα ψηφίσματα του ΣΑ τω ΗΕ και το δίκαιο, τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ.

Είπε πως η ειρήνη στην Κύπρο, με την ΕΕ στην προμετωπίδα των προσπαθειών για επανένωση ενός από τα κράτη μέλη της, θα στείλει ένα ηχηρό μήνυμα ειρήνης σε μια περιοχή που το χρειάζεται απεγνωσμένα.

Ευχαρίστησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «για όλες τις προσπάθειες, για τα πολύ σημαντικά για εμάς ψηφίσματα, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των ψηφισμάτων για την Αμμόχωστο, για την έγκριση και ενίοτε αύξηση της δωρεάς της ΕΕ σε σχέση με τις έρευνες για τους αγνοούμενους». Επίσης ευχαρίστησε για το ειλικρινές και προσωπικό ενδιαφέρον της Προέδρου του ΕΚ, καθώς και για τη συναφή δράση των πολιτικών ομάδων προς στήριξη των προσπαθειών για τερματισμό της κατοχής και επανένωση της χώρας μας.

Υπογράμμισε πως «η επανένωση της Κύπρου μέσα από μια συνολική, βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στο πλαίσιο της συμφωνημένης βάσης υπό τον ΟΗΕ, αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα της διακυβέρνησής μου. 49 χρόνια κατοχής και διαίρεσης στην καρδιά της Ευρώπης είναι πάρα πολλά».

Διαβεβαίωσε ότι θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να επιτύχει επανέναρξη των συνομιλιών, πάντα μέσα στο πλαίσιο της συμφωνημένης από τον ΟΗΕ βάσης λύσης και από το σημείο που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά το 2017.

Αναφέρθηκε στις επαφές που έχει κάνει προς τον σκοπό αυτό μεταξύ άλλων με τον Γενικό Γραμματέα και άλλους αξιωματούχους του ΟΗΕ, με τους Προέδρους των Θεσμών της ΕΕ, με ομολόγους του αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, σημειώνοντας πως σε όλες τις επαφές του, μεταφέρει την αναγκαιότητα για μια νέα προσέγγιση. «Η πρότασή μου προνοεί ουσιαστικά ενισχυμένη εμπλοκή και ρόλο της ΕΕ στις προσπάθειες τόσο για άρση του υφιστάμενου αδιεξόδου όσο και στο πλαίσιο επανέναρξης των συνομιλιών», ανέφερε.

Είπε πως «δεν επιθυμούμε οποιαδήποτε αλλαγή στο πλαίσιο της λύσης, που είναι πάντα τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ, τα οποία αποτελούν και τη δική μας ασφαλιστική δικλείδα έναντι της τουρκικής θέσης περί ‘2 κρατών». Ούτε επιθυμούμε η ΕΕ να υποκαταστήσει τον ΟΗΕ.»

«Αντίθετα, επιθυμούμε η ΕΕ να λειτουργήσει συμπληρωματικά και επικουρικά προς τον ΟΗΕ. Να αξιοποιηθεί ως εργαλείο επανενωτικό, όπως άλλωστε είναι και η φύση της Ένωσης, συνενωτική, θεμελιωτική των συνθηκών ειρήνης και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων. Αυτό είναι εξάλλου που πρεσβεύουν τόσο οι Συνθήκες όσο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο», ανέφερε.

Υπογράμμισε πως «η ΕΕ έχει κάθε συμφέρον αλλά και υποχρέωση να συμβάλει ενεργά, μέσα από ένα πρωταγωνιστικό ρόλο, για την οριστική διευθέτησή του, χρησιμοποιώντας όλα τα πολιτικό-οικονομικά μέσα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων. Είμαι έτοιμος να συζητήσω ένα σταδιακό και επωφελές για όλους πακέτο, μέσα στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, που θα εξελίσσεται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις στη συμφωνημένη βάση».

Είπε πως η πρότασή του «περιλαμβάνει επίσης τον διορισμό μιας υψηλόβαθμης ευρωπαϊκής πολιτικής προσωπικότητας ως απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό. Θεωρώ ότι μια τέτοια προσωπικότητα θα συνέβαλλε τα μέγιστα, ειδικότερα στην παρούσα συγκυρία, για σπάσιμο του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών», πρόσθεσε.

Σημείωσε πως εάν επιτευχθεί επιστροφή στις συνομιλίες, η ΕΕ θα πρέπει να συνδράμει και σε τεχνοκρατικό επίπεδο, όπως είχε πράξει και κατά τον προηγούμενο διαπραγματευτικό γύρο.

«To Κυπριακό μπορεί να αποτελέσει για την ΕΕ ένα νέο επιτυχές μοντέλο ειρήνης, να αποδείξει εμπράκτως η Ένωση ότι διαθέτει τις συνενωτικές δυνάμεις και την εργαλειοθήκη και μπορεί να γίνει θεμελιωτής ειρήνης και ασφάλειας. Σε αυτό είναι που προσβλέπουμε και θα το παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Σε αυτό σας θέλουμε όλους εσάς, εδώ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σθεναρούς συμμάχους», υπογράμμισε.

Επεσήμανε πως «δεκαεννιά χρόνια από την ένταξή μας, θεωρώ πως, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που κατά διαστήματα αντιμετωπίζει η ΕΕ, η συμμετοχή της Κύπρου στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια αποτελεί ισχυρή πολιτική και διπλωματική ασπίδα προς αντιμετώπιση των όποιων επιβουλών κατά της εθνικής μας κυριαρχίας και ανεξαρτησίας».

«Πιστεύω ακράδαντα ότι μέσα από την ενεργότερη θεσμική εμπλοκή της ΕΕ και τη διαφοροποίηση του πλαισίου του προβλήματος, εμπλέκοντας έντονα την ευρωτουρκική διάσταση, μπορούμε να σπάσουμε το σημερινό αδιέξοδο και να επαναρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις από το σημείο που αυτές διακόπηκαν τον Ιούλιο του 2017, με στοχοπροσήλωση στη συνολική επίλυση του Κυπριακού», ανέφερε.

Σημείωσε πως «δεν διεκδικούμε τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από ό,τι απολαμβάνουν οι πολίτες των υπόλοιπων κρατών-μελών της Ένωσής μας» και σημείωσε πως αποφάσισε να διεκδικήσει την Προεδρία της Δημοκρατίας ως ανεξάρτητος υποψήφιος και είναι η πρώτη φορά που ο Πρόεδρος της Κύπρου εκλέγηκε χωρίς στη στήριξη ενός από τα δυο μεγάλα πολιτικά κόμματα.

«Γνωρίζω πως να παίρνω θαρραλέες, γενναίες αποφάσεις ενάντια στις προβλέψεις. Και πιστεύω ότι με τη δέσμευση από όλα τα μέρη, και την ΕΕ, μπορώ να είμαι ο Πρόεδρος που θα λύσει το Κυπριακό», επεσήμανε.

