Οι έξι υφιστάμενες συμβάσεις για την παροχή Υπηρεσιών Δημόσιων Επιβατικών Μεταφορών με Λεωφορεία υπογράφτηκαν στις 2.12.2009, τέθηκαν σε ισχύ στις 5.7.2010 και κανονικά λήγουν στις 4.7.2020.

>>> Τώρα η Offsite και σε app. Κατεβάστε ΕΔΩ για Android και ΕΔΩ για Ios <<<  

Με βάση τους όρους του διαγωνισμού που είχε προκηρυχθεί τον Σεπτέμβριο του 2009, δινόταν θεωρητικά το δικαίωμα σε τρίτους να εκδηλώσουν ενδιαφέρον, όχι όμως για να είναι ο ανάδοχος της σύμβασης αλλά για να συμμετάσχει στο σχήμα που θα δημιουργείτο και στο οποίο θα συμμετείχαν υποχρεωτικά οι τότε υφιστάμενοι λεωφορειούχοι. Ως αναμενόταν ουδείς τρίτος εκδήλωσε ενδιαφέρον. Επρόκειτο ουσιαστικά για απευθείας αναθέσεις χωρίς καμία ανταγωνιστική διαδικασία.

Σημειώνεται ότι οι τότε υφιστάμενοι λεωφορειούχοι ούτε καν είχαν κληθεί σε οποιοδήποτε στάδιο να υποβάλουν οικονομική προσφορά και συνεπώς οι οικονομικοί όροι της σύμβασης διαμορφώθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και είναι ταυτόσημοι στις 6 συμβάσεις που τελικά υπογράφτηκαν, ανά μία στις 5 επαρχίες και μία για τις υπεραστικές διαδρομές.

Το μέσο Κόστος Ανά Χιλιόμετρο (ΚΑΧ) που περιλαμβάνεται στις συμβάσεις ως οροφή της παραχωρηθείσας αποζημίωσης είναι της τάξης των τριών ευρώ ανά χιλιόμετρο. Το κόστος αυτό ζητούσαν από την πρώτη στιγμή οι ανάδοχοι, ενώ από πλευράς κράτους προβαλλόταν η άποψη ότι αυτή ήταν η οροφή της αποζημίωσης και όχι το ποσό που δικαιούντο οι ανάδοχοι. Οι διαφορές παραπέμφθηκαν το 2018 σε κοινά αποδεκτούς κριτές (διαιτητές) οι οποίοι δικαίωσαν το κράτος σχεδόν σε όλα τα θέματα αρχών που είχε θέσει ως προς τον τρόπο υπολογισμού της αποζημίωσης.

Με βάση τις απαιτήσεις των αναδόχων, το ετήσιο κόστος της υπηρεσίας θα ήταν παγκύπρια της τάξης των 95 εκ. ευρώ, δηλαδή στη δεκαετία το κόστος θα ήταν της τάξης του ενός δις ευρώ. Με βάση τους υπολογισμούς του Υπουργείου Μεταφορών Επικοινωνιών και Έργων (ΥΜΕΕ), μέχρι τον Απρίλιο του 2020 το κόστος ήταν της τάξης των 650 εκ. ευρώ, ποσό καθόλου ευκαταφρόνητο αν ληφθεί υπόψη το επίπεδο της παρεχόμενης υπηρεσίας. Από αυτό, περίπου τα 500 εκ. ευρώ προήλθαν από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα υπόλοιπα κυρίως από εισιτήρια επιβατών.

Η διαχείριση των πιο πάνω έξι Συμβάσεων Παραχώρησης, εξ αιτίας των πολύπλοκων και επισταμένων ελέγχων που απαιτούνται, καθώς και του πολύ μεγάλου – ετήσιου – ποσού που αφορούν, αποτελούν περιπτώσεις που ενέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο εμφάνισης φαινομένων διαφθοράς και διασπάθισης δημοσίου χρήματος. Ήδη, δύο διευθυντές μίας εταιρείας έχουν καταδικαστεί για τα αδικήματα της πλαστογραφίας, της ψευδούς καταχώρησης από αξιωματούχους εταιρείας και της απόπειρας εξασφάλισης χρημάτων με ψευδείς παραστάσεις. Σημειώνεται, με κάθε σεβασμό στο τεκμήριο της αθωότητας, ότι δύο ποινικές υποθέσεις για παρόμοιας φύσης αδικήματα, η μία για οκτώ διευθυντές της ίδιας εταιρείας και η άλλη για άλλο ανάδοχο εκκρεμούν.

Στη βάση των πιο πάνω, είναι προφανές ότι το ΥΜΕΕ όφειλε να μεριμνήσει ώστε έγκαιρα να προκηρυχθούν οι σχετικοί διαγωνισμοί και έγκαιρα να συναφθούν οι νέες συμβάσεις για την περίοδο 2020 – 2030.

Η Υπηρεσία εξέφρασε ήδη προς το ΥΜΕΕ την έντονη ανησυχία της ότι, ως αποτέλεσμα των χειρισμών του και της κωλυσιεργίας που έχει παρατηρηθεί, έχουν μέχρι σήμερα υπογραφτεί νέες συμβάσεις μόνο για τις επαρχίες Λευκωσίας και Λάρνακας. Για τις άλλες επαρχίες και για τη σύμβαση των υπεραστικών διαδρομών, το κράτος δεν θα έχει έγκαιρα νέους αναδόχους στις 5.7.2020 που λήγουν οι υφιστάμενες συμβάσεις. Η ευκαιρία που είχε το ΥΜΕΕ για νέα σελίδα στον εξόχως προβληματικό τομέα των δημόσιων επιβατικών μεταφορών στις 5.7.2020, έχει χαθεί και αναζητούνται εμβαλωματικές λύσεις προς μετριασμό των αρνητικών συνεπειών της καθυστέρησης αυτής. Φαίνεται ότι το κράτος αφέθηκε και αυτή τη φορά έρμαιο στις ορέξεις ιδιωτικών συμφερόντων και υποχρεώνεται να συρθεί σε επέκταση των προβληματικών συμβάσεων για περίοδο ενός έτους. Είναι αξιοσημείωτο ότι η κωλυσιεργία εκ μέρους του ΥΜΕΕ συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, αφού προχωρούν με ρυθμούς χελώνας, τόσο η επανεξέταση των αποφάσεων για δύο συμβάσεις για τις οποίες υπήρξε ακυρωτική απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου, όσο και η διαδικασία επαναπροκήρυξης των άλλων δύο συμβάσεων για τις οποίες δεν υπήρξε κατακύρωση στον πρώτο διαγωνισμό.

Εφόσον υπήρξαν δικαστικές αποφάσεις, και ενόσω εκκρεμούν εφέσεις ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η Υπηρεσία μας κατά πάγια πρακτική δεν εκφράζει απόψεις, πέραν αυτών που εξέφρασε στα πλαίσια της διαδικασίας που προηγήθηκε και οι οποίες ταυτίζονταν με τις θέσεις της Νομικής Υπηρεσίας και της αρμόδιας αρχής δημοσίων συμβάσεων και έτυχαν επιδοκιμασίας από το Διοικητικό Δικαστήριο. Αναμένουμε ότι το ΥΜΕΕ, ως αναθέτουσα αρχή, θα λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο για προστασία του κύρους των διαγωνισμών που βρίσκονται σε εκκρεμότητα αφού είναι απαράδεκτο να φαίνεται ότι επιτροπές αξιολόγησης και συμβούλια προσφορών συνεδριάζουν υπό την μήνι διαμαρτυρομένων προσφοροδοτών.