Ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Jack Straw, έρχεται να ‘ταράξει’ τα πολιτικά νερά στο θέμα του Κυπριακού, για άλλη μια φορά, τώρα μέσα από άρθρο του στο Politico, στο οποίο τοποθετείται ξεκάθαρα υπέρ της λύσης των δυο κρατών στην Κύπρο λέγοντας πως αυτή είναι η μόνη εφικτή λύση στην Κύπρο που μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο στην περίπτωση που αποτύχουν οι συνομιλίες ακόμη μια φορά. Μάλιστα καλεί την Διεθνή Κοινότητα να δεσμευτεί σε αυτό το μοντέλο λύσης και φέρνει ως παραδείγματα την διχοτόμηση της Τσεχοσλοβακίας και της Γιουγκοσλαβίας. Παράλληλα υποστηρίζει πως η ΕΕ δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε αποδεχτεί την Κύπρο ενόσω ήταν μοιρασμένη ως μέλος της και αυτό έπρεπε να είχε γίνει ξεκάθαρο τότε και στις δυο κοινότητες. Αναφορές στο άρθρο γίνονται και στις σχέσεις Κύπρου – Ρωσίας καθώς και εν συντομία στην Τραπεζική κρίση του 2013 όπως και στο Πρόγραμμα Πολιτογραφήσεων.  

Παρατίθεται αυτούσιο το άρθρο του Jack Straw στην Ελληνική (μετάφραση) και Αγγλική γλώσσα:

Δεν έπρεπε ποτέ να αφήναμε την Κύπρο να ενταχθεί στην ΕΕ 

Το μπλοκ θα έπρεπε να έθετε στον πάγο την ένταξη της Κύπρου και να ξεκαθαρίσει και στις δυο πλευρές ότι μόνο ένα ενωμένο νησί θα εντασσόταν 

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε ότι δύο σπίτια σε μια ‘αποκλειστική’ περιοχή κοντά στη Μόσχα είχαν αγοραστεί για τις κόρες του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν από μια κυπριακή εταιρεία με το όνομα Ermira, η οποία ανήκε επίσημα σε Ρώσο δικηγόρο, αλλά στην πραγματικότητα ανήκε στον Πούτιν.

Η στενή σχέση μεταξύ της Ρωσίας και της Ελληνοκυπριακής Δημοκρατίας της Κύπρου είναι μακροχρόνια, καθολική και, πολλοί πιστεύουν, μάλλον ανθυγιεινή. Ποια είναι όμως η λύση σε αυτό το πρόβλημα;

Η Δημοκρατία έχει πληθυσμό περίπου 800.000 - ή μόλις το 0,002 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, κατά την τελευταία δεκαετία, η μικροσκοπική Κύπρος ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος ξένος άμεσος επενδυτής στη Ρωσία. Τα χρήματα ήταν ως επί το πλείστον ρωσικά κεφάλαια, τα οποία είχαν κρυφτεί στην Κύπρο για να αποφευχθεί η φορολογία και ο έλεγχος, και στη συνέχεια επανεπενδύθηκαν στη Ρωσία.

Από το 2012 έως το 2013, μια εξαιρετικά σοβαρή τραπεζική κρίση στην Κύπρο σχεδόν να αποσταθεροποιήσει ολόκληρη την Ευρωζώνη. Οι κυπριακές τράπεζες είχαν υπερ-μόχλευση και ένα έκτακτο δάνειο ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από —ναι — την Ρωσία απέτυχε να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Η ίδια η ΕΕ έπρεπε να παρέμβει.

Μετέπειτα, μόλις πέρυσι, ένα απίστευτο σκάνδαλο καταβαράθρωσε τις πολιτικές τάξεις της χώρας, όταν ερευνητές δημοσιογράφοι αποκάλυψαν μια εκτεταμένη συνωμοσία για την διασφάλιση κυπριακών (και συνεπώς ΕΕ) διαβατηρίων για ξένους πολίτες μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Στο πλαίσιο του Προγράμματος, οι δικαιούχοι ξένοι υπήκοοι μπορούσαν να αγοράσουν υπηκοότητα για 2,15 εκατομμύρια ευρώ. Μεταξύ των κατηγορουμένων ήταν και ένας πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής.

Αυτοί οι αιτούντες είχαν ποινικό μητρώο και ως εκ τούτου δεν ήταν επιλέξιμοι για το πρόγραμμα. Αλλά κατά την περίοδο που λειτούργησε, από το 2007 έως το 2020, σχεδόν 6.800 πλούσιοι αλλοδαποί αγόρασαν υπηκοότητα ΕΕ από την Κύπρο — και ναι, η συντριπτική πλειοψηφία ήταν Ρώσοι.

Το νησί της Κύπρου έχει διαιρεθεί από το 1974, με την Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία στο νότο και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ), στην οποία σήμερα ζει σε συντριπτική πλειοψηφία η τουρκοκυπριακή μειονότητα (περίπου 250.000). Η ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών, περιπολεί τα σύνορα μεταξύ βορρά και νότου, και είναι μόνιμα σταθμευμένη εκεί. Η Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Την ΤΔΒΚ στο βορρά, την αναγνωρίζει μόνο η Τουρκία.