Ακόμη είπε πως αποτελεί πολιτική του δέσμευση πως θα εργαστεί άοκνα τόσο στο πλαίσιο της συμμετοχής μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσο και ευρύτερα, ούτως ώστε η ΕΕ να παραμείνει συνεκτική και ενωμένη.

Ευρωπαϊκά θέματα

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε πως σχεδόν έπειτα από 20 χρόνια από την ένταξή της, η Κύπρος αποτελεί ενεργό μέλος της ΕΕ.

«Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ένα πολύ σημαντικό ορόσημο στη θητεία της διακυβέρνησής μου, αποτελεί η αποτελεσματική ενάσκηση της εκ περιτροπής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κύπρο το πρώτο εξάμηνο του 2026», ανέφερε, σημειώνοντας πως δεν έχει καμία αμφιβολία ότι και η  επόμενη Προεδρία του Συμβουλίου από την Κύπρο θα αποτελέσει σημαντικότατο ορόσημο τόσο για την Ένωση όσο και για την ίδια τη χώρα.

Διαβεβαίωσε πως η Κύπρος «θα αξιοποιήσει στο έπακρο αυτή την ευκαιρία ώστε να συμβάλει με απολύτως θετικό τρόπο ως Προεδρία και ως έντιμος διαμεσολαβητής στη διασφάλιση της θεσμικής συνοχής και στην προώθηση όσο το δυνατόν περισσοτέρων νομοθετικών φακέλων που θα διευρύνουν την προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας και θα είναι ωφέλιμοι για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες».

Περαιτέρω, ανέφερε, «εξετάζουμε ήδη συγκεκριμένες, ουσιώδεις και αναγκαίες πολιτικές πρωτοβουλίες που θα ήθελα να αναλάβουμε στο πλαίσιο της Προεδρίας μας σε σχέση με την πολιτική συνεργασία στη Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, την άμεση γειτονία μας, και τις οποίες εν ευθέτω χρόνο θα συζητήσουμε με τα θεσμικά όργανα».

Είπε πως «έχουμε ήδη ξεκινήσει την προεργασία μας για να είμαστε καθόλα έτοιμοι από την αρχή του 2024 να συνεργαστούμε στενά με τους εταίρους στο Τρίο Προεδρίας».

Ανέφερε πως έχει ήδη ξεκινήσει συντονιστικές συναντήσεις με όλα τα εμπλεκόμενα μέλη του Υπουργικού μου Συμβουλίου ενώ προτίθεται, πολύ σύντομα, να προχωρήσει και στο διορισμό Υφυπουργού παρά τω Προέδρω με αρμοδιότητα τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, στη βάση και της πρακτικής της Προεδρίας του 2012, με αποκλειστική ευθύνη της οριζόντιας προετοιμασίας της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στην εκλογή του στην προεδρία της Δημοκρατίας κα στο πρόγραμμα διακυβέρνησής του ενώ επεσήμανε, παράλληλα, πως «με τις επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές να είναι πλέον ορατές στον ορίζοντα, πιστεύω ότι έχουμε καθήκον να ακούσουμε ξανά προσεκτικά τους πολίτες, να επιδιώξουμε να τους φέρουμε πιο κοντά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ή καλύτερα να τους πείσουμε ότι εμείς είμαστε η φωνή τους, εμείς δεν συντηρούμε αποστάσεις, εμείς είμαστε ένα με αυτούς, και ο στόχος είναι κοινός. Είναι η ευημερία και η ασφάλεια όλων των Ευρωπαίων πολιτών, ο σεβασμός των δικαιωμάτων τους και οι ίσες ευκαιρίες».

Υπογράμμισε πως «οφείλουμε να κερδίσουμε ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών μας προς το μεγάλο ευρωπαϊκό ιδεώδες της ειρήνης, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης και της ευημερίας», για να σημειώσει πως «για να το πετύχουμε αυτό πρέπει πρώτα να κάνουμε περισσότερα για να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες τι πράττει η ΕΕ για την ασφάλεια και τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους και ενδεχομένως να πρέπει να επικοινωνήσουμε καλύτερα τα όσα γίνονται και θα γίνουν».

«Θα πρέπει να νιώσουν οι πολίτες τις αλλαγές που με κόπο γίνονται. Είτε αυτό αφορά στην οικονομία, την εργασία, την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τη μετανάστευση», επεσήμανε.

Εξέφρασε την έντονη πεποίθηση πως η ΕΕ οφείλει να είναι στρατηγικά αυτόνομη, σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια, η υγεία και αλλού.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι η ΕΕ θα απομονωθεί ή ότι θα γυρίσει τις πλάτες στους φυσικούς συμμάχους της. Κάθε άλλο. Αλλά σήμερα όσο πότε, έχουμε ανάγκη από μια ΕΕ που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις, καθίσταται πιο πολύτιμη αλλά και ισότιμη εταίρος και σύμμαχος για τους φίλους της», ανέφερε.

Πρόσθεσε πως «η στρατηγική αυτονομία είναι κάτι που επιτάσσει το συλλογικό μας συμφέρον στο σημερινό δύσκολο και συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές πλαίσιο, όπως μας υπενθύμισε η καταδικαστέα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία».

Ουκρανικό

Για το Ουκρανικό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως είναι κρίσιμης σημασίας να συνεχιστεί η στήριξη προς τον ηρωικό λαό της Ουκρανίας.

Υπογράμμισε πως «δεν θα επιτρέψουμε ποτέ συνοριακές αλλαγές που πηγάζουν από τη βία και τον πόλεμο. Δεν θα δεχθούμε ποτέ το αποτέλεσμα της επιθετικότητας της Ρωσίας ενάντια σε ένα ανεξάρτητο, κυρίαρχο κράτος. Αποτελεί θέμα αρχής και προτεραιότητα να διασφαλίσουμε ότι η αναρχία και ο νόμος της ζούγκλας δεν θα επικρατήσουν του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες».

Επεσήμανε πως η ΕΕ πρέπει να είναι στην προμετωπίδα της προάσπισης του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη των ΗΕ, επισημαίνοντας πως για τους Κύπριους ειδικότερα, που υπήρξαν θύματα εξωτερικής εισβολής και κατοχής μέρους της πατρίδας τους για σχεδόν μισό αιώνα από την Τουρκία, δεν υπάρχει άλλη επιλογή.

Ανέφερε πως από την πρώτη ημέρα της επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η Κύπρος τήρησε μια απερίφραστη στάση αρχών στηρίζοντας την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, προσθέτοντας πως «αυτός είναι ο δρόμος επί του οποίου θα συνεχίσουμε».

Τόνισε πως η Κύπρος θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, μέσω και των μηχανισμών της ΕΕ, και αναφέρθηκε στην ανθρωπιστική βοήθεια που στάλθηκε στην Ουκρανία από την Κύπρο καθώς και στο γεγονός ότι φιλοξενείται στο νησί μεγάλος αριθμός Ουκρανών προσφύγων, κάτι που θα συνεχιστεί.

