Τον προβληματισμό του για τη χθεσινή (28/6) συμφωνία Σουηδίας, Φινλανδίας και Τουρκίας, εξέφρασε ο Υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης.

Σε δηλώσεις του στο Τρίτο Πρόγραμμα του Κρατικού Ραδιοφώνου, ο κ. Κασουλίδης σημείωσε πως θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ότι χώρες όπως η Τουρκία, δεν έχουν κανένα δικαίωμα συμμετοχής στις μελλοντικές πρωτοβουλίες της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως την PESCO.

>>> Διαβάστε επίσης: «Λευκός καπνός» για ένταξη Σουηδίας-Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ (Βίντεο) <<<

Παράλληλα, ο ΥΠΕΞ, σε αναφορές για τα ΜΟΕ, ανέφερε πως, αν και επίσημα η Τουρκική πλευρά έχει απορρίψει την πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας, αυτή δεν αποσύρεται, ενώ πρόσθεσε επίσης ότι η Τουρκία θα στείλει και δικές τους προτάσεις, τις οποίες η ΚΔ αναμένει για να τις μελετήσει.

Την ίδια στιγμή, ο κ. Κασουλίδης είπε ότι είναι πιθανό η Τουρκία να προβεί σε νέες προκλήσεις σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, με το τέταρτο γεωτρύπανό της.

>>> Διαβάστε επίσης:  Γιατί άναψε πράσινο φως ο Ερντογάν στην ένταξη Φιλανδίας-Σουηδίας <<<

Σημείωσε επίσης ότι αυτές οι προκλήσεις, θα μπορούσαν να εκδηλωθούν με παράνομη γεώτρηση, είτε σε σημείο το οποίο η Άγκυρα θεωρεί ότι εμπίπτει στη δική της υφαλοκρηπίδα, είτε σε αδειοδοτημένα τεμάχια την Κυπριακή Δημοκρατία.

Καταληκτικά, ο Υπουργός Εξωτερικών, τόνισε ότι παρά την αρνητική εξέλιξη, η Κυβέρνηση δεν θα αντιδράσει εν θερμώ, αλλά θα μελετήσει προσεκτικά τις εξελίξεις και θα πράξει αναλόγως.

Δείτε όσα δήλωσε στο Τρίτο Πρόγραμμα ο κ. Κασουλίδης:

Η Τουρκία φαίνεται να παίρνει ότι θέλει γιατί δεν είναι μόνο τα ζητήματα της τρομοκρατίας και η στήριξη από τις δύο χώρες Σουηδία και Φινλανδία προς την Τουρκία για τα ζητήματα αυτά. Είναι και αυτό που διεκδίκησε και το πέτυχε στην βάση του Μνημονίου που είχε υπογραφεί για κάποιο ρόλο της Τουρκίας με συμμετοχή της στην PESCO (Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία για πιο αποτελεσματική Ευρωπαϊκή άμυνα). Αυτό μας επηρεάζει; Πόσο επηρεάζει την Κύπρο και τα δικά της συμφέροντα;

«Καταρχήν βεβαίως μας επηρεάζει αρνητικά διότι η θέση της Κύπρου είναι ότι χώρες όπως η Τουρκία, η οποία με την αναθεωρητική της πολιτική δημιουργεί προβλήματα στην Κύπρο και προκλήσεις-παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου, δεν πρέπει να δικαιούται να συμμετέχει στην εξωτερική πολιτική και ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε στην PESCO. Για εμάς υπήρχε άρνηση να δεχτούμε συμμετοχή της Τουρκίας στην κοινή εξωτερική πολιτική και ασφάλεια της ΕΕ, ούτε στην PESCO και επομένως αυτά τα θέματα τώρα δημιουργούν ευκολότερο κλίμα για να  μπορέσει να πετύχει αυτά τα θέματα εντός της ΕΕ. Φυσικά οι αποφάσεις του ΝΑΤΟ και οι αποφάσεις μεταξύ Σουηδίας, Φινλανδίας και Τουρκίας δεν δεσμεύουν την ΕΕ ούτε τα συλλογικά της όργανα αλλά επαναλαμβάνω θα είναι ένα πιο δύσκολο έργο και θα μελετήσουμε τους τρόπους να δούμε πως θα το αντιμετωπίσουμε.»

Για την ώρα είμαστε σε ένα επίπεδο διασφάλισης της στήριξης των δύο αυτών χωρών προς την Τουρκία στο αίτημα της αυτό. Επομένως δεν είναι κάτι οριστικό αλλά είναι ένδειξη του τ ι προτείνεται να πράξει και να ζητήσει περεταίρω η Άγκυρα. 

«Ναι αυτά τα ζητούσε η Άγκυρα εδώ και καιρό. Είπατε δέσμευση της Σουηδίας  και της Φινλανδίας – σωστά, αλλά και στήριξη από όσους χειροκρότησαν την χθεσινή εξέλιξη που επέτρεψε η Άγκυρα.»

