Πλήθος ερωτημάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, στον Σαουδάραβα επιχειρηματία, στο κατά πόσο επωφελήθηκε το πρώην δικηγορικό του γραφείο από αιτήσεις πολιτογραφήσεων και εάν εταιρείες συγγενικών του προσώπων στον κατασκευαστικό τομέα προωθούσαν πολιτογραφήσεις πελατών τους, μέσω άλλων δικηγορικών γραφείων, απάντησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασίαδης, ο οποίος κατέθεσε την Τρίτη, ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, για τις κατ` εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών επενδυτών και επιχειρηματιών.

Κατά την κατάθεσή του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκίνησε με την ανάγνωση ενός λεπτομερούς κειμένου, για την πορεία της οικονομίας από το 2013 που ανέλαβε την προεδρία της Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, ενώ αναφέρθηκε ενδελεχώς στις διαφοροποιήσεις που έγιναν κατά διαστήματα στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Όπως σημείωσε η απόδοση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) στην οικονομία ήταν €9,7 δις σε μορφή επενδύσεων από τα οποία περίπου τα €6,4 δις αφορούσαν τον κατασκευαστικό τομέα.

Πρόσθεσε, επίσης, πως μεταξύ 2016 μέχρι 2019 οι επενδύσεις οδήγησαν στη δημιουργία τριών χιλιάδων θέσεων στον κατασκευαστικό τομέα, χωρίς να υπολογίζονται οι θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς.

Σχετικά με την κατάσταση της οικονομίας, όταν ανέλαβε τα καθήκοντα του το 2013, ο  Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε ότι «τα ρευστά διαθέσιμα κατά την 1η Μαρτίου του 2013 ανέρχονταν μόλις στα 235.6 εκατομμύρια ευρώ και αρκούσαν για κάλυψη κρατικών υποχρεώσεων που δεν υπερέβαιναν τις 30 μέρες», για να σημειώσει ότι «οι άμεσες υποχρεώσεις ανέρχονταν σε 3.3 δισεκατομμύρια ευρώ, πέραν της υποχρέωσης για αποπληρωμή του κρατικού ομολόγου της Λαϊκής Τράπεζας ύψους 1.88 δισ. ευρώ».

Είπε πως «η χώρα, ύστερα από 22 συνεχείς υποβαθμίσεις από διεθνείς οίκους αξιολόγησης ήταν εκτός διεθνών αγορών, οι αποδόσεις του δεκαετούς ομολόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας κυμαίνονταν περίπου στο 9%, ενώ η έκδοση γραμματίων του Δημοσίου 13 εβδομάδων είχε απόδοση 5.3%», σημειώνοντας ότι «η ανεργία είχε φθάσει στο 16%, με αυξητικές τάσεις».

Ταυτόχρονα, ανέφερε, «παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση του ποσοστού κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ, παράλληλα, σε όλη την Κύπρο λειτουργούσαν κοινωνικά παντοπωλεία για αντιμετώπιση των αναγκών των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού».

Για τον τραπεζικό τομέα και ιδιαίτερα για τις δύο συστημικές τράπεζες, Λαϊκή και Κύπρου, είπε ότι «συντηρούνταν στον αναπνευστήρα, με ανάγκες ρευστότητας που ξεπερνούσαν τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια το 2014 ήταν 28.4 δισεκατομμύρια ευρώ».

Σημείωσε, εξάλλου, πως «εκείνη την περίοδο, η οικονομία κατέρρεε, αντιμετωπίζαμε το ορατό ενδεχόμενο στάσης πληρωμών, το κράτος βρισκόταν σε κατάσταση χρεωκοπίας με αδυναμία άντλησης του όποιου δανεισμού, τα εισοδήματα των πολιτών συρρικνώνονταν, η ανεργία ακολουθούσε ανεξέλεγκτη αυξητική πορεία, το τραπεζικό σύστημα χρειαζόταν στήριξη, την οποία ούτε το κράτος, αλλά και ούτε η ευρύτερη οικονομία μπορούσε να παράσχει, ενώ η  κοινωνική κρίση σοβούσε με  ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα και τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού».

Ακολούθως, αναφέρθηκε στα κίνητρα που εισάχθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο για προσέλκυση επενδυτών κάτι, που όπως είπε, είχαν κάνει κι άλλες χώρες. Επιπλέον, αναφέρθηκε λεπτομερώς σε όλες τις αποφάσεις που λήφθηκαν για τα οικονομικά κριτήρια του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος και πως οι αιτητές μπορούσαν να πάρουν διαβατήριο.

Είπε ακόμα ότι το 2014 ενισχύθηκαν τα κριτήρια και απαγορεύτηκε η καταβολή πληρωμών σε μετρητά, με σκοπό την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, εξηγώντας ότι οι αιτητές υποχρεούνταν να καταθέσουν αντίγραφα των εμβασμάτων τους.

«Ο στόχος ήταν να διασφαλιστεί ότι τόσο για τα εισερχόμενα κεφάλαια όσο και οι αιτητές ελέγχονται για τυχόν νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες με βάση το Νόμο και τις σχετικές οδηγίες που εκδίδονται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, σύμφωνα και με τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ουσιαστικά, οι τράπεζες είχαν ουσιαστικό και καίριο ρόλο στον έλεγχο της πηγής των κεφαλαίων», είπε.

Αναφερόμενος στην κατάργηση της πρόνοιας που έδιδε το δικαίωμα σε αιτητή να πολιτογραφηθεί εάν είχε καταθέσεις ύψους πέντε εκατομμυρίων σε τραπεζικά ιδρύματα, είπε πως «η εν λόγω πρόνοια κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί, καθώς, πέραν του ότι είχε αποκατασταθεί η ρευστότητα καταθέσεων αλλά και υπήρξε βελτίωση στην δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα καταχρήσεων, αφού σε πολλές περιπτώσεις οι καταθέσεις επιστρέφονταν στους επενδυτές με την μορφή δανείου».