Είπε πως εντός της ΕΕ «έχουμε επιδείξει μια πρωτοφανή ενότητα ως απάντηση σε αυτό τον πόλεμο. Η ενότητά μας αποδείχθηκε να είναι το πιο σημαντικό εργαλείο μας. Έχουμε λάβει οδυνηρές αποφάσεις που είχαν κόστος για τους λαούς και τις κοινωνίες μας. Αλλά είναι ένα κόστος που αξίζει να επωμιστούμε. Πρέπει να συνεχίσουμε με ενότητα για να αντιμετωπίσουμε από κοινού θέματα που επηρεάζουν την Ουκρανία αλλά επίσης έχουν επιπτώσεις πέραν των συνόρων της ΕΕ».

Πρόσθεσε πως «έχει καταστεί εξόφθαλμα και οδυνηρά ξεκάθαρο ότι η ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο δεν μπορεί να εκληφθεί ως δεδομένη, ότι πρέπει να την υπερασπιστούμε, και ότι μια απειλή για την ειρήνη κάποιου στην Ευρώπη αποτελεί απειλή για κάθε μια χώρα στην Ευρώπη».

Ενέργεια

Σε σχέση με τα ενεργειακά,  ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως η Κύπρος, το μόνο κράτος μέλος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με επιβεβαιωμένα αποθέματα φυσικού αερίου και με ιστορικά άριστες σχέσεις και μακρόχρονες εταιρικές σχέσεις στον τομέα της ενέργειας με τη μεγάλη πλειοψηφία των γειτόνων της, μπορεί να παίξει ένα καίριο λόγο στις κοινές προσπάθειες για αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, παρέχοντας ένα αξιόπιστο, εναλλακτικό ενεργειακό διάδρομο στην Ευρώπη, που να αποτελείται από διάφορες πηγές και διόδους.

Εξέφρασε τη θέση πως η παρουσία μεγάλων εταιρειών πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην περιοχή μπορεί να αποτελέσει μοχλό για τη δημιουργία συνεργειών προς μια βιώσιμη περιφερειακή αγορά ερίου που να μπορεί να προμηθεύει την ΕΕ με αέριο στο άμεσο μέλλον και με υδρογόνο σε μερικά χρόνια.

Σημείωσε πως για αυτό τον λόγο εντατικοποιούν τις συζητήσεις τους μαζί με μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, «για να εφαρμόσουμε το όραμά μας για να διασυνδέσουμε τα διάφορα κοιτάσματα αερίου στην περιοχή, μέσω αγωγών, σε μια μονάδα υγροποίησης στην Κύπρο, μέσω της οποίας το αέριο μπορεί να εξαχθεί στην Ευρώπη».

Είπε πως σε 5-10 χρόνια, οι περιφερειακές ηλεκτρικές διασυνδέσεις που δρομολογούνται, και συγκεκριμένα ο Ευρασιατικός διασυνδετήριος αγωγός μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ και ο ηλεκτρικός διασυνδετήριος αγωγός μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην προμήθεια ανανεώσιμης ενέργειας από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου στην ευρωπαϊκή αγορά.

Υπογράμμισε εξάλλου τη σημασία του να συνεχίσει η ΕΕ να στέλνει ξεκάθαρα και σθεναρά μηνύματα προς αποτροπή νέων προκλήσεων στην περιοχή και για εποικοδομητική εμπλοκή στις προσπάθειες για την εξεύρεση λύσεων κατά ένα ειρηνικό και βιώσιμο τρόπο, με βάση το διεθνές δίκαιο.

Νότια Γειτονία

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως η Κύπρος ως πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας σε μια ταραχώδη περιοχή, προωθεί ενεργά την πολιτική της για περιφερειακή συνεργασία μέσω των τριμερών μηχανισμών συνεργασίας που έχει εγκαθιδρύσει με την Ελλάδα και χώρες της περιοχής, σε μια προσπάθεια δημιουργίας περιφερειακών συνεργειών και συνεταιρισμών.

Ανέφερε πως οι τριμερείς αυτές συνεργασίες έχουν απτά αποτελέσματα σε διάφορους τομείς ενώ επεσήμανε πως «η περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεών μας με χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και του Κόλπου θα παραμείνει ένας καίριος πυλώνας της εξωτερικής μας πολιτικής».

Πρόσθεσε πως αυτό δίνει τη δυνατότητα στην Κύπρο να έχει ενεργό ρόλο ως γεωπολιτική πύλη μεταξύ της ΕΕ και της περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, εκφράζοντας την πεποίθηση πως η περιφερειακή πολιτική της Κύπρο δίνει προστιθέμενη αξία στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ.

«Οι πολιτικοί μας δεσμοί με χώρες της Νότιας Γειτονίας μας επιτρέψει να συνεισφέρουμε στρατηγική γνώση στις σχετικές συζητήσεις της ΕΕ, ενώ την ίδια ώρα μπορούμε να μεταφέρουμε σημαντικά μηνύματα για τις συγκεκριμένες ανησυχίες τους στους εταίρους μας στην ΕΕ, και το αντίστροφο», είπε.

Αναφέρθηκε επίσης στη ζωτική γεωγραφική θέση της Κύπρου και στην εγγύτητά της με την Ασία και την Αφρική, σημειώνοντας πως αποτελεί ακόμη έναν καθοριστικό παράγοντα ο οποίος πρόσφατα έγινε έκδηλος όταν το νησί χρησιμοποιήθηκε για τις εκκενώσεις από το Σουδάν.  Πρόσθεσε πως δεν είναι η πρώτη φορά που η Κύπρος βοηθά σε τέτοιες επιχειρήσεις.

Μετανάστευση

Για τη μετανάστευση, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στην κατάσταση στην Κύπρο που αποτελεί το κράτος μέλος της ΕΕ με το μεγαλύτερο ποσοστό αιτήσεων ασύλου που γίνονται για πρώτη φορά σε σχέση με τον πληθυσμό της.

Επεσήμανε πως η Κύπρος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις πρακτικές εργαλειοποίησης που χρησιμοποιεί η Τουρκία και αυτό είναι ξεκάθαρο από τις στατικές που δείχνουν ότι 90% των μεταναστών που κάνουν αίτηση για άσυλο αναχωρούν από την Τουρκία, φθάνουν στο παράνομο αεροδρόμιο στα κατεχόμενα ή στις βόρειες ακτές του νησιού, περνούν από τη γραμμή κατάπαυσης του πηρός και κάνουν αίτηση για άσυλο στις υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης περιοχές.

Υπογράμμισε πως η κυβέρνηση είναι δεσμευμένη να κάνει όλες τις απαραίτητες δράσεις για βελτίωση της υποδομής για την υποδοχή των αιτητών ασύλου και για επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων καθώς και για αύξηση του ποσοστού επιστροφών αυτών που δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα να παραμείνουν στην Κύπρο. Ανέφερε επίσης πως η κυβέρνηση βρίσκεται σε στενή επαφή με την Κομισιόν, η οποία ετοιμάζει το Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο.