Ποιοι την χειροκρότησαν;

«Τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό ήθελα να πω».

Που βρισκόμαστε με τα ΜΟΕ και τι κάνουμε;

«Όπως γνωρίζεται η Τουρκική πλευρά επίσημα έχει απορρίψει την πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας,  αυτό είναι λυπηρό όμως εμείς εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι τα μέτρα εκείνα θα δημιουργούσαν κατεύθυνση για να ξεκινήσουν οι συνομιλίες. Εμείς είμαστε έτοιμοι όποτε υπάρχει προθυμία από την τουρκική πλευρά να επαναφέρουμε την πρόταση μας. Η πρόταση μας δεν αποσύρεται.  Έχουν πει ότι θα μας στείλουν δικές τους προτάσεις, αναμένουμε να τις δούμε, να τις μελετήσουμε να τις αξιοποιήσουμε».

Υπάρχει ελπίδα έτσι όπως διαμορφώνονται τα πράγματα να πάμε πίσω είτε στο Κρανς Μοντάνα είτε σε παλαιότερες αφετηρίες για επανέναρξη μιας διαδικασίας στο Κυπριακό ή είμαστε σε κατάστασης απόγνωσης λόγω των θέσεων της άλλης πλευράς;

«Η πιθανότητα να πάμε πίσω με τις αναθεωρητικές θέσεις που προωθεί η Τουρκία και η παρούσα ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, δηλαδή η αποδοχή της ξεχωριστής κυριαρχίας του ίσους διεθνούς κράτους και της λύσης των δύο κρατών, ασφαλώς δεν επιτρέπει να γυρίσουμε στο τραπέζι.»

Δυστυχώς πάμε πίσω στο Κυπριακό και πήγαμε πάλι πίσω στο Κρανς Μοντάνα. Είχατε σε παλαιότερες δηλώσεις σας διευκρινίσει πια ήταν η θέση μας το γνωστό μηδέν στρατός μηδέν εγγυήσεις. Επειδή επανήλθε αυτή η συζήτηση με αφορμή δήλωση του Προέδρου του ΔΗΚΟ, πείτε μας το σχόλιο σας.

«Εγώ προτιμώ να εξηγήσω ότι το μηδέν στρατός μηδέν εγγυήσεις, και το επαναλαμβάνω , θα δείτε ότι αυτό σλόγκαν προήλθε από την Τουρκική πλευρά για να καταδείξει ότι η πλευρά μας είναι παράλογη και ότι δικαιούται να το απορρίπτει η τουρκική πλευρά διότι άφηνε απροστάτευτους τους Τουρκοκυπρίους. Η θέση μας ήταν η κατάργηση των εγγυήσεων και η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. Έκανα εγώ υποσημείωση ότι μιλούμε μηδέν τουρκικά στρατεύματα κατοχής, μηδέν εγγυήσεις όμως η πλευρά μας είχε προτείνει μέτρα όσο αφορά το κεφάλαιο της ασφάλειας, που προνοούσε την παρουσία διεθνούς αστυνομικής δύναμης. Είχα πει επανειλημμένα ότι οι στρατοί δεν μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια διότι αντιδρούν υπέρμετρα. Είναι δουλειά αστυνομική και επομένως η διεθνής δύναμη που πρέπει να είναι στην Κύπρο πρέπει να είναι αστυνομική, σε αριθμούς που θα θεωρηθούν ικανοποιητικοί.»

Με την ερμηνεία που δώσατε τώρα και δώσατε τότε, υπήρξαν διαφωνίες εκείνη την περίοδο ως προς το τι εννοούσαμε με το μηδέν στρατός μηδέν εγγυήσεις; Υπήρξε διαφοροποίηση ως προς τους χειρισμούς από την Ε/κ πλευρά, το ίδιο εννοούσατε όλοι;

«Εγώ δεν ξέρω τι εννοούσε ο καθένας και ούτε θα καθίσω να ερμηνεύω. Πέραν της αστυνομικής δύναμης,  θα προνοείτο παρουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για ένα αριθμό ετών μέχρι την πλήρη ομαλοποίηση  της κατάστασης. Επικής τα τουρκικά στρατεύματα δεν θα έφευγαν από την μια μέρα στην άλλη αλλά με ένα λογικό χρονοδιάγραμμα, με το μεγαλύτερο μέρος να έφευγε την επομένη της λύσης  και ένα δεύτερο μεγάλο κύμα θα γινόταν μετά από κάποια χρόνια. Άρα το σύνθημα μηδέν στρατός μηδέν εγγυήσεις, που ήταν σύνθημα του Τσαβούσογλου, ήταν παραπλανητικό».

