Θέμα παράνομης χρήσης λογισμικού παρακολούθησης τίθεται για την αστυνομία και με ποια κονδύλια και πώς αγοράστηκαν, αφού τέτοιο θέμα δεν τέθηκε και δεν εγκρίθηκε από την Βουλή, δήλωσε ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού σε διάσκεψη Τύπου από κοινού με τον Ευρωβουλευτή του κόμματος, Γιώργο Γεωργίου, ο οποίος έθεσε θέμα για τον νυν Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, Σάββα Αγγελίδη.

Στην διάσκεψή Τύπου για το σύστημα παρακολούθησης, λίγες μέρες μετά την έγκριση της σχετικής έκθεσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην οποία υπάρχουν 10 αναφορές για την Κύπρο, ο Ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Έρευνας PEGA για το θέμα είπε ότι ο κ. Αγγελίδης είναι μέρος του προβλήματος λόγω της συνεργασίας του γραφείου του με τους Ισραηλινούς που εμπλέκονται στην υπόθεσή του «μαύρου βαν», ασχέτως αν οι εταιρείες που σύστησαν λειτούργησαν ή όχι. «Υπήρχε μια πολύ στενή εταιρική σχέση, οπότε αντιλαμβάνεστε... Δεν μπορείς να είσαι και μπαμπάς και τατάς».

Είχε αυτή την σχέση με τους Ισραηλινούς πρόσφυγες, συνέχισε, και την ίδια στιγμή ανέλαβε να τους δικάσει κι έγιναν «αυτά τα χαϊδέματα με ένα πολύ ευτελές χρηματικό πρόστιμο. Αλλά ουσιαστικά με την αθώωσή τους».

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο κ. Δαμιανού είπε ότι το γεγονός ότι από το 2009 και μετά άρχισαν να αγοράζονται τέτοια λογισμικά «για τα οποία αμφιβάλλω αν εγκρίθηκαν κονδύλια από το κοινοβούλιο», υπογραμμίζοντας ότι ουδέποτε η αστυνομία ζήτησε αποδέσμευση ανάλογων κονδυλίων. Αν γινόταν μέσω άλλων οδών, είπε, «αυτό ήταν διπλά μεμπτό».

Την ευαισθησία ή όχι του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας σε τέτοια θέματα την γνωρίζουν οι πάντες, δεν ξέρω αν ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ανέφερε ο κ. Δαμιανού, νιώθει άνετα με μια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που αναφέρει ότι «η εξαγωγή λογισμικού σε δικτατορίες και καταπιεστικά καθεστώτα, με κακές επιδόσεις τον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου τα εργαλεία αυτά χρησιμοποιούνται κατά ακτιβιστών, δημοσιογράφων, επικριτών των κυβερνήσεων, συνιστά σοβαρή παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη και κατάφωρη παραβίαση των κανόνων της Ένωσης για τις εξαγωγές». Αναμένουμε διαφορετική πολιτική και κοινωνική ευαισθησία από την νυν κυβέρνηση σε αυτό το θέμα, σημείωσε.

Αυτό που η κυβέρνηση πρέπει να κάνει είναι να υλοποιήσει τις συστάσεις της εισηγητικής έκθεσης της Επιτροπής PEGASUS είπε από την πλευρά του ο κ. Γεωργίου υπενθυμίζοντας ότι το συγκεκριμένο λογισμικό αποδεδειγμένα μεταφέρθηκε από την Κύπρο στο Σουδάν. Για το ζήτημα αυτό έχει κατατεθεί και κοινοβουλευτικό ερώτημα από το ΑΚΕΛ προς τους αρμόδιους Υπουργούς της κυβέρνησης, σημείωσε ο Εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Γιώργος Κουκουμάς, ο οποίος ήταν παρών στη διάσκεψη Τύπου.

Ο κ. Γεωργίου υπενθύμισε ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης όταν πήγε στο Στρασβούργο δήλωσε πως θα μελετήσει τα πορίσματα της έκθεσης και είπε ότι μέχρι στιγμής «δεν τον είδα να κάνει κάτι. Πλέον η μπάλα είναι στο δικό του γήπεδο».

Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Έρευνας PEGA, είπε επίσης ότι ο Επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ, Ντιτιέ Ρέϊντερς δεν ήταν καθόλου βοηθητικός για την Επιτροπή του Ευρωπαϊκου Κοινοβολίου, προσπάθησαν να αποδομήσουν την Επιτροπή και την δουλειά της, πρόσθεσε, αλλά και την βασική εισηγήτρια, με διάφορες λοιδορίες «και ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Αναστασιάδης, που την έβγαζαν το λιγότερο ιδιόρρυθμη». Η Επιτροπή, συνέχισε ο κ. Γεωργίου, θα επιστρέψει στον κ. Ρέϊντερς για να τον ρωτήσει τι έχουν κάνει τα κράτη – μέλη με τις συστάσεις. «Δεν θα τερματιστεί αυτή η ιστορία. Θα επιστρέψουμε να ρωτήσουμε για κάθε κράτος μέλος τί έκανε με τις συστάσεις».