Αναφέρθηκε επίσης στο νομοσχέδιο που προωθείται για δημιουργία Υφυπουργείου Μετανάστευσης, Ασύλου και Ενσωμάτωσης.

Υπογράμμισε εξάλλου την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι λόγοι που οδηγούν στο φαινόμενο αυτό και για συντονισμένη απάντηση σε επίπεδο ΕΕ που να πείσει την Τουρκία να τιμήσει τις υποχρεώσεις που έχουν ήδη αναληφθεί προς όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Αυτούσια η ομιλία του Νίκου Χριστοδουλίδη:

Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω την Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ευγενική της πρόσκληση να βρίσκομαι σήμερα εδώ, τρεις και πλέον μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, για να μιλήσω ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώπιον όλων εσάς, για το πώς οραματίζομαι το παρόν και το μέλλον της  Ένωσής μας. Το παρόν και το μέλλον των Ευρωπαίων πολιτών μας. Πώς πιστεύω ότι ΜΑΖΙ μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις κοινές προκλήσεις και να εξελίξουμε περισσότερο και πιο συνενωτικά την Ένωση για ένα λαμπρότερο μέλλον. 

Η εμβληματική αυτή αίθουσα της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εδώ στο Στρασβούργο, είναι αρκετά γνώριμη σε μένα. Και ίσως είναι αυτή η πρότερη πορεία εγγύτητας και συνέργειας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που μου δημιουργεί σήμερα όχι μόνο αίσθημα συγκίνησης αλλά πρωτίστως, αίσθημα ευθύνης, τώρα που η παρουσία μου είναι πλέον με την ιδιότητα του αρχηγού κράτους μέλους. Μέλους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. 

Είναι για μένα εξαιρετική τιμή το να απευθύνομαι σε εσάς, τους εκλελεγμένους εκπροσώπους των Ευρωπαίων πολιτών, εδώ όπου κτυπά με αδιάλειπτους και δυνατούς παλμούς η καρδιά της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Είναι τιμή που συνεπάγεται χρέος επειδή γνωρίζω από πρώτο χέρι τον καθοριστικό σας ρόλο, ως προς την ποιότητα ζωής από άκρη σε άκρη των 27 χωρών μας, αλλά και ως προς την προοπτική ευημερίας, ειρήνης και ασφάλειας ολόκληρου του πλανήτη.

Κυρίες και Κύριοι,

Είμαι εξ αυτών που πιστεύουν σθεναρά ότι η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί το σημαντικότερο συλλογικό επίτευγμα στην ήπειρό μας από την εποχή του Διαφωτισμού. Το πολιτικό όραμα των επιφανών ανδρών και γυναικών, για ένωση της ηπείρου μας μέσα από τη δημιουργία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ ώστε να θεμελιωθεί η ειρήνη και να αποτελέσει εγγύηση ευημερίας και ασφάλειας των λαών της, παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ. 

Την ίδια ώρα πιστεύω επίσης ότι το έργο των σπουδαίων αυτών ανδρών και γυναικών που χάραξαν πορεία δεν έχει βρει την ολοκλήρωσή του. Βρίσκεται όμως σε μια διαρκή εξελικτική πορεία και είναι πια στα δικά μας χέρια. 

Το οικοδόμημα που μας παραδόθηκε οφείλουμε να το αντιμετωπίζουμε ως μια παρακαταθήκη και επίτευγμα που θα πρέπει να ενισχύσουμε, και αυτό απαιτεί όραμα, θάρρος και αποφασιστικότητα. Δεν είναι επιλογή αλλά χρέος μας να εργαστούμε για μια Ένωση η οποία θα γίνεται καθημερινά ισχυρότερη, μέσω θεσμικής εμβάθυνσης, με περισσότερες κοινές πολιτικές, με τα κράτη μέλη της να εκχωρούν ακόμη μεγαλύτερο μέρος της εθνικής τους κυριαρχίας στα κοινά υπερεθνικά θεσμικά όργανα, με στόχο το ευ ζην, την ειρήνη, την ασφάλεια και την προοπτική για τον κάθε πολίτη ανεξαρτήτως της χώρας ή της περιοχής στην οποία ζει. 

Κυρίες και Κύριοι,

Πιστεύω πραγματικά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί το μεγαλύτερο μοντέλο ειρήνης και ευημερίας μετά από ένα φρικτό πρώτο μισό του 20ου αιώνα που στοίχησε τις ζωές σε εκατομμύρια ανθρώπων στην ήπειρό μας. Έχω πλήρη συναίσθηση, ως σημερινός Ευρωπαίος ηγέτης, ότι έχουμε χρέος να εξελίξουμε αυτό το μοντέλο ειρήνης που μας εναπόθεσαν οι μεγάλοι οραματιστές Σουμάν, Μονέ, Αλτιέρο Σπινέλι, Πωλ-Ανρί Σπάακ και Σιμόν Βέιλ. Είμαι υπέρμαχος και θιασώτης μιας στοχευμένης, βήμα προς βήμα πορείας, με στόχο την οικοδόμηση μιας ΕΕ με αμιγώς ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά. Αυτό επιτάσσει το συλλογικό μας συμφέρον στο σημερινό δύσκολο και συνεχώς μεταβαλλόμενο παγκοσμιοποιημένο διεθνές πλαίσιο, όπου οι προκλήσεις είναι κοινές και για αυτό απαιτούν κοινή και αποτελεσματική αντιμετώπιση. 

Ως κράτη μέλη της ΕΕ δεν αρκεί να προσβλέπουμε στο πώς θα επιβιώσουμε στο σημερινό διεθνές πλαίσιο με τους έντονους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να είμαστε πρωταγωνιστές. Ενωμένοι στην πολυμορφία μας και αξιοποιώντας το ισχυρό ανθρώπινο δυναμικό μας, μοιραζόμενοι τις κοινές αρχές και αξίες μας, επί των οποίων είναι γερά θεμελιωμένο το ευρωπαϊκό μας οικοδόμημα, είμαι πεπεισμένος ότι μπορούμε να καταστήσουμε την ΕΕ πρωταγωνιστή και πρωτοπόρο. 

Κυρίες και Κύριοι,

Μετά την τραγωδία των μεγάλων καταστροφικών πολέμων του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, με εφαλτήριο να μην επαναληφθεί ποτέ, κάποιοι τόλμησαν και οραματίστηκαν και έθεσαν τη βάση για μια ενωμένη Ευρώπη. Αντιλήφθηκαν ότι η δύναμη βρίσκεται στην ενότητά μας. Αντιλήφθηκαν σωστά ότι η Ισχύς βρίσκεται εν τη ενώσει. Εμείς σε αυτή την παρακαταθήκη χτίζουμε, ισχυροποιώντας την ενότητα ώστε να είναι ακλόνητη, γιατί αυτή θα είναι το βασικό εργαλείο, η δύναμή μας, και η πυξίδα μας για το μέλλον που θέλουμε για τους πολίτες μας. Αυτήν την ενότητα προτάξαμε και αξιοποιήσαμε, και είμαι περήφανος για αυτό, για να αντιμετωπίσουμε πρόσφατα τις αλλεπάλληλες κρίσεις που μας δοκίμασαν και μας δοκιμάζουν.

