Ανακατατάξεις, αλλαγές και κρίσεις περνάει ο κόσμος της Παιδείας του τελευταίους μήνες με προβλήματα που ταλανίζουν εκπαιδευτικούς, γονείς, παιδιά αλλά και λειτουργούς του Υπουργείου Παιδείας. Στο πλαίσιο, λοιπόν, του Στρατηγικού του Σχεδιασμού και των επιδιώξεών του, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προχωρεί στον εκσυγχρονισμό εκπαιδευτικού μας συστήματος με πέντε βασικές στρατηγικές προτεραιότητες που αναμένεται να αναπτυχθούν την επόμενη διετία. 

Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας η καθεμιά από τις πέντε αυτές στρατηγικές προτεραιότητες θα περιλαμβάνει τον ακόλουθο προγραμματισμό: 

• τη συγκεκριμενοποίηση της εκπαιδευτικής πολιτικής,
• την επιμόρφωση των στελεχών της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών
• την εκπόνηση και διάθεση σε όλους κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού (έντυπου και κυρίως ψηφιακού)
• τη συνεχή παρακολούθηση των δράσεων αυτών για σκοπούς ανατροφοδότησης και βελτίωσης 

Συγκεκριμένα το Υπουργείο προγραμματίζει να διαμορφώσει: 

Την Αξιολόγηση Μαθητή 

Ιδιαίτερα σημαντικό καθορίζεται ο θέμα της αξιολόγησης μαθητής από το Υπουργείο Παιδείας καθώς αναμένονται αλλαγές τόσο στον προγραμματισμό όσο και στην ίδια τη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης στην τάξη. Οι νέες προτάσεις στον τομέα αυτό αφορούν την εισαγωγή σύγχρονων μορφών αξιολόγησης καλλιεργώντας τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις βασικές δεξιότητες των μαθητών και μαθητριών μας σε όλα τα μαθήματα και σε όλες τις ηλικίες.

Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών

Διάλογο έχει αρχίσει ήδη το Υπουργείο Παιδείας για το θέμα της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί γύρω στο τέλος του 2019, ώστε να καθοριστεί μια συγκεκριμένη πολιτική στο θέμα. Όπως αναφέρει το Υπουργείο στόχος είναι οι εκπαιδευτικοί να αξιολογούνται να ενδυναμωνονται συνεχώς από την πρώτη ημέρα διορισμού τους στην εκπαίδευση μέχρι το τέλος της καριέρας τους. 

Στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού του συστήματος αυτό το Υπουργείο προτείνει ένα νέο σύστημα όπου στη βάση επιστημονικών κριτηρίων, υιοθετούνται συγκεκριμένες δράσεις μονιμοποίησης εκπαιδευτικών, συνεχούς επαγγελματικής τους ανάπτυξης και προαγωγής τους. “Το νέο σύστημα θα αποτελέσει μοχλό πίεσης για σοβαρές και ποιοτικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τα μαθησιακά αποτελέσματα. Στο προτεινόμενο σύστημα, η αξιολόγηση διατηρεί τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα και αποσκοπεί στην ανατροφοδότηση όλων όσοι εμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία: των μαθητών/μαθητριών, των εκπαιδευτικών, των γονέων ή κηδεμόνων και του εκπαιδευτικού συστήματος ευρύτερα” 

Η πρόληψη της βίας και της παραβατικότητας

Άκρως σημαντικό ζήτημα είναι αυτό της πρόληψης της βίας και της παραβατικότητας με το Υπουργείο να λαμβάνει τα μέτρα του για την πάταξη του φαινομένου. Συγκεκριμένα, μέσω της προώθησης ολοκληρωμένων και αξιολογημένων παρεμβατικών προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία, από την προδημοτική μέχρι το λύκειο, καθώς και αποκεντρωμένων δράσεων άμεσης παρέμβασης, το Υπουργείο υλοποιεί την Εθνική Στρατηγική για την Πρόληψη και Διαχείριση της Βίας στο Σχολείο. Επιπλέον, το Υπουργείο Παιδείας εγκαθιδρύει μηχανισμό καταγραφής, παρακολούθησης και έρευνας στα θέματα της παραβατικότητας, ώστε να διευκολύνεται η αποτελεσματική λήψη αποφάσεων.

Ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στο εκπαιδευτικό σύστημα

Επιπλέον στόχος του Υπουργείο για την επόμενη διετία είναι και η ένταξη των αλλόγλωσσων παιδιών στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου. Οι δράσεις που οργανώνει το Υπουργείο είναι η ενίσχυση  και βελτίωση της εκπαίδευσης που προσφέρεται στα παιδιά αυτά. Συγκεκριμένα, “στόχος είναι τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία να μαθαίνουν ελληνικά πριν παρακολουθήσουν πλήρες πρόγραμμα μαθημάτων στο σχολείο. Επιπλέον, ενισχύεται η καλλιέργεια και άλλων δεξιοτήτων των παιδιών αυτών σε άλλα θέματα, εκτός της γλώσσας, όπως η μαθηματική σκέψη, οι φυσικές επιστήμες κ.ά., δράση που θα διευκολύνει την ομαλή ένταξή τους στο εκπαιδευτικό μας σύστημα”.