Ο κ. Γεωργίου είπε επίσης ότι στην Ελλάδα «μας κατηγορούν πως εάν έκλειναν τα ζητήματα με το μαύρο βαν, αυτός ο ιός της μετάδοσης του προβλήματος στην Ελλάδα, ίσως περιοριζόταν». 

Ο κ. Δαμιανού είπε ότι η αστυνομία της Κύπρου αρχικά αρνήθηκε την αγοραπωλησία τέτοιου λογισμικού κι ενώ απέτρεπε το Υπουργικό Συμβούλιο να εγκρίνει την οπλοκατοχή «σε έναν εκ των συγκεκριμένων», τελικά και όπλο του έδωσαν και το παράνομο λογισμικό αγόρασαν. Η κυβέρνηση πρέπει να ενεργήσει με την αίσθηση του κατεπείγοντος, σημείωσε, για να μην «καταστούν συνεργοί  και οι ίδιοι με τους τέως».

Γιώργος Γεωργίου

Στην αρχική του τοποθέτηση ο Ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ αναφέρθηκε στο ιστορικό από την αποκάλυψη για την ισραηλινή εταιρεία NSO και την πώληση του PEGASUS μέχρι και το τέλος της Έκθεσης Πορισμάτων και της Έκθεσης Συστάσεων και την έγκρισή της από το ΕΚ σημειώνοντας ότι το έργο τους αντιμετώπισε πολλά εμπόδια και ανασχετικούς παράγοντες, «με μεγαλύτερη την απροθυμία των εθνικών κυβερνήσεων να απαντήσουν σε αυτά που όλοι γνώριζαν... Ότι, δηλαδή, μας παρακολουθούσαν. Με κάποιους, ίσως, να συνεχίζουν να το κάνουν...»

Οι περισσότερες, αν όχι όλες οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ έχουν αγοράσει λογισμικά παρακολουθήσεων και υποκλοπών, καταρχήν για σκοπούς επιβολής του νόμου και ασφάλειας, παρατήρησε, σημειώνοντας ότι υπάρχουν άφθονα στοιχεία για κατάχρηση αυτών των λογισμικών  σε πολλά κράτη μέλη για καθαρά πολιτικούς σκοπούς, με στόχο επικριτές και πολιτικούς αντιπάλους ή σε σχέση με τη διαφθορά. «Μερικά δε, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο ως εξαγωγικοί κόμβοι για λογισμικά κατασκοπείας».

«Ήρθαμε στην Κύπρο, πήγαμε στην Ελλάδα, το Ισραήλ, αλλά και σε άλλα κράτη μέλη και ζητήσαμε απαντήσεις για αυτά τα ζητήματα. Ρωτήσαμε επίσης γιατί η Δημοκρατία πρέπει να παρακολουθείται. Εισπράξαμε πίσω απαξίωση και ελάχιστες ή καθόλου ουσιαστικές απαντήσεις από τις εθνικές αρχές. Ο τέως  Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδης κατευόδωσε την Επιτροπή PEGASUS με το αμίμητο: "ουδέν μεμπτόν, βλέπετε φαντάσματα...". Τελικά δεν ήταν φαντάσματα».

Αναφερόμενος στην Έκθεση Συστάσεων, που ψηφίστηκε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 15 Ιουνίου, ο κ. Γεωργίου σημείωσε ότι υπάρχουν οι εξής συστάσεις για την Κύπρο: να αξιολογεί διεξοδικά όλες τις άδειες εξαγωγής που εκδίδονται για λογισμικά υποκλοπής spyware και να τις καταργεί όπου χρειάζεται, να χαρτογραφήσει τις διάφορες ισραηλινές εταιρείες ή εταιρείες που ανήκουν και διευθύνονται από Ισραηλινούς πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στην Κύπρο και εμπλέκονται σε τέτοιες δραστηριότητες, να διερευνήσει πλήρως, με τη βοήθεια της EUROPOL, όλους τους ισχυρισμούς περί παράνομης χρήσης και εξαγωγής λογισμικού κατασκοπείας, ιδίως σε δημοσιογράφους, δικηγόρους, Κύπριους πολίτες και φορείς της κοινωνίας των πολιτών, να δημοσιοποιήσει την έκθεση του ειδικού ερευνητή για την υπόθεση «Spyware Van», όπως ζητήθηκε από την Επιτροπή κατά τη διάρκεια της επίσημης αποστολής της στην Κύπρο.

