Το παρασκήνιο αναφορικά με τη στάση που τήρησε η Κύπρος σχετικά με τον επίμαχο ευρωπαϊκό Κανονισμό που θα επέτρεπε τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων, αποκαλύφθηκε χθες (11/1) κατά τη συζήτηση του θέματος στην Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής.

Όπως απεκάλυψε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών, Κυριάκος Κούρος, η Κύπρος τάχθηκε υπέρ της εν λόγω πρόνοιας για να εξυπηρετήσει πολιτικά μία φίλη χώρα, την Γαλλία.

Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση Βουλευτών, οι οποίοι έκαναν λόγο για λανθασμένο χειρισμό του όλου θέματος από την Κυβέρνηση και τα αρμόδια Υπουργεία.

Ειδικότερα, ο Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Εξωτερικών σε τοποθέτησή του ενώπιον της Επιτροπής ανέφερε πως, «εμείς σαν Υπουργείο Εξωτερικών είμαστε αφενός το κανάλι όπου αναδεικνύονται οι θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Σε ό,τι αφορά το επίμαχο άρθρο 4 του Κανονισμού, ο κ. Κούρος είπε ότι «υπήρξε ειδικό ενδιαφέρον από τη Γαλλία» και πως «μας προσέγγισαν πολιτικά για να έχουν την υποστήριξή μας».

«Μας προσέγγισαν πολιτικά για να τους στηρίξουμε», εξήγησε υπογραμμίζοντας πως «και άλλες χώρες συστρατεύτηκαν με τη Γαλλία επειδή θεωρούσαν ότι με τις προωθούμενες ρυθμίσεις ενδυναμωνόταν η ελευθερία του λόγου αποτρέποντας τον παρεμβατισμό».

«Η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ότι η εθνική ασφάλεια μπορεί να ληφθεί υπόψη όταν υπάρχουν δύο όροι: πρώτον να χρειάζεται δικαστικό ένταλμα και δεύτερο να υπάρχει μία ανεξάρτητη αρχή για να ελέγχει ότι η δράση των Αρχών δεν εκφεύγει του νομικού πλαισίου», εξήγησε.

«Εμείς πήραμε αυτή την απόφαση, αφενός για νιώσαμε ότι μπορούσαμε πολιτικά να εξυπηρετήσουμε μία φίλη χώρα, η οποία είναι σημαντική, και αφετέρου γιατί δεν νιώθαμε ότι της δίναμε κάτι παραπάνω απ’ ό,τι μπορούσαμε να της δώσουμε», ανέφερε περαιτέρω ο κ. Κούρος.

Παραδοχή για μη διαβούλευση

Εκ μέρους του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, λειτουργός του Υπουργείου αφού ανέφερε ότι μπορεί λανθασμένα παρερμηνεύτηκαν κάποια πράγματα, ξεκαθάρισε, μεταξύ άλλων, πως η εντολή που δόθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξαρχής περιελάμβανε τις συγκεκριμένες πρόνοιες στο άρθρο 4, οι οποίες στόχευαν στη διασφάλιση και της ελευθερίας των δημοσιογράφων. 

Ερωτηθείσα εάν υπήρξε προδιαβούλευση με τους φορείς που εμπλέκονται με αυτό το ζήτημα, η Λειτουργός του Υπουργείου Εσωτερικών απάντησε ότι «διαβουλευτήκαμε με όλους τους κρατικούς φορείς, όπως η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης και το ΡΙΚ».

Παράλληλα η επρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών ανέφερε ότι το άρθρο 4 διαφοροποιήθηκε στη συνέχεια και από αυτό έχουν απαλειφθεί σημεία τα οποία δυνατόν να θεωρούνταν ότι παρενέβαιναν στην ελευθερία του Τύπου και στην ελευθερία της έκφρασης των δημοσιογράφων.

Εκ μέρους του Υφυπουργείου Πολιτισμού, Λειτουργός του Υφυπουργείου ξεκαθάρισε ότι το Υφυπουργείο στηρίζει ανεπιφύλακτα την ελευθεροτυπία, την πολυμορφία στην έκφραση, την πολυφωνία και τη διασφάλιση της ελευθερίας του λόγου.

Το Υφυπουργείο, συνέχισε, εκπροσώπησε την Κύπρο στο Συμβούλιο Υπουργών Πολιτισμού, Οπτικοακουστικών και Μέσων Ενημέρωσης όπου το θέμα συζητήθηκε τρεις φορές, τον Νοέμβριο του 2022, τον Μάιο και τον Νοέμβριο του 2023. 

«Καθόλη τη διάρκεια της διαβούλευσης επί του Κανονισμού, την Κύπρο εκπροσωπούσε η λειτουργός στην Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα πολιτισμού, οπτικοακουστικών και μέσων ενημέρωσης. Ο συντονισμός των θέσεων της Κύπρου, γινόταν από το Υπουργείο Εσωτερικών, με ενημέρωση όλων των συναρμόδιων Υπουργείων», επεσήμανε υπογραμμίζοντας ότι «τα θέματα που άπτονταν του Κανονισμού, δεν άπτονταν του πεδίου αρμοδιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού».