Κυρίες και κύριοι,

Η Κύπρος, στο νοτιοανατολικότερο άκρο της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την αρχαιότητα υπήρξε αναπόσπαστο κομμάτι αυτού που ιστορικά ξεκίνησε να ονομάζεται Ευρώπη. Η απαρχή των ιστορικών, οικονομικών, πολιτιστικών και άλλων δεσμών μας με άλλους λαούς της Ευρώπης, εντοπίζεται χιλιετίες πριν και έκτοτε οι δεσμοί αυτοί αναπτύσσονται συνεχώς, έχοντας γίνει αδιάσπαστοι.   

Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ την άνοιξη του 2004, μια ιστορική  μέρα που συνεχίζει  να ζει στη μνήμη μου και στη μνήμη όλων των Κυπρίων, ήταν αυτό που από καιρό αναμενόταν. Μια άκρως φυσιολογική εξέλιξη. Ήταν μια μορφή επιστροφής στο χώρο που ανήκουμε, μέσω της επισημοποίησης των ήδη υφιστάμενων ισχυρών ιστορικών δεσμών του νησιού με την ηπειρωτική Ευρώπη. 

Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ αποτελεί το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960 και σηματοδοτεί την επιστροφή στο σπίτι μας. Στο κοινό μας σπίτι. 

Σήμερα, μετά από σχεδόν 20 χρόνια πορείας, η Κύπρος αποτελεί ενεργό μέλος της ΕΕ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ένα πολύ σημαντικό ορόσημο στη θητεία της διακυβέρνησής μου, αποτελεί η αποτελεσματική ενάσκηση της εκ περιτροπής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κύπρο το πρώτο εξάμηνο του 2026. Είχα την ευλογία να συμμετέχω ενεργά στην πρώτη προεδρία της Κύπρου το 2012 και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι και η  επόμενη Προεδρία του Συμβουλίου από την Κύπρο θα αποτελέσει σημαντικότατο ορόσημο τόσο για την Ένωση όσο και για τη χώρα μου. 

Σας διαβεβαιώ ότι η  χώρα μου  θα αξιοποιήσει στο έπακρο αυτή την ευκαιρία ώστε να συμβάλει με απολύτως θετικό τρόπο ως Προεδρία και ως έντιμος διαμεσολαβητής στη διασφάλιση της θεσμικής συνοχής και στην προώθηση όσο το δυνατόν περισσοτέρων νομοθετικών φακέλων που θα διευρύνουν την προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας και θα είναι ωφέλιμοι για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Περαιτέρω, εξετάζουμε ήδη συγκεκριμένες, ουσιώδεις και αναγκαίες πολιτικές πρωτοβουλίες που θα ήθελα να αναλάβουμε στο πλαίσιο της Προεδρίας μας σε σχέση με την πολιτική συνεργασία στη Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, την άμεση γειτονία μας, και τις οποίες εν ευθέτω χρόνο θα συζητήσουμε με τα θεσμικά όργανα. 

Όπως γνωρίζετε, η Κυπριακή Προεδρία αποτελεί μέρος του Τρίο Προεδρίας που ξεκινά με την Πολωνία το πρώτο εξάμηνο του 2025, συνεχίζει με τη Δανία το δεύτερο εξάμηνο του ίδιου έτους και ολοκληρώνεται με την Κύπρο το πρώτο εξάμηνο του 2026. Επομένως, έχουμε ήδη ξεκινήσει την προεργασία μας για να είμαστε καθόλα έτοιμοι από την αρχή του 2024 να συνεργαστούμε στενά με τους εταίρους στο Τρίο Προεδρίας. Εδώ θέλω να επισημάνω πως έχω ήδη ξεκινήσει συντονιστικές συναντήσεις με όλα τα εμπλεκόμενα μέλη του Υπουργικού μου Συμβουλίου ενώ προτίθεμαι, πολύ σύντομα, να προχωρήσω και στο διορισμό Υφυπουργού παρά τω Προέδρω με αρμοδιότητα τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, στη βάση και της πρακτικής της Προεδρίας του 2012, με αποκλειστική ευθύνη της οριζόντιας προετοιμασίας της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου.

Αξιότιμα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Η πρόσφατη εκλογή μου στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς τη στήριξη των δύο μεγάλων κομμάτων, αλλά με την καθοριστική στήριξη της κοινωνίας των πολιτών και μικρότερων πολιτικών δυνάμεων και κινημάτων, έγινε στη βάση ενός προγράμματος με επίκεντρο τον Άνθρωπο. Ενός προγράμματος σύγχρονου, στηριγμένου στο μοντέλο εργασίας της ΕΕ και καλών πρακτικών από τα άλλα κράτη μέλη, στηριγμένου σε όσα μας δίδαξε τόσα χρόνια η ενεργή συμμετοχή μας στην ΕΕ. Στόχος μου το ευ ζην των πολιτών της Κύπρου, η ειρήνη και η ασφάλεια. Η εκλογή μου ήταν η επιβεβαίωση της ανάγκης της κοινωνίας για αλλαγή, για να ακουσθούν πραγματικά τα προβλήματά της και να δρομολογηθούν λύσεις, για να μπορέσει η Κύπρος, και ο πολίτης της να δει με αισιοδοξία την καθημερινότητά του και να οραματισθεί το μέλλον του με συνθήκες ισότητας σε όλους τους πολίτες στην εργασία, στην παιδεία, στην υγεία. Για μια ομαλή μετάβαση σε μια πιο πράσινη, ψηφιακή, σύγχρονη, ισότιμη κοινωνία. Άκουσα την κοινωνία και άρχισα αμέσως με την εκλογή μου την υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος που αποτελεί για μένα το Κοινωνικό μου Συμβόλαιο με τον Κυπριακό λαό.  

Με τις επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές να είναι πλέον ορατές στον ορίζοντα, πιστεύω ότι έχουμε καθήκον να ακούσουμε ξανά προσεκτικά τους πολίτες, να επιδιώξουμε να τους φέρουμε πιο κοντά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ή καλύτερα να τους πείσουμε ότι εμείς είμαστε η φωνή τους, εμείς δεν συντηρούμε αποστάσεις, εμείς είμαστε ένα με αυτούς, και ο στόχος είναι κοινός. Είναι η ευημερία και η ασφάλεια όλων των Ευρωπαίων πολιτών, ο σεβασμός των δικαιωμάτων τους και οι ίσες ευκαιρίες. 