Όπως συμπλήρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο το 2018 ενέκρινε μια σειρά από σημαντικά μέτρα που είχαν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι το ΚΕΠ προωθείται από όλους τους εμπλεκόμενους με επαγγελματισμό, σοβαρότητα και ποιοτική εξυπηρέτηση και ότι όλοι θα έπρεπε να τηρούν τις διατάξεις του ΚΕΠ, στα πλαίσια των οικονομικών στόχων που έχουν καθορισθεί, προστατεύοντας έτσι τα συμφέροντα των ξένων επενδυτών και διαφυλάσσοντας την εικόνα της Κύπρου ως επενδυτικός προορισμός.

Προειδοποίησε τους παρόχους ο Πρόεδρος ότι γινόταν κατάχρηση

Σε ερώτηση από τον κ. Νικολάτο εάν το ΚΕΠ έτυχε κατάχρησης, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πως παρατήρησε να γίνεται αλόγιστη προβολή στα αεροδρόμια ή μέσω του διαδικτύου, κατά την οποία διδόταν η εντύπωση ότι η Κύπρος πουλά διαβατήρια και ότι στις πλείστες περιπτώσεις γινόταν λόγος για αγορά και όχι απόκτηση διαβατηρίων.

Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι στα αεροδρόμια πέραν των φωτεινών επιγραφών διαφήμισης, υπήρχαν δείγματα διαβατηρίων με την πρόσκληση στους επισκέπτες να επενδύσουν για να αποκτήσουν διαβατήριο, σημειώνοντας ότι ακόμα και στα καροτσάκια μεταφορών αποσκευών υπήρχαν διαφημίσεις ότι με επένδυση μπορούν να αποκτήσουν διαβατήριο.

Ανέφερε ότι είχε προειδοποιήσει σε συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τους παρόχους ότι γινόταν κατάχρηση και ότι με τη συμπεριφορά αυτή το πρόγραμμα θα οδηγηθεί σε κατάργηση.

Δεν αποκάλυψε ονόματα ή εταιρείες

Κληθείς από τα μέλη της Επιτροπής να αναφερθεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν προέβη σε αποκαλύψεις, αν και όπως είπε γνωρίζει «και ονόματα και εταιρείες, αλλά και δικηγορικά γραφεία».

Ωστόσο, αποδέχτηκε μετά από ερώτηση της Δήμητρας Καλογήρου, να γράψει εμπιστευτικά τα ονόματα και εταιρείες σε κάποιο χαρτί και να τα παραδώσει στην Επιτροπή.

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση αν ήταν ικανοποιητικός ο έλεγχος των αιτήσεων που γινόταν από το Υπουργικό Συμβούλιο, ο κ. Αναστασιάδης είπε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν μπορούσε να αναλώσει χρόνο στην εξέταση των αιτήσεων, για να προσθέσει πως αυτό γινόταν μόνο για περιπτώσεις που υπήρχε εισήγηση για παρέκκλιση.

Στην ερώτηση αν γνωρίζει κάποιες περιπτώσεις παρεκκλίσεων, αναφέρθηκε στην  περίπτωση του καζίνο και μιας νοτιοαφρικανικής εταιρείας, η οποία όπως είπε, επένδυσε ένα μεγάλο ποσό για αγορά φαρμακευτικής εταιρείας.

Αναφορικά στο σκεπτικό συμπερίληψης μελών οικογενειών στις αιτήσεις πολιτογραφήσεων, είπε πως αυτό γινόταν ώστε να ενθαρρυνθεί κάποιος να επενδύσει  στην Κύπρο και να έχει την δυνατότητα να φέρει και τα μέλη της οικογένειας του.

Καμιά παρατήρηση από Βουλή ή κόμμα για το ΚΕΠ

Ερωτηθείς αν έχει λάβει παρατηρήσεις είτε από τη Βουλή, είτε από κάποιο κόμμα για το ΚΕΠ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πως από το 2013, μπορεί να εκφράσθηκαν διαφορετικές απόψεις, αλλά κανένας πολιτικός ή κόμμα δεν ζήτησε την κατάργησή του προγράμματος.

Σε ότι αφορά το πρώην δικηγορικό του γραφείο, σημείωσε ότι πριν την ανάληψη της προεδρίας του εγκρίθηκαν οκτώ αιτήσεις και 57 μετά που ανέλαβε.

Πρόσθεσε πως το ποσοστό των αιτήσεων που εγκρίθηκαν από το δικηγορικό του γραφείο, μετά που ανέλαβε, δεν αυξήθηκε.

Πρόσθεσε, ακόμα, πως το ποσοστό επί του συνόλου των εγκρίσεων, που αφορούσαν το πρώην γραφείο του ήταν 5,3% και μετά μειώθηκε στο 1,8%.

Επιπρόσθετα, διευκρίνισε ότι όταν εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποξενώθηκε τις μετοχές του γραφείου του, για να σημειώσει ότι οι θυγατέρες του απέκτησαν από 25% η κάθε μια, ενώ οι υπόλοιπες πήγαν στους συνεταίρους του.

Το πρώην δικηγορικό του γραφείο ελέγχεται ανελλιπώς

Ο κ. Αναστασιάδης ανέφερε ακόμα ότι επειδή οι θυγατέρες του θεωρούνται πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα το γραφείο του ελέγχεται ανελλιπώς από τη ΜΟΚΑΣ, τη Moneyval, το Δικηγορικό Σύλλογο, το ΦΠΑ και μια φορά από το Γενικό Ελεγκτή.

Αναφέρθηκε παράλληλα σε συνέντευξη του Γενικού Ελεγκτή κατά πόσο επενδυτές με αιτήσεις για πολιτογραφήσεις έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης και αγόραζαν αυτοκίνητα από συγγενικό του πρόσωπο. «Εάν ήθελα να ευνοήσω κάποιους αιτητές προκαλώ οποιανδήποτε να πει ποιους ευνόησα. Τα περί εύνοιας είναι ένας από τους πολλούς μύθους που ακούστηκαν», σημείωσε.