Το μήνυμα της Επιτροπής, μέσω της έγκρισης των Εκθέσεών της είναι ξεκάθαρο και απευθύνεται σε όλους, είπε. «Χρειαζόμαστε επειγόντως δράση  για τη ρύθμιση μιας βιομηχανίας επιτήρησης που είναι εκτός ελέγχου. Καταδικάζουμε τις καταχρήσεις κατασκοπευτικού λογισμικού που αποσκοπούν στον εκφοβισμό της αντιπολίτευσης, στη φίμωση των επικριτικών μέσων ενημέρωσης και στη χειραγώγηση των εκλογών. Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις αφού οι δομές διακυβέρνησης της ΕΕ δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τέτοιες επιθέσεις ψηφιακής επιτήρησης. Απαιτείται αυστηρότερος έλεγχος σε επίπεδο ΕΕ για να διασφαλιστεί ότι η χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού θα αποτελεί εξαίρεση, προκειμένου να διερευνηθούν σοβαρά εγκλήματα, και όχι κανόνας».

Άριστος Δαμιανού

Ο Βουλευτής και Επικεφαλής του τομέα Δικαιοσύνης του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού στην δική του αρχική τοποθέτηση αναφέρθηκε στα γεγονότα στην Κύπρο, από το «μαύρο βαν» και την παραγωγή και εξαγωγή λογισμικών διπλής χρήσης, κακόβουλων λογισμικών spyware, με αποδεδειγμένη πολιτική διαπλοκή, συσκότιση της κοινής γνώμης και αδιαφάνεια στη δημοσιοποίηση πορισμάτων και δυστυχώς συγκάλυψη παράνομων παρακολουθητικών δραστηριοτήτων από τους κυβερνώντες.

Στην Κύπρο, συνέχισε, υπάρχει ένα θερμοκήπιο εταιρειών παραγωγής και εξαγωγής κακόβουλων λογισμικών spyware, μεταξύ άλλων του Predator και του Pegasus. «Ασφαλώς, ποτέ δεν υπήρξε επίσημη παραδοχή και ανάληψη πολιτικής ευθύνης από αρμόδιους Υπουργούς. Εκ του αποτελέσματος, δηλαδή με βάση τα όσα κατατέθηκαν στο πλαίσιο της εξέτασης του θέματος στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής, μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα πως όλα όσα καταγγέλλαμε δημόσια, όλα όσα υποβάλαμε με τη μορφή ερωτήσεων σε προσκεκλημένους -στο πλαίσιο της άσκησης του κοινοβουλευτικού ελέγχου- επιβεβαιώθηκαν».

Η επιβεβαίωση ότι η Κύπρος μετατράπηκε σε θερμοκήπιο παραγωγής λογισμικών διπλής χρήσης, spyware, ήταν και είναι αποτέλεσμα θεσμικής και πολιτικής διαπλοκής του τότε Προεδρικού και του τότε κυβερνώντος ΔΗΣΥ, ίσως και άλλων κύκλων, υποστήριξε ο κ. Δαμιανού.

Ανέφερε ότι η διαφωνία του ΑΚΕΛ αναφορικά με τους χειρισμούς γύρω από το μαύρο κατασκοπευτικό βαν είναι γνωστή. «Μακάρι και άλλα κόμματα να ενεργούσαν ανάλογα. Διότι είναι θέμα δημόσιας τάξης και ασφάλειας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κράτους δικαίου. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Νομική Υπηρεσία, στη συγκεκριμένη περίπτωση εργαλειοποιήθηκε. Κατίσχυσαν μη νομικές λογικές και συνυπολογίστηκαν εξωδικαστικά δεδομένα και γεγονότα». Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι παραδεκτό γεγονός ότι στη συγκεκριμένη υπόθεση υπήρξε μιας μορφής διακανονισμός, ένα plead bargain, όπως είπε και μίλησε για παραδοχή της Εταιρείας του Dilian και καταδίκη με επιβολή προστίμου και την ίδια ώρα αναστολή ποινικής δίωξης, nolle prosequi, του πρώην ισραηλινού πράκτορα.

«Το ΑΚΕΛ δεν θα αφήσει αυτή την ιστορία να κλείσει, όπως κατά κανόνα συμβαίνει σε αυτόν τον τόπο. Πρόθεση μας είναι, πέραν του καταρτισμού Έκθεσης της Επιτροπής Νομικών της Βουλής και συζήτησης του θέματος στην Ολομέλεια του Σώματος, το υλικό που συλλέξαμε να παραδοθεί στην Αρχή κατά της Διαφθοράς για τα δέοντα», είπε ο κ. Δαμιανού.

ΚΥΠΕ