Οφείλουμε να κερδίσουμε ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών μας προς το μεγάλο ευρωπαϊκό ιδεώδες της ειρήνης, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης και της ευημερίας. Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει πρώτα να κάνουμε περισσότερα για να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες τι πράττει η ΕΕ για την ασφάλεια και τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους και ενδεχομένως να πρέπει να επικοινωνήσουμε καλύτερα τα όσα γίνονται και θα γίνουν. Θα πρέπει να νιώσουν οι πολίτες τις αλλαγές που με κόπο γίνονται. Είτε αυτό αφορά στην οικονομία, την εργασία, την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τη μετανάστευση. 

Οφείλουμε να είμαστε αξιόπιστοι και πολιτικά υπεύθυνοι και θα πρέπει να δώσουμε αξία και συνέχεια στις εισηγήσεις που υπέβαλαν οι ίδιοι οι πολίτες μέσα από την πρόσφατη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, σε αυτή ακριβώς την αίθουσα της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτό πρέπει να είναι ο οδηγός και το όραμά μας για τα επόμενα βήματα που θα κάνουμε όλοι μαζί. 

Μέσα στο ίδιο πλαίσιο, έχω την έντονη πεποίθηση ότι η ΕΕ οφείλει να είναι στρατηγικά αυτόνομη, σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια, η υγεία και αλλού. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ΕΕ θα απομονωθεί ή ότι θα γυρίσει τις πλάτες στους φυσικούς συμμάχους της. Κάθε άλλο. Αλλά σήμερα όσο πότε, έχουμε ανάγκη από μια ΕΕ που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις, καθίσταται πιο πολύτιμη αλλά και ισότιμη εταίρος και σύμμαχος για τους φίλους της. Η στρατηγική αυτονομία είναι κάτι που επιτάσσει το συλλογικό μας συμφέρον στο σημερινό δύσκολο και συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές πλαίσιο, όπως μας υπενθύμισε η καταδικαστέα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. 

Ουκρανικό

Regrettably, 17 months since the illegal Russian invasion of Ukraine, the war continues. It is therefore crucial that we equally continue our support to the heroic people of Ukraine.

Let me be clear: we will never allow border changes stemming from violence and war. We will never accept the result of Russia’s aggression against an independent, sovereign state. It is a matter of principle and a priority to ensure that anarchy and the law of the jungle will not prevail over international law and the international rules-based order. The EU ought to be at the forefront of upholding international law and the UN Charter. This is, after all, an inherent part of its foundation and the EU Treaties.  

For Cypriots in particular, who themselves have been victims of foreign invasion and an almost half-a-century-long occupation of part of their country by Turkey, there is no other choice. From day one of Russia’s aggression against Ukraine, Cyprus has maintained an unequivocal, principled stance in support of the independence, sovereignty, and territorial integrity of Ukraine. This is the path on which we will continue. 

Cyprus will continue to support Ukraine, including through the European Peace Facility and the EU Monitoring Assistance Mission. We have been sending to Ukraine the biggest humanitarian aid packages ever assembled on the island. We are also hosting a large number of Ukrainian refugees relative to our population, and we will continue to do so. Cyprus will be their safe haven for as long as necessary. 

Within the EU, we exhibited unprecedented unity in response to this war. Our unity proved to be our most important tool. We have taken painful decisions, that have come at a cost for our peoples and societies. But it is a cost worth shouldering. In unity we need to continue, to jointly address issues that affect Ukraine but also have repercussions beyond EU borders. It has become blatantly and painfully clear that peace on the European continent cannot be taken for granted, that we must defend it, and that a threat to peace somewhere in Europe is a threat to each and every country in Europe. 

Energy

Russia’s military aggression against Ukraine has also upended energy markets, triggering price volatility and energy insecurity across the world. 

A crucial new element in the European policy response to this unprecedented situation is the REPowerEU Plan, building on the full implementation of the European Green Deal. As a result, both the EU, and its Member States, are dynamically reshaping their energy strategies to reflect new geopolitical realities and to address the need for affordable energy. This includes intensified actions to increase gas supplies from the EU’s trusted partners.

Cyprus, the only Member State in the Eastern Mediterranean region with confirmed gas reserves, and with historically excellent relations and long-standing partnerships in the field of energy with the vast majority of its neighbors, can play a key role in our joint efforts to address the energy crisis, by providing a reliable, alternative energy corridor to Europe, comprising diverse sources and routes. 

We are of the view that the presence of major oil and gas companies in the region, could be leveraged to create synergies towards a sustainable regional gas market that could supply the EU with gas in the immediate future and with hydrogen in a few years’ time. Gas has a vital role to play in the Energy Transition, as the most environmentally friendly conventional fuel and a potential raw material to produce hydrogen.

For this reason, we are intensifying our discussions with all major oil and gas companies, to implement our vision to connect these different gas fields in the region, via pipelines, to a modular liquefaction plant situated in Cyprus, through which gas can be exported to Europe. 

In addition, the East Med region has recently become much more proactive in pursuing and enhancing its energy goals towards a green transition. Both Israel and Egypt are progressing with important renewable energy projects, to export renewable energy as well as to use it internally. As such, in 5-10 years’ time, the regional electricity interconnections currently in the pipeline, namely EuroAsia Interconnector between Cyprus, Greece and Israel, and the electricity interconnector between Cyprus, Greece and Egypt, could contribute significantly to the supply of renewable energy from the East Med region to the European market.

Maintaining a stable and secure environment in the Eastern Mediterranean is to the benefit of the region and its people, but also of strategic importance for the EU. It is therefore of critical importance for the EU to continue sending clear and firm messages of deterrence to potential spoilers in the region, urging them not to proceed to new provocations and to engage constructively in the efforts aiming at reaching solutions in a peaceful and sustainable way, based on international law. 

Νότια Γειτονία

Further to the energy equation of the Eastern Mediterranean, one must acknowledge that the common and pressing challenges the region faces can be addressed effectively only by acting collectively. Cyprus, as a pillar of stability and security in a volatile region, actively promotes its regional cooperation policy through the trilateral mechanisms of cooperation it established with Greece and countries of the region, in an effort to create regional synergies and partnerships.

The trilateral collaborations have yielded tangible results, through the consolidation of regional partnerships that contribute to strengthening our relations at the political level, as well as expanding and deepening them in several sectors, such as energy, defense and security, environmental protection, natural disasters and cultural heritage. 

It goes without saying that no country is excluded from such networks of regional cooperation, provided they abide by across-the-board fundamental rules of international law. 

Further strengthening of our relations with the countries of the Mediterranean, the Middle East, North Africa and the Gulf will remain a key pillar of our foreign policy. This empowers Cyprus to have an active role as a geopolitical gateway between the EU and the MENA region. 