Οι αφηγήσεις σχετικά με το γιατί η Τουρκία εισέβαλε για να ‘ασφαλίσει’ τον βορρά διαφέρουν πολύ. Όμως, τότε, νεοφασίστες συνταγματάρχες διοικούσαν την Ελλάδα και ακολουθούσαν μια πολιτική «ένωσης» - της Κύπρου με την ηπειρωτική χώρα. Το δικοινοτικό, διμερές σύνταγμα που συμφωνήθηκε το 1960 για την ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο είχε καταρρεύσει. Υπήρχε τρομερή κοινοτική βία, και πολλοί Τουρκοκύπριοι φοβούνταν τη ζωή τους.

Η Κύπρος είχε επίσης υπογράψει συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ στα τέλη του 1972, υποβάλλοντας επίσημα αίτηση για ένταξη το 1990. Ο ΟΗΕ προσπαθούσε, ανεπιτυχώς, για χρόνια να μεσολαβήσει για μια ειρηνευτική συμφωνία και για ένα νέο σύνταγμα μεταξύ της Τουρκοκυπριακής και της Ελληνοκυπριακής κοινότητας. Και καθώς η προοπτική ένταξης στην ΕΕ έγινε πιο ξεκάθαρη, οι διαπραγματευτές του ΟΗΕ, με διεθνή υποστήριξη, υπολόγισαν ότι η διασύνδεση της συμφωνίας για μια ειρηνευτική διευθέτηση μαζί με την ένταξη (της Κύπρου) στην ΕΕ προσέφερε την καλύτερη ελπίδα για την επίλυση.

Έτσι, στις αρχές του 2004, καθώς ο χρόνος έτρεχε προς την επίσημη ένταξη της Κύπρου, που είχε προγραμματιστεί για τον Μάιο, υποβλήθηκε από τον ΟΗΕ λεπτομερής πρόταση (λύσης) σε κάθε πλευρά. Οι Τουρκοκύπριοι ψήφισαν συντριπτικά υπέρ. Οι Ελληνοκύπριοι καταψήφισαν (την πρόταση λύσης) με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.

Πολλοί από εμάς που είχαμε γίνει μάρτυρες αυτής της διαδικασίας πιστεύαμε ότι υπήρξε σοβαρή διπλοπροσωπία από την πλευρά των Ελληνοκυπρίων διαπραγματευτών. Εκ των υστέρων, θα μπορούσαμε, και θα έπρεπε, να βάζαμε στον πάγο την ένταξη της Κύπρου σε αυτό το στάδιο και να καταστήσουμε σαφές και στις δύο πλευρές ότι μόνο σε ένα ενωμένο νησί θα επιτραπεί να ενταχθεί στην ΕΕ.

Η αποτυχία του μπλοκ (του οποίου ήμουν μέρος) σημαίνει ότι η ίδια η ΕΕ προήδρευσε (ανέχτηκε) μια παγωμένη σύγκρουση. Και με αυτόν τον τρόπο, έχει χάσει κάθε σοβαρή μόχλευση (άσκηση πίεσης) έναντι των Ελληνοκυπρίων.

Πιστεύουν, σωστά, ότι έχουν λευκή επιταγή — ιδίως σε σχέση με τη Ρωσία. Και ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία με τον Βορρά, όσο κι αν είναι συμβατή με τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα, θα είναι λιγότερο ικανοποιητική από το status quo. Η ιστορία των διαπραγματεύσεων των Ηνωμένων Εθνών από το 2004 καταδεικνύει το σημείο αναφοράς μου.

Υπάρχει, κατά την άποψή μου, μόνο ένας τρόπος για να σπάσει αυτό το αδιέξοδο. Και αυτό είναι, να δεσμευτεί η διεθνής κοινότητα για μια λύση δύο κρατών, εάν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο σύνταγμα για ένα ενωμένο νησί αποτύχουν και πάλι.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου ο διαχωρισμός των κρατών ήταν η λιγότερο χειρότερη διαθέσιμη επιλογή. Η Τσεχοσλοβακία διαλύθηκε ειρηνικά σε δύο κράτη το 1993. Στα Βαλκάνια, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ήταν κάθε άλλο παρά ειρηνική, ωστόσο οι περισσότερες από τις νέες δημοκρατίες έχουν ένα καλύτερο μέλλον μπροστά τους τώρα από ό,τι είχαν ποτέ όταν ήταν σε ένα μόνο έθνος.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις της Κύπρου, μαζί με την Τουρκία και την Ελλάδα. Διαθέτει επίσης αμυντική ‘περιουσία – κλειδί’ στην Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία, με δύο «Κυρίαρχες Βάσεις» (που ήταν επίσημα μέρος του Η.Β.). Φυσικά, η Βρετανία δεν μπορεί να επηρεάσει από μόνη της τη λύση των δύο κρατών για την Κύπρο. Αλλά αυτό που θα μπορούσε και θα πρέπει να κάνει, είναι να ‘σπάσει το ξόρκι’ για την Κύπρο, να βάλει τη λύση των δύο κρατών στο τραπέζι και να επιδιώξει να πείσει άλλους εταίρους ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπαγώσει αυτή η σύγκρουση.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

We should never have let Cyprus join the EU

The bloc should have put accession on ice and made it clear to both sides that only a united island would be allowed to join.