Πάμε να συζητήσουμε και για το φυσικό αέριο. Χθες ήσασταν στην Επιτροπή Εξωτερικών της Βουλής, όπου έγινε η συζήτηση για τον αγωγό Eastmed και που βρισκόμαστε και ένα από τα σημεία που έκανε εντύπωση είναι ότι υπάρχει αυτή η διασύνδεση προσπάθειών λύσεις του κυπριακού και των προσπαθειών για ΦΑ. Εννοούσατε σε αυτή την εξίσωση, τον αγωγό Eastmed για το ΦΑ ή γενικότερα τις προσπάθειες στην περιοχής μας για αξιοποίηση του αερίου.

«Εγώ δεν θυμάμαι να έχω πει για θέμα οποιασδήποτε εξίσωσης. Ρωτήθηκα ευθέως εάν με την ανακάλυψη φυσικού αερίου, με τον τρόπο που θα εξάγεται από την Κύπρο κτλ., πως συνδέεται αυτό με το κυπριακό. Είπα ότι πρόοδος στο κυπριακό σίγουρα θα διευκολύνει το θέμα της εξαγωγής του φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, περιπλέκουν το κυπριακό οι προσπάθειες αγωγών στις οποίες η Τουρκία θα αντισταθεί».

Δεν εννοείτε φυσικά ότι δεν θα συνεχιστούν οι προσπάθειες που βρίσκονται σε εξέλιξη για αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη κτλ. Μιλούσατε για τον Eastmed. 

«Ούτε για τον Eastmed μιλούσα, μιλούσα για το φυσικό αέριο και τις προσπάθειες εξαγωγής του. Μετά μιλούσα γα ολόκληρη την ώρα για όλα τα θέματα διερευνήσεων, εξορύξεων φυσικού αερίου. Σε κανένα σημείο δεν έχω πει ότι οι προσπάθειες για ανάπτυξη κοιτασμάτων σταματούν».

Αυτή την περίοδο η Τουρκία εξακολουθεί να παρενοχλεί το ερευνητικό σκάφος που βρίσκεται στην περιοχή για μελέτες;

«Όχι αναφέρθηκα στο Nautical Geo, είναι ένα ερευνητικό σκάφος το οποίο ενεργούσε για λογαριασμό της εταιρείας Poseidon, η οποία είναι η κοινοπραξία που προχωρεί στις έρευνες για την βιωσιμότητα του Eastmed. Οι επενδυτικές εταιρείες που θα πρέπει να ενδιαφερθούν για να αναλάβουν το έργο, να αναλάβουν την κατασκευή του και την διαχείριση του, θα θέλουν να γνωρίζουν σε όλα τα σημεία της διέλευσής του, ποιο είναι το βάθος κτλ. Αλλά δεν μπορούν να λείπουν κάποια στοιχεία για κάποιο μέρος, τα οποία η Τουρκία δεν αφήνει τα ερευνητικά σκάφη να τα ερευνήσουν. Τα εμποδίζει από το να κάνουν την δουλειά τους. Τώρα σταμάτησε η εταιρεία να επιδιώκει τις έρευνες.»

Η Τουρκία έχει αποκτήσει τέταρτο γεωτρύπανο. Στην περιοχή διαπιστώνουμε αυτή την στιγμή κάποια μονομερή ενέργεια/κίνηση σε βάρος της κυπριακής δημοκρατίας; Ή το αναμένουμε;

«Είναι πολύ πιθανόν να υπάρξουν μονομερής ενέργειες της Τουρκίας. Στρέφονται προς την έλευση του τέταρτου γεωτρύπανου στην Κύπρο, με στόχο να προχωρήσουν σε παράνομες μονομερείς γεωτρήσεις, οι οποίες χωρίζονται σε 2 κατηγορίες – σε γεώτρηση χώρου που η Τουρκία  θεωρεί ανήκει στην δική της υφαλοκρηπίδα  και γεώτρηση σε νότιες περιοχές της Κύπρου οι οποίες είναι αδειοδοτημένες από την ΚΔ στις εταιρείες ENI TOTAL και EXXONMOBIL».

Θυμόμαστε το θέμα που εκκρεμεί, τις κυρώσεις. Έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα, αυτό το πεδίο δράσης να θεωρηθεί ότι είναι πλέον αδρανές δεν προσφέρεται, είναι πάρα πολύ δύσκολο;

«Όπως καταστήσαμε σαφές δεν αποσύραμε το αίτημα για κυρώσεις. Απλούστατα το αίτημα αυτό βρίσκεται σε τεχνοκρατικό επίπεδο στην ΕΕ και θα το επαναφέρουμε όποτε κρίνουμε ότι είναι αναγκαίο με το εφικτό της προσπάθειας αυτής. Είμαι σίγουρος ότι αναμένουμε να υπάρξουν πιο δύσκολες καταστάσεις από προηγουμένως εξαιτίας του γεγονότος ότι κάποια κράτη μέλη της ΕΕ είναι και ταυτόχρονα μέλη του ΝΑΤΟ. Εμείς εν θερμώ δεν αντιδρούμε ποτέ, μελετούμε προσεκτικά τα πράγματα και πράττουμε αναλόγως».