We believe that Cyprus’ regional policy adds value to the EU’s Common Foreign and Security Policy. Our political ties with the countries of the Southern Neighborhood allow us to bring strategic knowledge in the relevant EU discussions, while at the same time we are able to convey key messages of their specific concerns to our EU partners, and vice versa. 

Cyprus' pivotal geographic position and its proximity to the continents of Asia and Africa is another determining factor, most recently evident when the island was utilized as a safe transit hub in the evacuation efforts from Sudan. This was not the first time Cyprus has assisted in such operations, with the most extended one being during the Lebanon crisis of 2006, when tens of thousands were evacuated and provided with humanitarian assistance, proving the lasting contribution of Cyprus as a reliable stakeholder and as a safe harbor in the region. We shall continue to contribute our utmost whenever needed. 

Despite the challenges the region is faced with, we are also witnessing that the Middle East and the Eastern Mediterranean are on a positive, transformative trajectory. The changing political dynamics in our neighborhood, such as the recent rapprochement between Iran and Saudi Arabia, the Abraham Accords and the maritime border deal between Israel and Lebanon all constitute indicative examples of this rapidly evolving geopolitical mosaic. 

The wider Middle East and Gulf is not just Cyprus’s neighborhood. It is the EU’s neighbourhood, and a vital one at that. We ought to acknowledge with courage and honesty that as the EU we have not invested as much as we ought to in this crucial region. We ought to boldly work on making it a strategic priority to engage on a positive agenda with our partners in the region, whom we must see as equal partners, to assert a more active, extrovert role, so as to effectively reinforce the EU’s ties with its Southern Neighbors, and in doing so promoting peace and stability in the region.

Μετανάστευση

Turning to migration, a crisis that also has its root causes in this region, we must take into consideration the overall migratory pressure that Europe is facing, with certain Member States, including Cyprus, being at the forefront. 

In fact, Cyprus is the Member State with the highest percentage of first-time asylum applications in relation to its population. The military occupation of 37% of its territory by Turkey constitutes an aggravating factor that hinders efforts towards sound management of flows, since control of those entering the country from the northern aerial and sea frontiers is practically impossible. Consequently, Cyprus is particularly vulnerable to the instrumentalization practices used by Turkey, and this is clear from statistical data showing that 90% of the migrants applying for asylum have departed from Turkey, arrive at the illegal airport in the occupied areas or at the northern coasts, then cross the buffer zone, and apply for asylum at the areas under the Government’s control. 

The Government is committed to take all necessary action to improve infrastructure for the reception of asylum seekers and expedite examination procedures, but also to increase the rate of returns of those who do not have any legal right to remain in Cyprus, making use of the support provided by the EU and its Agencies, which we greatly appreciate. Furthermore, the Government is in close contact with the Commission, which is preparing a dedicated Action Plan for the Eastern Mediterranean migratory route. 

Domestically, we are also introducing a Bill for the establishment of a Deputy Ministry for Immigration, Asylum and Integration, so as to better coordinate and implement our policies, which also include policies for effectively integrating legally residing third-country nationals. 

However, it will be difficult to achieve tangible and sustainable results in the absence of addressing the root causes of the phenomenon, or in the absence of a coordinated response at EU level, one that will convince Turkey to honor the obligations already assumed towards all Member States. 

Last week, the Council reached a general approach on two crucial aspects of the new Pact for Migration and Asylum. The difficulty of the negotiations demonstrates how thorny the issue is for all Member States, and how many concessions had to be made in order to reach this agreement. Having said that, I hope that trilogues with the European Parliament will proceed quickly. We need this Pact for the EU to be able to respond adequately in future crises, always in line with the acquis and international law. 

For the Pact to work, it is imperative to maintain balance between solidarity and the principle of responsibility, and to keep working hard on the external aspects of migration, so as to reduce irregular flows. In this respect, on our part we continue working closely with the Commission for the Eastern Mediterranean Action Plan, and we warmly welcome the Team Europe approach in the outreach to key third countries. 

ΚΥΠΡΙΑΚΟ - Η μεγαλύτερή μας προτεραιότητα

An integral part of promotion of peace in the region of the Eastern Mediterranean is our unwavering efforts to reunify Cyprus through a comprehensive settlement in line with international law, UN Security Council Resolutions and EU law, values and principles. Peace in Cyprus, with the EU at the forefront of the efforts to reunify one of its own member states, would send a resounding message of peace in a region that desperately needs it.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέκαθεν στηρίζει την Κύπρο και τον αγώνα της για επίλυση του Κυπριακού, ενός προβλήματος εισβολής και κατοχής που αποτελεί ανοικτή πληγή στο σώμα ολόκληρης της Ευρώπης. Σας ευχαριστώ εκ μέρους της κυβέρνησης και του κυπριακού λαού για όλες τις προσπάθειες, για τα πολύ σημαντικά για εμάς ψηφίσματα, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των ψηφισμάτων για την Αμμόχωστο, για την έγκριση και ενίοτε αύξηση της δωρεάς της ΕΕ σε σχέση με τις έρευνες για τους αγνοούμενους. 

Ευχαριστώ επίσης για το ειλικρινές και προσωπικό ενδιαφέρον της Προέδρου του ΕΚ, καθώς και για τη συναφή δράση των πολιτικών ομάδων προς στήριξη των προσπαθειών για τερματισμό της κατοχής και επανένωση της χώρας μας. 

Η επανένωση της Κύπρου μέσα από μια συνολική, βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στο πλαίσιο της συμφωνημένης βάσης υπό τον ΟΗΕ, αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα της διακυβέρνησής μου. 49 χρόνια κατοχής και διαίρεσης στην καρδιά της Ευρώπης είναι πάρα πολλά. Σας διαβεβαιώνω ότι θα καταβάλω κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να επιτύχω επανέναρξη των συνομιλιών, πάντα μέσα στο πλαίσιο της συμφωνημένης από τον ΟΗΕ βάσης λύσης και από το σημείο που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά το 2017. 

Για τον σκοπό αυτό, έχω πραγματοποιήσει αριθμό συναντήσεων, μεταξύ άλλων με τον Γενικό Γραμματέα και άλλους αξιωματούχους του ΟΗΕ, με τους Προέδρους των Θεσμών της ΕΕ, με ομολόγους μου Αρχηγούς Κρατών και Κυβερνήσεων της ΕΕ και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη.  

Σε όλες τις επαφές μου, μεταφέρω την αναγκαιότητα για μια νέα προσέγγιση. Η πρότασή μου προνοεί ουσιαστικά ενισχυμένη εμπλοκή και ρόλο της ΕΕ στις προσπάθειες τόσο για άρση του υφιστάμενου αδιεξόδου όσο και στο πλαίσιο επανέναρξης των συνομιλιών.