*Jack Straw was foreign secretary of the United Kingdom from 2001 to 2006.

It was recently reported that two houses in an exclusive enclave near Moscow had been purchased for Russian President Vladimir Putin’s daughters by a Cypriot company named Ermira, which was officially owned by a Russian lawyer, but in reality it belonged to Putin.

The close association between Russia and the Greek-Cypriot Republic of Cyprus is long standing, all pervasive and, many believe, rather unhealthy. But what is the solution to this problem?

The republic has a population of about 800,000 — or just 0.002 percent of the European Union’s total population. Yet, well into the last decade, tiny Cyprus was the third largest foreign direct investor in Russia. The money was mostly Russian capital, which had been hidden offshore in Cyprus to avoid tax and scrutiny, and was then reinvested back in Russia.

From 2012 to 2013, an extremely serious banking crisis in Cyprus had come close to destabilizing the whole Euro area. Cypriot banks were over-leveraged, and an emergency loan of €2.5 billion from — yes — Russia failed to stabilize the situation. The EU itself had to intervene.

Then, just last year, an extraordinary scandal engulfed the country’s political classes, when diligent investigative journalists uncovered an extensive conspiracy to secure Cypriot (and therefore EU) passports for foreign citizens through the Cyprus Investment Program. Under the scheme, eligible foreign nationals could purchase citizenship for €2.15 million. Among those charged was a former president of the Cyprus Parliament.

These applicants had criminal records and were therefore ineligible under the program. But during the period it operated, from 2007 to 2020, nearly 6,800 wealthy foreigners bought EU citizenship from Cyprus — and yes, the vast majority were Russian.

The island of Cyprus has been divided since 1974, with the Greek Cypriot Republic in the south and the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), where the Turkish Cypriot minority (of around 250,000) overwhelmingly now live. A United Nations peacekeeping force, patrolling the effective border between north and south, is permanently stationed there. The Greek Cypriot Republic is internationally recognized. Only Turkey recognizes the TRNC in the north.

The narratives about why Turkey invaded to secure the north differ greatly. But, at the time, neofascist colonels were running Greece and pursuing a policy of “enosis” — unity of Cyprus with the mainland. The bicommunal, bicameral constitution that was agreed in 1960 on independence from the United Kingdom had broken down; there was terrible communal violence; and many Turkish Cypriots were in fear of their lives.

Cyprus had also signed an association agreement with the EU in late 1972, formally applying for membership in 1990. The U.N. had been trying, unsuccessfully, for years to broker a peace deal and a new constitution between the Turkish and Greek Cypriot communities. And as the prospect of EU membership became clearer, U.N. negotiators, with international support, calculated that linking agreement on a peace settlement to EU membership offered the best hope for solving the island’s divisions.

Thus, in early 2004, as the clock was ticking toward Cyprus’ formal accession, scheduled for May, detailed proposals were put to each side by the U.N. Turkish Cypriots voted overwhelmingly in favor; Greek Cypriots voted against by an even greater margin.

Many of us who had witnessed this process believed there had been serious duplicity on the part of Greek Cypriot negotiators. In retrospect, we could, and should, have put Cyprus’ accession on ice at this stage, and made it clear to both sides that only a united island would be allowed to join the EU.

The bloc’s failure (to which I was a party) means the EU itself has presided over a frozen conflict. And in doing so, it has lost all serious leverage over Greek Cypriots.

They believe, correctly, that they have carte blanche — not least in relation to Russia; and that any peace deal with the north, however accommodating to Greek Cypriot interests, will be less satisfactory than the status quo. The history of U.N. negotiations since 2004 makes my point.

There is, in my view, only one way through this impasse. And that is for the international community to commit itself to a two-state solution if negotiations for a new constitution for a united island fail yet again.

There are plenty of examples where splitting states was the least worst option available. Czechoslovakia peacefully dissolved into two states in 1993. In the Balkans, the dissolution of Yugoslavia was anything but peaceful, yet most of the new republics have a better future ahead of them now than they ever did when they were in a single nation.

The U.K. is one of Cyprus’ three “guarantor nations,” along with Turkey and Greece. It also has key defense assets in the Greek Cypriot Republic, with two “Sovereign Base Areas” (that were formally part of the U.K.). Of course, Britain cannot affect a two-state solution to Cyprus on its own. But what it could, and should, do is break the spell over Cyprus, put the two-state solution on the table and seek to persuade other partners that this is the best way to unfreeze this conflict.