Οι εκθέσεις του ΥΠΕΣ δεν αναφέρονταν σε παρόχους ή κατασκευαστές για να έχει γνώση ο Πρόεδρος

Ερωτηθείς ποια στάση τηρούσε στο Υπουργικό Συμβούλιο σε αιτήσεις του πρώην δικηγορικού του γραφείου, ο κ. Αναστασιάδης είπε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας   με βάση το Σύνταγμα όταν είναι στην Κύπρο προεδρεύει πάντοτε του Συμβουλίου στο οποίο δεν έχει ψήφο, σημειώνοντας ότι στις αιτήσεις δεν αναφέρεται ο κατασκευαστής ή η εταιρεία που αγόρασε το ακίνητο.

«Οι εκθέσεις του ΥΠΕΣ δεν ανέφεραν παρόχους ή κατασκευαστές για να έχει γνώση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή ο Υπουργός για να ζητήσει εξαίρεση», είπε.

Σε ερώτηση κατά πόσο μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου είχαν ζητήσει να εξαιρεθούν από την οποιαδήποτε διαδικασία έγκρισης διαβατηρίων, λόγω σύγκρουσης συμφερόντων, είπε ότι «δεν μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο αφού δεν αναγραφόταν ο πάροχος στην αίτηση», για να προσθέσει πως το ίδιο ισχύει και για το Κοινοβούλιο.

Σε σχέση με τον ίδιο, ανέφερε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να απέχει των εργασιών του Υπουργικού Συμβουλίου, εκτός εάν είναι «κλινικά νεκρός ή να έχει κάτι με την υγεία του ή να βρίσκεται στο εξωτερικό».

Ανάμειξη στενών συγγενών του σε αιτήσεις πολιτογραφήσεων

Σε άλλη ερώτηση αν υπήρχαν εταιρείες στενών συγγενών του, που έκαναν αίτηση για πολιτογραφήσεις, απάντησε αρνητικά.

Σε διευκρινιστική ερώτηση από την κ. Καλογήρου εάν συγγενικό του πρόσωπο και συγκεκριμένα ο γαμπρός του είχε εμπλοκή σε αιτήσεις, μέσω συνεργασίας του με άλλο γραφείο, ο κ. Αναστασιάδης ανέφερε ότι η κατασκευαστική εταιρεία που κατέχει συγγενικό του πρόσωπο λειτουργούσε πολύ πριν ο ίδιος αποκτήσει συγγενική σχέση μαζί του.

Αναφορικά σε αίτηση για πολιτογράφηση μετόχων ή Διευθυντικών στελεχών εταιρείας, στο Διοικητικό Συμβούλιο της οποίας είναι μέλος ο γαμπρός του, απάντησε ότι δεν μπορεί να γνωρίζει όλες τις δραστηριότητες του γαμπρού του.

Σημείωσε ότι η συγκεκριμένη εταιρεία έχει επενδύσει πολλά εκατομμυρίων ευρώ και τα στελέχη, στα οποία δόθηκαν διαβατήρια, πληρούσαν τα κριτήρια.

Βεβαίως γνωρίζω τον Σαουδάραβα

Εξάλλου, οι ερωτήσεις των μελών της Ερευνητικής Επιτροπής επικεντρώθηκαν στην περίπτωση του Σαουδάραβα επιχειρηματία.

Κληθείς να αναφέρει ποια είναι η σχέση του με τον συγκεκριμένο επιχειρηματία, ο Πρόεδρος ξεκαθάρισε πως δεν υπήρξε δικηγόρος του συγκεκριμένου επιχειρηματία, ότι τον γνώριζε σχετιζόταν μαζί του, ενώ για το πρώτο ταξίδι του στις Σεϋχέλλες είπε πως έγινε με δικά του έξοδα το 2015 και δεν έγινε κρυφά.

«Και βεβαίως τον γνωρίζω και βεβαίως έχω σχέση μαζί του. Αλλά δεν ωφελήθηκε από την σχέση του Προέδρου της Δημοκρατίας», είπε.

Κληθείς να αναφέρει ποιος ωφελήθηκε από αυτή τη φιλία, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι ο Σαουδάραβας επιχειρηματίας έδωσε κατά την επένδυσή του 966 χιλιάδες ευρώ, για να προσθέσει πως λόγω των σχέσεων τους συνείσφερε ακόμη μισό εκατομμύριο.

Αναφέρθηκε αναλυτικά στα ποσά, ενώ κατέθεσε κατάλογο με τα ποσά που έχει συνεισφέρει ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας.

«Πόσα να ακούσει κανένας. Όλοι παίρνουν μίζες;», διερωτήθηκε.

Ο Σαουδάραβας αποποιήθηκε την κυπριακή υπηκοότητα

Όπως είπε στην Επιτροπή μετά το σάλο που δημιουργήθηκε ο Σαουδάραβας επενδυτής υπέβαλε αίτηση αποποίησης της κυπριακής υπηκοότητας, εξαιτίας του τρόπου που η Κύπρος χειρίζεται τους επενδυτές.

Ανέφερε, μάλιστα, στις περιπτώσεις της Wargaming και του Kαζίνο, λέγοντας πως «έτσι συμπεριφερόμαστε στους επενδυτές».

Εξάλλου, όπως είπε ο Πρόεδρος από τα έγγραφα του Υπουργείου Οικονομικών διαπιστώνεται ότι αντί του ελαχίστου ποσού των 15 εκ. ευρώ από την οικογένεια του Σαουδάραβα έγιναν επενδύσεις περίπου 20 εκ. ευρώ.

Αναφέρθηκε, επίσης, στην έρευνα που έγινε από την Επιτροπή Καλογήρου, με την ίδια στη συνέχεια να αναφέρει: «Όντως εξετάσαμε το συγκεκριμένο. Κοιτάξαμε και την έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, αλλά κοιτάζοντας τα κριτήρια εκείνης της εποχής, είχαμε άλλες διαπιστώσεις πχ. τρία αδέρφια είχαν αγοράσει ένα σπίτι των 6 εκ. ευρώ, αντί να πάρουν από ένα. Θεωρήσαμε ότι ήταν εντάξει».

Η πολιτογράφηση του Σαουδάραβα έγινε χωρίς καμία εξαίρεση

Επιπροσθέτως, ο κ. Αναστασιάδης είπε ότι η πολιτογράφηση του Σαουδάραβα έγινε με βάση τα κριτήρια και χωρίς καμία εξαίρεση.