Ειδική Εκπαίδευση – Ενιαία Εκπαίδευση

Με σκοπό όλα τα παιδιά να έχουν ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση μαζί με τους συνομηλίκους τους, αλλαγές προωθούνται και στον τομέα της Ειδικής Εκπαίδευσης στην προσπάθεια ένταξης της στην Ενιαία Εκπαίδευση. Μέσω των αλλαγών και ρυθμίσεων που προωθούνται, οι μαθητές με οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας θα έχουν καλύτερη παιδαγωγική αντιμετώπιση, μέσω της διαφοροποίησης της διδασκαλίας και της ικανοποίησης βασικών μαθησιακών αναγκών τους.

Για τον σκοπό αυτό, το Υπουργείο εξασφάλισε τεχνική βοήθεια από την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (Structural Reform Support Service) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό τη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας και των πρακτικών που ακολουθούνται. Παράλληλα γίνεται συνεργασία με ειδικούς εμπειρογνώμονες οι οποίοι ετοίμασαν προσχέδιο νέας νομοθεσίας, το οποίο τέθηκε σε διαβούλευση και παρουσιάστηκε σε συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού. Όπως αναφέρει ενημέρωση από το Υπουργείο, αναμένεται γύρω στο τέλος του 2020 να έχει ολοκληρωθεί η ετοιμασία τόσο του Νόμου όσο και των Κανονισμών, οι οποίοι θα προωθηθούν μαζί στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση.

Αντιδράσεις

Παρά τις στρατηγικές αλλαγές που ετοιμάζει και εφαρμόζει το Υπουργείο για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος παιδείας στην Κύπρο οι εκπαιδευτικές οργανώσεις δεν φαίνεται να είναι πλήρως σύμφωνες αφού σε ορισμένες περιπτώσεις φέρουν και ενστάσεις. 

ΠΟΕΔ 

Σε επικοινωνία της Offsite με τον πρόεδρο της ΠΟΕΔ, Φίλιο Φυλακτού, η οργάνωση μας ενημέρωσε ότι αυτό που σημειώνουν είναι ότι σε θέματα ουσίας, διδασκαλίας και μάθησης, δυστυχώς, υπάρχει ένα σκοτάδι και ιδιαίτερα αυτή τη σχολική χρονιά. “Υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές τις οποίες το Υπουργείο έπρεπε να ενημερώσει τις εκπαιδευτικές οργανώσεις. Συγκεκριμένα για το θέμα των αλλόγλωσσων θα έπρεπε να ενημερώσει αναλυτικά για τις προσθήκες και τις αλλαγές, κάτι το οποίο δεν γίνεται. Εμείς προσπαθήσαμε όλο το προηγούμενο διάστημα να χειριστούμε τέτοια εκπαιδευτικά θέματα αλλά δεν είχαμε οποιαδήποτε ενημέρωση αν έγιναν αυτά τα που προτείναμε με αποτέλεσμα να ψαχνόμαστε να δούμε τι γίνεται. 

Το σοβαρό θέμα το οποίο στεκόμαστε εμείς είναι η παραβατικότητα που είναι ένα σημαντικό θέμα που αντιμετωπίζουν διαχρονικά τα σχολεία. Δώσαμε τις θέσεις μας από τον Μάρτιο του 2019 στο Υπουργείο και από εκείνα που εισηγηθήκαμε δεν έγινε κάτι ιδιαίτερο. Ίσα ίσα παραιτήθηκε και η Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης η οποία ήταν ένα σημαντικό κομμάτι για τον έλεγχο της παραβατικότητας. Οπότε περιμένουμε να δούμε πως θα λειτουργήσουν οι αλλαγές και η νέα δομή” 

ΟΕΛΜΕΚ

Για τον εκσυγχρονισμό της παιδείας η Offsite ήρθε σε επικοινωνία και με τον πρόεδρο της ΟΕΛΜΕΚ, Κώστα Χατζησάββα, ο οποίος κατέθεσε τις προτάσεις του σχετικά με τις στρατηγικές αλλαγές που αναμένεται να κάνει το Υπουργείο αλλά και θέματα τα οποία ζητούν οι εκπαιδευτικοί να διορθωθούν άμεσα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνη ειναι ΟΕΛΜΕΚ για το θέμα των τάξεων υποδοχής. Όπως αναφέρει ο κ. Χατζησάββας “θέση της Οργάνωσης είναι να δημιουργηθούν τάξεις έτσι ώστε να μαθαίνουν τα αλλόγλωσσα παιδιά καλά τη γλώσσα, την κουλτούρα και την ιστορία της Κύπρου”. 