Εκ μέρους του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Λειτουργός του Υπουργείου τόνισε ότι στόχος του Κανονισμού είναι η περαιτέρω προστασία και η διασφάλιση των δικαιωμάτων των δημοσιογράφων. «Δεν θεωρούμε ότι θα λειτουργήσει ως όχημα για επιβολή περαιτέρω περιορισμών ή παρακολουθήσεων», εξήγησε υπογραμμίζοντας ότι «δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα μόνο του το άρθρο 4 του Κανονισμού».

Εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας αφού ανέφερε ότι «έχουμε μελετήσει τον Κανονισμό», είπε ότι «πρόκειται για ένα Κανονισμό ο οποίος έχει ως στόχο να προστατεύσει την ελευθερία του Τύπου», τονίζοντας πως «το άρθρο 4 πρέπει να το δούμε στην ολότητά του και όχι αποσπασματικά». «Θεωρούμε ότι είναι συμβατό με τη δική μας νομοθεσία», υπογράμμισε προκαλώντας την αντίδραση του Προέδρου της Επιτροπής Εσωτερικών, ο οποίος κάλεσε την Νομική Υπηρεσία να παραθέσει σχετικά στοιχεία που να αποδεικνύουν τη θέση της Υπηρεσίας.

Κάθετα αντίθετοι οι αρμόδιοι φορείς

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών, Γιώργος Φράγκος, τόνισε ότι «σε καμία των περιπτώσεων κανείς δεν έχει διαβουλευθεί μαζί μας», υποδεικνύοντας ότι το άρθρο 4, όπως είχε διαμορφωθεί αρχικά άνοιγε καμαρόπορτα, όπως είπε, για παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. 

Παράλληλα, ο κ. Φράγκος αφού χαιρέτισε την κατάληξη που επήλθε για τιο θέμα, υπέδειξε ότι «θα είμαστε σε επαγρύπνηση», ενώ ξεκαθάρισε ότι «δεν ζητούμε υπερπροστασία. Ζητούμε να κρινόμαστε όπως κρίνονται όλοι οι πολίτες».

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, Έλλη Κοτζαμάνη, εξέφρασε τη διαφωνία της Επιτροπής με την πρόνοια για παρακολουθήσεις δημιοσιογράφων, κακίζοντας το γεγονός ότι κανένα Υπουργείο και καμία Υπηρεσία δεν έκρινε σκόπιμο να ακούσει τις θέσεις τόσο της Επιτροπής όσο και των δημοσιογράφων για το θέμα. Ταυτόχρονα, εξέφρασε την ανησυχία της για τον τρόπο χειρισμού του όλου θέματος.

Εκ μέρους του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου τονίστηκε ότι εξ αρχής ο Σύλλογος είχε ταχθεί σφόδρα εναντίον του επίμαχου άρθρου 4 του Κανονισμού, ενώ εκφράστηκε ανησυχία για το γεγονός ότι «ερχόμαστε να ρυθμίσουμε την ελευθερία των ΜΜΕ και από το παράθυρο ουσιαστικά βάζουμε πρόνοιες οι οποίες καταστρατηγούν την όλη φιλοσοφία».

Εκ μέρους της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου δόθηκε διαβεβαίωση ότι από τα πρώτα στάδια η Αρχή ήταν παρούσα με ουσιαστική συμμετοχή και ότι η συμμετοχή της γινόταν σε αγαστή συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών.

Σημειώνεται ότι, κατά του επίμαχου άρθρου του Κανονισμού τάχθηκαν με παρεμβάσεις του εκπρόσωποι του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων, του Ινστιτούτου Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, του Συνδέσμου Εκδοτών Κύπρου, του Κυπριακού Οργανισμού Εκδοτών Διαδικτύου και του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών.

Επικρίσεις Βουλευτών

Πάντως, για το όλο θέμα Βουλευτές εξέφρασαν έντονες επικρίσεις κατά της Κυβέρνησης. Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης, εξέφρασε ανησυχία για το επίμαχο άρθρο, ενώ κάκισε το γεγονός ότι δεν έγινε διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για το θέμα. Παράλληλα, ο κ. Χατζηγιάννης διερωτήθηκε «διαπραγματευόμαστε βασική ελευθερία με τις σχέσεις του κράτους;», κάνοντας λόγο για ένα υπεργαλείο το οποίο θα είναι στη διάθεση του κράτους, καθώς και ότι αποτελεί εστία κινδύνου.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, ανέφερε πως «στην παρούσα περίπτωση κι ανεξαρτήτως των υπολοίπων προνοιών, η Δημοκρατία έχει προχωρήσει σε ανάληψη δεσμεύσεων που υπερβαίνουν τα συνταγματικά και νομικά όρια». «Εκτιμούμε ότι έχει γίνει ένας λανθασμένος χειρισμός κι ορθά λέχθηκε ότι ένα mea culpa θα ήταν πρέπον να λεχθεί», κατέληξε.

Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εξέφρασε την άποψη πως η Κυβέρνηση χειρίστηκε με λανθασμένο τρόπο το θέμα, υπογραμμίζοντας την ίδια ώρα πως το Υπουργείο Εσωτερικών δεν έκανε καλά τη δουλειά του. Διεμήνυσε, ακόμη, ότι «καλές οι διπλωματικές σχέσεις, αλλά έχει τομείς που πρέπει να βάζουμε ένα όριο».

ΜΑΡΙΟΣ ΑΔΑΜΟΥ