«Φανταστήκατε αν ο Σαουδάραβας έπαιρνε την υπηκοότητα, όχι γιατί επένδυσε, αλλά για τις φιλικές ενέργειες προς το κυπριακό κράτος; Τότε θα θεωρούμουν δωρολήπτης. Ευτυχώς που δεν χρησιμοποιήθηκε κάποια εξαίρεση και τηρήθηκαν τα κριτήρια», είπε.

Δηλώσεις που υποσκάπτουν τη λειτουργία της Επιτροπής, λέει ο Μ. Νικολάτος

Νωρίτερα, και πριν την κατάθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής, Μύρων Νικολάτος, προέβη σε δήλωση εκ μέρους της Επιτροπής, λέγοντας ότι «έγιναν και γίνονται δηλώσεις, που υποσκάπτουν τη λειτουργία της Επιτροπής».

Διαβεβαίωσε ότι καμία από αυτές τις ενέργειες δεν θα σταθεί εμπόδιο στο έργο τους, καθώς επίσης ότι η Επιτροπή δεν θα επηρεαστεί από τις δηλώσεις αυτές.

Διαβάστε αυτούσιο το κείμενο που ανέγνωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τις πολιτογραφήσεις

1.       2013: Λόγοι Υιοθέτησης και Συνέχισης του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

 Το 2013, όταν ανέλαβα την Προεδρία, όπως όλοι καλά γνωρίζουν, το Κράτος ήταν στα πρόθυρα κατάρρευσης:

 1.       Τα ρευστά διαθέσιμα κατά την 1η Μαρτίου του 2013 ανέρχονταν  μόλις στα 235.6 εκατομμύρια ευρώ και αρκούσαν για κάλυψη κρατικών υποχρεώσεων που δεν υπερέβαιναν τις 30 μέρες.

2.      Οι άμεσες υποχρεώσεις ανέρχονταν σε 3.3 δισεκατομμύρια ευρώ, πέραν της υποχρέωσης για αποπληρωμή του κρατικού ομολόγου της Λαϊκής Τράπεζας ύψους 1.88 δισ. Ευρώ.

3.      Η χώρα, ύστερα από 22 συνεχείς υποβαθμίσεις από διεθνείς οίκους αξιολόγησης ήταν εκτός διεθνών αγορών, οι αποδόσεις του δεκαετούς ομολόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας κυμαίνονταν περίπου στο 9%, ενώ η  έκδοση γραμματίων του Δημοσίου 13 εβδομάδων είχε απόδοση 5.3%.

4.      Η ανεργία είχε φθάσει στο 16%, με αυξητικές τάσεις.

5.  Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση του ποσοστού κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ, παράλληλα, σε όλην την Κύπρο λειτουργούσαν κοινωνικά παντοπωλεία για αντιμετώπιση των αναγκών των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.

6.      Ο Τραπεζικός τομέας και ιδιαίτερα οι δύο συστημικές Τράπεζες, Λαϊκή και Κύπρου, συντηρούνταν στον αναπνευστήρα, με ανάγκες ρευστότητας που ξεπερνούσαν τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια το 2014 ήσαν 28.4 δισεκατομμύρια ευρώ.

Όπως είναι εμφανές από τα όσα έχω αναφέρει και όλα όσα βιώναμε εκείνη την περίοδο, η οικονομία κατέρρεε, αντιμετωπίζαμε το ορατό ενδεχόμενο στάσης πληρωμών, το κράτος βρισκόταν σε κατάσταση χρεωκοπίας με αδυναμία άντλησης του όποιου δανεισμού, τα εισοδήματα των πολιτών συρρικνώνονταν, η ανεργία ακολουθούσε ανεξέλεγκτη αυξητική πορεία, το τραπεζικό σύστημα χρειαζόταν στήριξη την οποία  ούτε το κράτος, αλλά και ούτε η ευρύτερη οικονομία μπορούσε να παράσχει, ενώ η  κοινωνική κρίση σοβούσε με  ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα και τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Είναι υπό αυτές τις συνθήκες που αναγκαστήκαμε να αποδεχθούμε το Μνημόνιο της Τρόικας, το οποίο, να σημειώσω, εκκρεμούσε από το Νοέμβριο του 2012 για υπογραφή.

 7.    Η δεύτερη απόφαση του Eurogroup στις 25 Μαρτίου 2013, οδήγησε στο κλείσιμο της Λαϊκής, τη φυγή δισεκατομμυρίων ευρώ από ξένους καταθέτες, ενώ χιλιάδες εταιρειών που ελέγχοντo από ξένους μετάφεραν τις εργασίες τους σε άλλες χώρες.

Κάτω από αυτές τις κρίσιμες συνθήκες, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κυπριακή οικονομία βασίζεται κατά κύριο λόγο στον τομέα Υπηρεσιών, το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού μελέτησε τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων, αποφάσισε  κατά την περίοδο Απριλίου - Μάιου του  2013, μια σειρά κινήτρων για προσέλκυση επενδύσεων.

Μεταξύ άλλων:

(α)    Αποφασίστηκε η αύξηση του συντελεστή δόμησης για αποκατάσταση της αξίας της ακίνητης περιουσίας, ύστερα από τις εκτιμήσεις της PIMCO.

(β)    Ύστερα από μελέτη του υφιστάμενου Προγράμματος Πολιτογράφησης που άρχισε να εφαρμόζεται το 2007 (Παράρτημα 1: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 11.7.2007) και τροποποιήθηκε το 2011 (Παράρτημα 2: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 4.1.2011 και Παράρτημα 3: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 10.10.2011), αποφασίστηκε η διαφοροποίηση των κριτηρίων για κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση, έτσι ώστε, λαμβάνοντας υπόψη και άλλα κριτήρια,  να ενθαρρυνθεί  η προσέλκυση ξένων επενδύσεων και να περιοριστεί η  εκροή καταθέσεων.

 2.     Οικονομικά Κριτήρια Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

ΚΕΠ 2013.