Τονίζω, για αποφυγή κάθε παρερμηνείας, ότι δεν επιθυμούμε οποιαδήποτε αλλαγή στο πλαίσιο της λύσης, που είναι πάντα τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ, τα οποία αποτελούν και τη δική μας ασφαλιστική δικλείδα έναντι της τουρκικής θέσης περί «2 κρατών». Ούτε επιθυμούμε η ΕΕ να υποκαταστήσει τον ΟΗΕ. Αντίθετα, επιθυμούμε η ΕΕ να λειτουργήσει συμπληρωματικά και επικουρικά προς τον ΟΗΕ. Να αξιοποιηθεί ως εργαλείο επανενωτικό, όπως άλλωστε είναι και η φύση της Ένωσης, συνενωτική, θεμελιωτική των συνθηκών ειρήνης και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων. Αυτό είναι εξάλλου που πρεσβεύουν τόσο οι Συνθήκες όσο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος-μέλος της ΕΕ και το Κυπριακό αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα που απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις. Η ΕΕ έχει κάθε συμφέρον αλλά και υποχρέωση να συμβάλει ενεργά, μέσα από ένα πρωταγωνιστικό ρόλο, για την οριστική διευθέτησή του, χρησιμοποιώντας όλα τα πολιτικό-οικονομικά μέσα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων. Είμαι έτοιμος να συζητήσω ένα σταδιακό και επωφελές για όλους πακέτο, μέσα στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, που θα εξελίσσεται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις στη συμφωνημένη βάση. 

H πρότασή μου περιλαμβάνει επίσης τον διορισμό μιας υψηλόβαθμης ευρωπαϊκής πολιτικής προσωπικότητας ως απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό. Θεωρώ ότι μια τέτοια προσωπικότητα θα συνέβαλλε τα μέγιστα, ειδικότερα στην παρούσα συγκυρία, για σπάσιμο του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών.

Νοείται πως, εάν επιτύχουμε επιστροφή στις συνομιλίες, η ΕΕ θα πρέπει να συνδράμει και σε τεχνοκρατικό επίπεδο, όπως είχε πράξει και κατά τον προηγούμενο διαπραγματευτικό γύρο. Η παρουσία της ΕΕ είχε συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη πολυάριθμων συγκλίσεων και υπήρξε καθοριστική στο να φτάσουμε το 2017 πάρα πολύ κοντά σε λύση του Κυπριακού. Αυτή τη στιγμή, η παρουσία της ΕΕ κρίνεται απαραίτητη στο στάδιο προσπαθειών άρσης του αδιεξόδου. To κυπριακό μπορεί να αποτελέσει για την ΕΕ ένα νέο επιτυχές μοντέλο ειρήνης, να αποδείξει εμπράκτως η Ένωση ότι διαθέτει τις συνενωτικές δυνάμεις και την εργαλειοθήκη και μπορεί να γίνει θεμελιωτής ειρήνης και ασφάλειας. Σε αυτό είναι που προσβλέπουμε και θα το παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Σε αυτό σας θέλουμε όλους εσάς, εδώ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σθεναρούς συμμάχους.

Κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα να ολοκληρώσω τη σημερινή μου παρέμβαση, υπογραμμίζοντας την ύψιστη σημασία της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ισότιμου κράτους-μέλους της ΕΕ. Στο παρελθόν τόνισα πολλές φορές - το έκανα και σήμερα - ότι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ αποτελεί το μεγαλύτερο ιστορικό επίτευγμα από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεκαεννιά χρόνια από την ένταξή μας, θεωρώ πως, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που κατά διαστήματα αντιμετωπίζει η ΕΕ, η συμμετοχή της Κύπρου στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια αποτελεί ισχυρή πολιτική και διπλωματική ασπίδα προς αντιμετώπιση των όποιων επιβουλών κατά της εθνικής μας κυριαρχίας και ανεξαρτησίας. Η συνεχιζόμενη διαίρεση της Κύπρου, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής, αποτελεί δυστυχώς τον μεγαλύτερο πολιτικό αναχρονισμό εντός, της κατά τα άλλα πιο σύγχρονης ένωσης κυρίαρχων κρατών στον πλανήτη μας. 

Ο Ζαν Μονέ είχε ως μια από τις καθοδηγητικές του αρχές την επίλυση προβλημάτων μέσω της προσθήκης σε ένα ζήτημα και κάποιας άλλης διάστασης, διαφοροποιώντας έτσι το αρχικό πλαίσιο του προβλήματος. “You change the context, you change the problem” τόνιζε. Πιστεύω ακράδαντα ότι μέσα από την ενεργότερη θεσμική εμπλοκή της ΕΕ και τη διαφοροποίηση του πλαισίου του προβλήματος, εμπλέκοντας έντονα την ευρωτουρκική διάσταση, μπορούμε να σπάσουμε το σημερινό αδιέξοδο και να επαναρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις από το σημείο που αυτές διακόπηκαν τον Ιούλιο του 2017, με στοχοπροσήλωση στη συνολική επίλυση του κυπριακού. 

Δεν διεκδικούμε τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από ό,τι απολαμβάνουν οι πολίτες των υπόλοιπων κρατών-μελών της Ένωσής μας. Ο Κύπριος πρόσφυγας, ο Κύπριος πολίτης, δικαιούται να απολαμβάνει στην πατρίδα του τα ίδια δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες που απολαμβάνει οποιοσδήποτε Ευρωπαίος πολίτης στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αυτό το αυτονόητο είναι που προσβλέπουμε και είμαστε πεπεισμένοι ότι η ΕΕ μπορεί να γίνει καταλύτης ειρήνης.

I decided to run for President of the Republic of Cyprus as an independent candidate, without the support of any party. I was elected against the odds, the first time a president in Cyprus was elected without the support of one of the two big political parties. I know how to make courageous, bold moves, against the odds. And I believe, with engagement from all parties, and from the EU, I can be the President to solve the Cyprus Problem.

Κλείνω, λέγοντας ότι για μένα και την κυβέρνησή μου, ισχυρή ΕΕ σημαίνει και ισχυρή Κύπρος. Δυνατή Κύπρος σημαίνει και ισχυρότερη Ευρώπη. Η δική μου πολιτική δέσμευση είναι πως θα εργαστώ άοκνα τόσο στο πλαίσιο της συμμετοχής μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσο και ευρύτερα, ούτως ώστε η ΕΕ να παραμείνει συνεκτική και ενωμένη στη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε με τη γεωπολιτική αστάθεια και τον πόλεμο που έχει επιστρέψει δυστυχώς, στην ήπειρο μας. Είναι δε ακλόνητη η πεποίθησή μου ότι παραμένοντας πιστοί στις ιδρυτικές αρχές και αξίες της Ένωσής μας, μπορούμε να προσβλέπουμε σε καλύτερες μέρες. Μπορούμε να προσβλέπουμε σε μια ακόμη καλύτερη, ισχυρότερη ΕΕ προς όφελος των πολιτών μας και κυρίως της νέας γενιάς των Ευρωπαίων που μας κοιτούν καθημερινά και μας φωνάζουν για ελπίδα. 

Σας ευχαριστώ θερμά.

ΚΥΠΕ