Σχετικά με την αξιολόγηση καθηγητή η ΟΕΛΜΕΚ φαίνεται να θέτει συγκεκριμένα σημεία που χρήζουν αλλαγής. “Με βάση τη νομοθεσία υπάρχει σχέδιο αξιολόγησης για τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι αξιολογούνται τόσο για την διδακτική τους ικανότητα όσο και για σκοπούς προαγωγής. Θέση της οργάνωσης μας είναι η λειτουργία ενός δευτεροβάθμιου σώματος για την εξέλιξη των ενστάσεων που υποβάλλουν οι καθηγητές προς το Υπουργείο Παιδείας αναφορικά με την βαθμολογία της αξιολόγησης τους. Το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών χρήζει εκσυγχρονισμού, διότι υπάρχουν αρκετές στρεβλώσεις. Σε καμία περίπτωση δε θα δεχθούμε ένα νέο σχέδιο αξιολόγησης το οποίο να χαρακτηρίζεται από τον επιθεωριτισμό με την κακή έννοια της λέξης, δηλαδή, αυτό που ζητάμε είναι οι αξιολογητές να ασκούν συμβουλευτικό ρόλο όπως το προβλέπει και η νομοθεσία και όχι να κάνουν συνεχώς παρατηρήσεις στους εκπαιδευτικούς”

Αναφορικά με την αξιολόγηση του μαθητή και τη νέα μορφή αξιολόγησης του την οποία έχει περάσει με νομοθεσία το 2016 και στη συνέχεια ενσωματώθηκαν κάποιοι κανονισμοί τον Ιούλιο του 2019 η ΟΕΛΜΕΚ τονίζει ότι “οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί γιατί η αξιολόγηση είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, έχουμε να κάνουμε με ευαίσθητα παιδιά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εμπεριέχονται τέτοια στοιχεία τα οποία να τους υποβάλλουν σε συνεχείς εξετάσεις. Η Οργάνωση θα παρακολουθεί πολύ στενά, θα είναι σε εγρήγορση και αναλόγως των εξελίξεων θα λαμβάνει και αποφάσεις. Σημειώνεται ότι υπάρχουν αρκετά κενά και αναπάντητα ερωτήματα αναφορικά με τον νέο τρόπο αξιολόγησης των μαθητών όπως για παράδειγμα το κατά πόσο τα αναλυτικά προγράμματα είναι σύμφωνα με ωφέλιμο διδακτικό χρόνο και κατά πόσο έχει δοθεί επαρκής χρόνος για τις δημιουργικές εργασίες (project) αλλά και ζητήματα”

Ποιες είναι οι αλλαγές που θέλει να προωθήσει η ΟΕΛΜΕΚ;

“Ένα σοβαρό θέμα για εμάς είναι η ρύθμιση των κινητών τηλεφώνων. Η θέση μας είναι ότι πρέπει να απαγορευτεί η μεταφορά τους από την αίθουσα διδασκαλίας. Το δεύτερο ζήτημα που μας απασχολεί είναι η βελτιωση στη δομή του λυκείου και συγκεκριμένα η τέταρτη ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού, όπου παρουσιάζονται αρκετά προβλήματα. Πρόκειται για την ομάδα μαθημάτων των υπηρεσιών της Α’ ΄Λυκείου, όπου μαζεύονται 25 μαθητές σε κάθε τμήμα και είναι δύσκολο να γίνει το μάθημα, καθώς επίσης παρόμοια προβλήματα παρουσιάζονται και στη Β’ και Γ’ Λυκείου, τα οποία το Υπουργείο Παιδείας γνωρίζει".

Πολύ σημαντικό πρόβλημα που απασχολεί την ΟΕΛΜΕΚ είναι η μη τοποθέτηση κλιματιστικών. “Σε συνθήκες καύσωνα είναι πάρα πολύ δύσκολο να διεξαχθεί το μάθημα. Το Υπουργείο ισχυρίζεται ότι με τη χρήση κλιματιστικών ίσως προκύψουν διάφορες ασθένειες. Υπάρχουν λύσεις για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στις οροφές των σχολικών μονάδων, διαφορετικά θα είναι πάρα πολύ δύσκολο και οι μαθητές και εκπαιδευτικοί να αποδώσουν το επιθυμιτό αποτέλεσμα” 

Τέλος, ο κ. Χατζησάββας θίγει και το ζήτημα ασφάλειας και υγείας εντός των εργαστηρίων. “Είναι αδιανόητο να διδάσκεται μεγάλος αριθμός μαθητών εντός των εργαστηρίων, όπου υπάρχουν επικίνδυνα εργαλεία όπως στο μάθημα σχεδιασμού και τεχνολογίας. Έχει μεγάλη ευθύνη ο εκπαιδευτικός σε περίπτωση που συμβεί οτιδήποτε, γι’ αυτό και ζητάμε σχετική διευθέτηση”