Όπως ήδη έχω αναφέρει, το 2013, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της οικονομίας, τις επιπτώσεις του Μνημονίου, την ανάγκη προσέλκυσης νέων ξένων επενδύσεων αλλά και διατήρηση των υφιστάμενων, την μείωση εκροών κεφαλαίων και την αναχαίτιση της ανεργίας, με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 24 Μαΐου 2013 τροποποιήθηκαν τα οικονομικά κριτήρια (Παράρτημα 4: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 24.5.2013):

Α. Προστέθηκε η δυνατότητα υποβολής αίτησης από όσους είχαν υποστεί απομείωση καταθέσεων ύψους τουλάχιστον τριών εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τα μέτρα που εφαρμόστηκαν στην Τράπεζα Κύπρου και στη Λαϊκή Τράπεζα μετά τις 15 Μαρτίου 2013.

Β. Μειώθηκε το ύψος της απαιτούμενης άμεσης επένδυσης από 10 σε 5 εκατομμύρια ευρώ. Η επένδυση μπορούσε να είχε τη μορφή της αγοράς ακίνητης περιουσίας  (κατοικίες, γραφεία, καταστήματα, ξενοδοχεία κτλ), επιχειρήσεων ή εταιρειών, χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (ομολόγων, αξιογράφων χρεογράφων), μετοχών κυπριακών εταιρειών.

 Γ. Μειώθηκε το ύψος των προσωπικών καταθέσεων σε κυπριακές τράπεζες ή καταθέσεις ιδιοκτητών εταιρειών του αιτητή ή καταπιστευμάτων που είναι τελικός δικαιούχος ο ίδιος,  από 15 σε 5 εκατομμύρια ευρώ και ο χρόνος της τακτής προθεσμίας από πέντε σε τρία έτη.

Δ. Όσον αφορά τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, διατηρήθηκε ο όρος πως ο αιτητής θα έπρεπε να είναι μέτοχος ή τελικός δικαιούχος Εταιρείας / Εταιρειών, θα έπρεπε να έχει καταβάλει στα κρατικά ταμεία  (εταιρικό φόρο, Φ.Π.Α ή άλλα δικαιώματα και τέλη) και ως αμοιβές για αγορά επαγγελματικών υπηρεσιών (δικηγορικών, λογιστικών, ελεγκτικών, κ.λ.π), αλλά αντί του προβλεπόμενου ποσού 500.000 ευρώ ετησίως το εν λόγω μειώθηκε στις 350.000 ετησίως εφόσον ο αιτητής εργοδοτούσε τουλάχιστον πέντε Κύπριους υπηκόους και στις 200.000 ευρώ ετησίως εφόσον εργοδοτούσε τουλάχιστον δέκα Κυπρίους υπηκόους.

ΚΕΠ 2014.

 Στις 19 Μαρτίου 2014 (Παράρτημα 5: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 19.3.2014), μετά από αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του ΚΕΠ, το Υπουργικό Συμβούλιο αναθεώρησε τα οικονομικά κριτήρια του με στόχο να καταστούν πιο στοχευμένα:

Α. Προστέθηκε, ως νέο κριτήριο, πως ο αιτητής πρέπει να έχει προβεί σε αγορά, σύσταση ή συμμετοχή σε επιχειρήσεις ή εταιρείες που εδρεύουν και δραστηριοποιούνται στην ΚΔ ύψους τουλάχιστον 5 εκατομμυρίων ευρώ. Οι εν λόγω επιχειρήσεις ή εταιρείες θα πρέπει αποδεδειγμένα να έχουν φυσική παρουσία στην Κύπρο και να εργοδοτούν πέντε υπηκόους της ΚΔ.

Β. Υιοθετήθηκε το συλλογικό σχέδιο επενδύσεων, εφόσον η συλλογική επένδυση ήταν τουλάχιστον €12.5 εκ. και ο κάθε αιτητής / επενδυτής θα επένδυε τουλάχιστον  €2,5 εκ.

Γ. Προστέθηκε η δυνατότητα απόκτησης υπηκοότητας υψηλόβαθμων διευθυντικών στελεχών εταιρείας, νοουμένου ότι η εταιρεία που τους εργοδοτούσε προέβαινε σε επενδύσεις στην ΚΔ και εφόσον ικανοποιείτο ένα από τα οικονομικά κριτήρια και περαιτέρω υπό τον όρο ότι θα είχε τέτοια αμοιβή στην εταιρεία / εταιρείες που να δημιουργεί φορολογικά έσοδα για την Κυπριακή Δημοκρατία της τάξης των 100.οοο ευρώ για περίοδο τριετίας εφόσον αυτή η φορολογία έχει ήδη πληρωθεί ή προπληρωθεί. 

ΚΕΠ 2016.

 Το 2016, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος οικονομικής αναπροσαρμογής και την έξοδο της Κύπρου από το Μνημόνιο, το Υπουργικό Συμβούλιο στις 13 Σεπτεμβρίου 2016 προχώρησε σε αναθεώρηση του ΚΕΠ (Παράρτημα 6: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 13.9.2016).

Πιο συγκεκριμένα, με την απόφαση δόθηκε έμφαση στη Μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στον κατασκευαστικό τομέα, του οποίου τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια ανέρχοντο κατά την υπό αναφορά περίοδο σε επτά περίπου δισεκατομμύρια ευρώ.

Με τα νέα κριτήρια, δόθηκε έμφαση στις επενδύσεις που αφορούσαν την αγορά ή ανέγερση ακινήτων, οικιστικές, εμπορικές και τουριστικές αναπτύξεις ή αλλά έργα υποδομής και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, λαμβάνοντας επίσης υπόψη πως είχε αποκατασταθεί η ρευστότητα καταθέσεων και υπήρξε βελτίωση στη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, καταργήθηκαν τα κριτήρια των λιγότερο παραγωγικών επενδύσεων όπως ήταν οι καταθέσεις, η αγορά κυβερνητικών ομολόγων και των όσων είχαν υποστεί απομείωση καταθέσεων.

Η συγκεκριμένη στόχευση συνέβαλε και στη μείωση Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων του τομέα των κατασκευών και τουρισμού καθώς οι δύο αυτοί τομείς είχαν τη μεγαλύτερη έκθεση (exposure) στις τράπεζες, ενώ αύξησε και τις ευκαιρίες απασχόλησης με θετικές επιπτώσεις στην μείωση της ανεργίας.

 Απλά να αναφέρω τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια του κατασκευαστικού τομέα το 2020 είχαν μειωθεί στα 1.5 δισεκατομμύρια ευρώ, από 7 δισεκατομμύρια ευρώ που έχω προαναφέρει.

Πιο συγκεκριμένα:

Α.     Μειώθηκε το απαιτούμενο ποσό επένδυσης από 2.5 εκατομμύρια ευρώ στα 2 εκατομμύρια στους τομείς που έχω προαναφέρει.  

Β.       Με στόχο τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας διαφοροποιήθηκε το καθεστώς όσον αφορά την αγορά, σύσταση ή συμμετοχή σε κυπριακές επιχειρήσεις οι οποίες πρέπει να εδρεύουν και να δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, δηλαδή να έχουν αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο με ουσιαστική δραστηριότητα και σημαντικό κύκλο εργασιών, και να εργοδοτούν τουλάχιστον πέντε (5) Κύπριους πολίτες ή  πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γ. Όσον αφορά το κριτήριο επένδυσης σε Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) ή χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία κυπριακών επιχειρήσεων ή κυπριακών οργανισμών, προστέθηκε, σε σύγκριση με το 2014, πως:

●       Οι Οργανισμοί θα πρέπει να είναι αδειοδοτημένοι από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και οι επενδύσεις να διενεργούνται αποκλειστικά στην Κυπριακή Δημοκρατία, σε επενδύσεις που πληρούν τα κριτήρια του ΚΕΠ ή σε τομείς που εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών.

·           Για σκοπούς επιβεβαίωσης ότι οι επενδύσεις που πληρούν τα κριτήρια του ΚΕΠ θα διατηρούνται για περίοδο τριών ετών, ο διαχειριστής ή ο ελεγκτής του Ταμείου θα ενημερώνει γραπτώς, σε ετήσια βάση, τα Υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών, με αναφορά στην αξία της αρχικής επένδυσης.

 ΚΕΠ 2019.

Στις 13 Φεβρουαρίου 2019 (Παράρτημα 7: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 13.2.2019),  τα οικονομικά κριτήρια του ΚΕΠ τροποποιήθηκαν με στόχο την απευθείας επιχορήγηση μέσω του ΚΕΠ οικονομικών και κοινωνικά ωφέλιμων κρατικών πολιτικών, στο πλαίσιο της προσπάθειας να ενισχυθεί η κοινωνική πολιτική και η παραγωγική βάση αναδυόμενων τομέων της οικονομίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαιτέρως σημαντική είναι η προσθήκη της υποχρέωσης προς όλους τους επενδυτές όπως από την 15η Μαΐου 2019 καταβάλλουν συνολική εισφορά ύψους τουλάχιστον €150.000, εκ των οποίων οι €75.000 στον Κυπριακό Οργανισμό Αναπτύξεως Γης (ΚΟΑΓ) για προώθηση στεγαστικών σχεδίων για προσιτή κατοικία αλλά και για υλοποίηση άλλων στεγαστικών σχεδίων/μέτρων και οι υπόλοιπες €75.000 στο Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (για  προώθηση της Έρευνας και Καινοτομίας).

31 Ιουλίου 2020: Κανονισμοί που διέπουν τα κριτήρια.

Στις 31 Ιουλίου 2020, η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε τους περί Τιμητικής Πολιτογράφησης για Λόγους Δημοσίου Συμφέροντος και Πολιτογράφησης Αλλοδαπών Επιχειρηματιών ή Επενδυτών Κανονισμούς (Παράρτημα 8: Οι περί Τιμητικής Πολιτογράφησης για Λόγους Δημοσίου Συμφέροντος και Πολιτογράφησης Αλλοδαπών Επιχειρηματιών ή Επενδυτών Κανονισμοί του 2020).

Όσον αφορά στα οικονομικά κριτήρια δεν εντοπίζεται ριζική μεταβολή σε σύγκριση με τα κριτήρια του ΚΕΠ του 2019. Η βασική διαφοροποίηση είναι ότι αυξάνεται το ποσό της υποχρεωτικής εισφοράς προς τον ΚΟΑΓ από €75.000  σε €100.000, ενώ δίδεται η δυνατότητα στον επενδυτή επιλέξει μεταξύ τριών οργανισμών για την καταβολή επιπλέον €100.000 (Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας ή Υπηρεσία Βιομηχανίας και Τεχνολογίας για την υλοποίηση στοχευμένων σχεδίων χορηγιών σε πολύ μικρές ή μικρές επιχειρήσεις ή το Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης). 

Επιπλέον, ιδιαιτέρως σημαντική είναι και η προσθήκη άλλων επιλέξιμων τομέων στους οποίους δύναται να επενδύσει ο αιτητής στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, όπως υγεία, παιδεία, γεωργία.

Συνεπώς, τα οικονομικά κριτήρια του ΚΕΠ προσαρμόζονταν και διαφοροποιούνταν αναλόγως των εκάστοτε κοινωνικό-οικονομικών συνθηκών και στοχεύσεων.  

Όσον αφορά την απόδοση του ΚΕΠ, από την υιοθέτηση του προγράμματος μέχρι και το τέλος του 2019 εισέρρευσαν στη χώρα περίπου €9,7 δισεκατομμύρια ευρώ σε μορφή επενδύσεων, εκ των οποίων τα €6,4 δις αφορούν τον τομέα των ακινήτων.

Κατά την περίοδο 2016-2019, οι επενδύσεις που διενεργήθηκαν στα πλαίσια του ΚΕΠ οδήγησαν στη δημιουργία περίπου 3 χιλιάδων θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα, χωρίς να υπολογίζονται οι νέες θέσεις εργασίας σε άλλους συναφείς κλάδους.

Εκτός από τα άμεσα οφέλη στον τομέα των κατασκευών, οφέλη παρατηρούνται λόγω δευτερογενών επιπτώσεων (spillovers) και σε άλλους τομείς της οικονομίας όπως στην κατανάλωση, στις επαγγελματικές υπηρεσίες, στην εκπαίδευση, στη δημιουργία φορολογικών εσόδων και σε άλλους τομείς.

3.             Διαδικασίες Ελέγχου.

 Όσον αφορά τους ελέγχους εφαρμογής των κριτηρίων του Προγράμματος θα ήθελα να σημειώσω τα ακόλουθα:

ΚΕΠ 2013.

 Πέραν των λοιπών κριτηρίων που προέβλεπε το πρόγραμμα, προστέθηκε πως:

 Α.  Στις περιπτώσεις που εντοπίζονταν πληροφορίες ότι ο αιτητής είτε μέλος της οικογένειας του, εμπλεκόταν με οποιονδήποτε τρόπο σε οιανδήποτε παράνομη οικονομική δραστηριότητα ή σε παράνομες δραστηριότητες, η έκθεση αποστελλόταν για επιπρόσθετο έλεγχο στη ΜΟΚΑΣ και την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΚΥΠ).

ΚΕΠ 2014.

 Με τις αλλαγές κριτηρίων, ενισχύθηκαν οι μηχανισμοί ελέγχου με την απαγόρευση των συναλλαγών σε μετρητά. Όλες οι χρηματοοικονομικές δοσοληψίες που απαιτούνται για την πραγματοποίηση των επενδύσεων θα έπρεπε να διενεργούνται μέσω των Κυπριακών Τραπεζών.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η εφαρμογή αυτής της πρόνοιας, οι αιτούντες ήταν υποχρεωμένοι να περιλαμβάνουν στην αίτηση τους αντίγραφα των εμβασμάτων των συναλλαγών.

Ο στόχος ήταν να διασφαλιστεί ότι τόσο για τα εισερχόμενα κεφάλαια όσο και οι αιτητές ελέγχονται για τυχόν νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες με βάση το Νόμο και τις σχετικές οδηγίες που εκδίδονται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, σύμφωνα και με τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 Ουσιαστικά, οι Τράπεζες είχαν ουσιαστικό και καίριο ρόλο στον έλεγχο της πηγής των κεφαλαίων.

 ΚΕΠ 2016.

 Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 13η Σεπτεμβρίου 2016, επέφερε δύο νέες προσθήκες στο θεσμικό πλαίσιο ελέγχου:

Α.  Καταργήθηκε ως κριτήριο η πρόνοια που έδιδε το δικαίωμα σε αιτητή να πολιτογραφηθεί εάν είχε καταθέσεις ύψους πέντε εκατομμυρίων σε τραπεζικά ιδρύματα.

 Η εν λόγω πρόνοια κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί, καθώς, πέραν του ότι είχε αποκατασταθεί η ρευστότητα καταθέσεων αλλά και υπήρξε βελτίωση στην δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας , είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα καταχρήσεων αφού σε πολλές περιπτώσεις οι καταθέσεις επιστρέφονταν στους επενδυτές με την μορφή δανείου.

Β. Ο επενδυτής και τα μέλη της οικογένειας του θα πρέπει να ήταν κάτοχοι άδειας  παραμονής στην Κυπριακή Δημοκρατία.

 ΚΕΠ 2018.

 Το Υπουργικό Συμβούλιο στις 09 Ιανουαρίου 2018 (Παράρτημα 9: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 09.01.2018) και 21 Μαΐου 2018 (Παράρτημα 10: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 21.5.2018), ενέκρινε μια σειρά από σημαντικά μέτρα που είχαν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι το ΚΕΠ προωθείται από όλους τους εμπλεκομένους με επαγγελματισμό, σοβαρότητα και ποιοτική εξυπηρέτηση και ότι όλοι θα έπρεπε να τηρούν τις διατάξεις του ΚΕΠ, στα πλαίσια των οικονομικών στόχων που έχουν καθορισθεί, προστατεύοντας έτσι τα συμφέροντα των ξένων επενδυτών και διαφυλάσσοντας την εικόνα της Κύπρου ως επενδυτικό προορισμό.

Συγκεκριμένα, ενσωματώθηκαν οι ακόλουθες πρόνοιες:

Α. Αποφασίστηκε η ανάθεση ελέγχων δέουσας επιμελείας σε τρεις εξειδικευμένους διεθνείς οίκους. Κάθε αιτητής θα έπρεπε να αποτείνεται σε ένα εκ των τριών και να προσκομίζει σχετική αξιολόγηση.

Παράλληλα με την υποχρέωση του αιτητή, οι υπηρεσίες του Κράτους προέβαιναν σε περαιτέρω έλεγχο μέσω της  συνδρομητικής εμπορικής βάσης δεδομένων, η οποία παρέχεται από έναν εξειδικευμένο οίκο δέουσας επιμέλειας. (World – check). Το συγκεκριμένο σύστημα επιλέγηκε λόγω του ότι παρείχε τη δυνατότητα του συνεχούς ελέγχου (on-going screening).

Προς αντικειμενικότερο έλεγχο, ελήφθη πρόνοια ώστε να αποκλεισθούν του ελέγχου δέουσας επιμέλειας, εταιρείες οι οποίες εξειδικεύονται στην λεγόμενη «επενδυτική μετανάστευση» (investment migration).

Β. Τέθηκε οροφή αποδοχής πολιτογραφήσεων που δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει τις 700 ετησίως.

Προς διασφάλιση των πιο πάνω, υιοθετήθηκαν και οι ακόλουθες πρόνοιες:

Α. Δημιουργία Μητρώου Παρόχων Υπηρεσιών Σχεδίου Πολιτογράφησης Επενδυτών, στο οποίο θα εγγράφονται φυσικά και νομικά πρόσωπα που θα παρέχουν υπηρεσίες που αφορούν το ΚΕΠ. Τα εν λόγω φυσικά / νομικά πρόσωπα υποβάλλουν σχετικό έντυπο αίτησης εγγραφής στο Μητρώο και θα έπρεπε να ικανοποιούν συγκεκριμένα κριτήρια εισδοχής.

Β. Εισαγωγή Κώδικα Συμπεριφοράς που οι εγγεγραμμένοι πάροχοι θα πρέπει να εφαρμόζουν και ο οποίος καθόριζε τις υποχρεώσεις έναντι των πελατών τους και του ΚΕΠ, καθώς και τυχόν συνέπειες σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.

Ο Κώδικας εφαρμόζεται από όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που ασχολούνται με το ΚΕΠ, όπως παρόχους υπηρεσιών, κτηματικούς συμβούλους, εταιρείες ανάπτυξης γης, τραπεζικά και πιστωτικά ιδρύματα.

Περαιτέρω, με τον Κώδικα απαγορεύθηκε η προβολή και διαφήμιση του ΚΕΠ και η χρήση συμβόλων της  ΚΔ και της Ε.Ε., σε όλες τις μορφές διαφήμισης, περιλαμβανομένου και του διαδικτύου.

Γ. Συστάθηκε Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου, η οποία απαρτίζεται από λειτουργούς του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Οικονομικών και του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων, με βασική αποστολή να εξετάζει αιτήσεις Παρόχων Υπηρεσιών για εξουσιοδότηση και να καταρτίζει το Μητρώο, αλλά και να εξετάζει παραβιάσεις του Κώδικα Συμπεριφοράς.

ΚΕΠ 2019.

Στις 13 Φεβρουαρίου 2019,  προστέθηκαν και νέες επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας, οι οποίες αποτελούσαν εισηγήσεις στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήτοι: 

Α. Οι αιτητές να είναι κάτοχοι θεώρησης Schengen σε ισχύ.

Β. Αποκλείοντο αιτητές που έχουν απορριφθεί από οποιονδήποτε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε.

Γ. Λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ημερομηνίας 23 Ιανουαρίου 2019, αυξήθηκε ο όρος διατήρησης της κυριότητας της επένδυσης στην ΚΔ μετά την απόκτηση της υπηκοότητας από τα τρία στα πέντε έτη.

Ιούλιος 2019: 11 Κατηγορίες Αποκλεισμού Προσώπων Υψηλού Κινδύνου ή Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων.

Προς περαιτέρω αυστηροποίηση του δικαιώματος επένδυσης και αίτησης για πολιτογράφηση, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 25 Ιουλίου του 2019   τον αποκλεισμό προσώπων υψηλού κινδύνου ή πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων, καθορίζοντας έντεκα συγκεκριμένες κατηγορίες (Παράρτημα 11: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 25 Ιουλίου 2019).

Με τη θέσπιση κριτηρίων αποκλεισμού, σε συνδυασμό με το ιδιαίτερα ενισχυμένο σύστημα δέουσας επιμέλειας, στόχος ήταν να περιοριστεί ακόμη περισσότερο η πιθανή έκθεση της Κύπρου από άτομα αμφιβόλου αξιοπιστίας.

1η Φεβρουαρίου 2019 – 30 Ιουλίου 2020: Τροποποίηση του Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου και Υιοθέτηση Κανονισμών.

Με την τροποποίηση του Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου την 1η Φεβρουαρίου το 2019 προβλέπετο για πρώτη φορά η θέσπιση κανονισμών που να διέπουν τη λειτουργία του ΚΕΠ.

Κανονισμοί που υιοθετήθηκαν από τη Βουλή στις 30 Ιουλίου του 2020.

Με τις τελευταίες αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και την υιοθέτηση του Κανονισμού της Βουλής, ενισχύθηκε το σύστημα ελέγχου και κατέστησε το ΚΕΠ το αυστηρότερο στην Ευρώπη.

Βεβαίως, οφείλω να ομολογήσω ότι τα κενά και αδυναμίες που παρατηρήθησαν από την υιοθέτηση του ΚΕΠ, έδωσαν την ευκαιρία να υπάρξει κατάχρηση τόσο από αιτητές όσο και από εμπλεκόμενους, με μια σειρά παρανόμων πράξεων που υποχρέωσαν την Κυβέρνηση να προχωρήσει στην κατάργηση του ΚΕΠ (Παράρτημα 12: Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου 13.10.2020).

 4. Διαδικασία Λήψης Αποφάσεων από το Υπουργικό Συμβούλιο.

 Παρά το γεγονός πως για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο Υπουργικό Συμβούλιο σας έχει ενημερώσει εκτενώς ο Γραμματέας του Συμβουλίου, θα ήθελα να επισημάνω τα ακόλουθα:

Η Ημερήσια Διάταξη του Υπουργικού Συμβουλίου καταρτίζεται από τον Υπουργό Οικονομικών σε συνεργασία με το Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου.

Η Ημερήσια Διάταξη που γνωστοποιείται στον Πρόεδρο καταγράφει συνοπτικά τα κυριότερα σημεία κάθε πρότασης. 

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τις προτάσεις που αφορούσαν σε αιτήσεις πολιτογραφήσεων αλλοδαπών, περιλαμβάνονταν στην Ημερήσια Διάταξη των Συνεδριών του Υπουργικού Συμβουλίου, κάτω από την κατηγορία των θεμάτων που δεν έχρηζαν ιδιαίτερης συζήτησης, και τούτο γιατί:

(α)                Η διαδικασία που ακολουθείτο για την εξέταση μιας αίτησης περιλάμβανε μια σειρά ελέγχων από διάφορες υπηρεσίες, είτε του Υπουργείου Οικονομικών, είτε του Υπουργείου Εσωτερικών, είτε από άλλες υπηρεσίες, όπως αστυνομία, ΜΟΚΑΣ, ξένες υπηρεσίες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επαγγελματικούς φορείς κτλ.

(β)    Μετά την λήψη όλων των απαραιτήτων εκθέσεων το αρμόδιο Υπουργείο ετοίμαζε εισηγητική έκθεση εφόσον συνέτρεχαν οι λόγοι για θετική εισήγηση, την οποία παρουσίαζε στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Υπουργός Εσωτερικών.

 Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, δεν θα ανέμενε κανένας από το Υπουργικό Συμβούλιο να υποκαταστήσει ή να ελέγξει τις επόπτικες αρχές ή τις εκθέσεις των υπηρεσιακών, στην ουσία επανεξετάζοντας τες.