Το διαχρονικότατο πρόβλημα των Κεντρικών Φυλακών Κύπρου είναι ο συνωστισμός κρατουμένων όλων των μορφών ή αλλιώς ο υπερπληθυσμός όπως αποκαλείται στη γλώσσα του σωφρονιστικού ιδρύματος. Όλες σχεδόν οι διευθύνσεις των Κεντρικών Φυλακών προσπάθησαν να λύσουν το πρόβλημα, που απασχόλησε και ευρωπαϊκούς θεσμούς όπως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας. Ωστόσο, παρά τις τεράστιες προσπάθειες οι στόχοι δεν επιτεύχθηκαν.

>>> Τώρα η Offsite και σε app. Κατεβάστε ΕΔΩ για Android και ΕΔΩ για Ios <<<  

Αξίζει να σημειωθεί ότι την Πέμπτη 04 Ιουνίου 2020 στις Κεντρικές Φυλακές βρίσκονταν στοιβαγμένοι 650 κατάδικοι σε ένα χώρο που μπορεί να φιλοξενήσει 540. Όπως πληροφορηθήκαμε τα δεδομένα προ του κορωνοϊού ήταν τουλάχιστον τραγικά, αφού οι Κεντρικές Φυλακές γέμισαν ασφυκτικά με 840 κρατούμενους δηλαδή 60% πέραν της κανονικής τους πληρότητας.

Βλέποντας ότι ο κόμπος έφτασε στο χτένι και ουσιαστικά οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές, η Κυβέρνηση αποφάσισε να λάβει μέτρα που ελπίζει να είναι αποτελεσματικά. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου κατόπιν εισηγήσεως του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Σαββίδη, συστάθηκε πενταμελής Ad Hoc Επιτροπή που θα μελετήσει όλα τα δεδομένα και θα παρουσιάσει εφαρμόσιμες λύσεις. Εντός έξι μηνών η Επιτροπή καλείται να ετοιμάσει την έκθεσή της που θα αποτελέσει τον οδηγό για το Υπουργικό Συμβούλιο. Την Επιτροπή αποτελούν οι: Aνδρέας Γρηγορίου - Αναπληρωτής Διευθυντής Υπ.Δικαιοσύνης και Δημ. Τάξης. Άννα Αριστοτέλους - Διευθύντρια Κεντρικών Φυλακών. Αθηνά Δημητρίου - Βοηθός Διευθύντρια Κεντρικών Φυλακών. Λεμονιά Καουτζιάνη - πρόεδρος της Αρχής Αποφυλάκισης Επ’ Αδεία , Κώστας Παρασκευά - Καθηγητής - Μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπή για την Πρόληψη των βασανιστηρίων.

Γιατί έγινε η Επιτροπή

Ο προεδρεύων της Επιτροπής αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Υπουργείου Δικαιοσύνης Ανδρέας Γρηγορίου εξήγησε στην Offsite το βασικό λόγο που συστάθηκε η Επιτροπή και είναι: «Ένα ακόμη μέτρο για αποσυμφόρηση του σωφρονιστικού Ιδρύματος της Κύπρου μέσα από τις πολιτικές και τα μέτρα που θα ληφθούν. Ακόμα, με δεδομένη την πανδημία του κορωνοϊού η αποσυμφόρηση στοχεύει  και στην  προστασία των κρατουμένων από τον κίνδυνο ενδεχόμενης διασποράς της πανδημίας σε ένα κλειστό και ελεγχόμενο χώρο όπως είναι οι Φυλακές».

Ο κ. Γρηγορίου εξήγησε ότι το επόμενο εξάμηνο η Επιτροπή  θα δουλέψει πολύ σκληρά με σκοπό να προωθήσει μέτρα που θα λύσουν το πρόβλημα. Σύμφωνα με τον κ. Γρηγορίου, «κάποια από αυτά τα μέτρα μπορεί να είναι: Οι εναλλακτικές ποινές Φυλάκισης όπως π.χ. η αποτελεσματικότερη εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας, αφού σκοπός των Φυλακών δεν είναι μόνο τιμωρητικός αλλά και η επανένταξη των καταδίκων. Ένα άλλο μέτρο που θα συζητηθεί ίσως θα είναι η εξαγορά ποινής». Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής των Φυλακών, «όλα θα εξεταστούν για να φανεί εάν ταιριάζουν στο δικό μας σωφρονιστικό σύστημα. Παράλληλα,θα δούμε και τι συμβαίνει στις άλλες χώρες χωρίς να έχουμε κάποιο πρότυπο, αλλά θα εξετάσουμε τα δεδομένα στις Σκανδιναβικές χώρες και αυτές στην Κεντρική Ευρώπη, ίσως και κάποιες άλλες».

Δημογραφικός έλεγχος

Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Υπουργείου Δικαιοσύνης τόνισε ότι «σκοπεύουμε να προβούμε σε δημογραφικό έλεγχο στις Φυλακές για να δούμε τι ισχύει πληθυσμιακά. Εθνικότητες, θρησκείες, ανήλικοι, άνδρες και γυναίκες. Ο κ. Γρηγορίου τόνισε ότι με την ολοκλήρωση της, η  πολυσχιδής αυτή μελέτη, θα κατατεθεί από τον Υπουργό Δικαιοσύνης στο Υπουργικό Συμβούλιο ώστε να ληφθούν αποφάσεις και να καθοριστεί η πολιτική. Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι αποφάσεις για να υλοποιηθούν θα πρέπει να περάσουν από νομοθετική ρύθμιση».

Ο κ. Γρηγορίου τόνισε ότι για σκοπούς εκσυγχρονισμού έγιναν πρόσφατες τροποποιήσεις στο Νόμο Περί Φυλακών που αφορούν:

Eπέκταση της δυνατότητας εφαρμογής του μέτρου του κατ´ οίκον περιορισμού (βραχιολάκι) σε πρόσωπα που καταδικάστηκαν:

(i)Σε ποινή φυλάκισης πέραν των δώδεκα (12) μηνών και   μικρότερη των πέντε (5) ετών (και όχι τεσσάρων (4) ετών όπως ίσχυε μέχρι πρόσφατα), νοουμένου ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο σχετικό άρθρο,

(ii)Σε ποινή φυλάκισης μέχρι δώδεκα (12) μήνες, νοουμένου ότι έχουν εκτίσει τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) της ποινής τους και   πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο σχετικό άρθρο,

Ενισχύεται ο θεσμός της Ανοικτής Φυλακής  και η λειτουργία του Κέντρου Επαγγελματικής και Εξωιδρυματικής Απασχόλησης (ΚΕΕΑ) των Φυλακών με την ένταξη στο θεσμό της Ανοικτής Φυλακής όσων καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης μέχρι 12 μήνες ( αντί για 6 μήνες που ίσχυε μέχρι πρόσφατα) [Κανονισμός 127 παράγραφοι (α)] και όσων καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης μεταξύ 12 (αντί για 6 που ίσχυε μέχρι πρόσφατα) μέχρι 24 μηνών, δεδομένου ότι εξέτισαν τουλάχιστον τα 3/12 της ποινής τους και επέδειξαν εξαιρετική συμπεριφορά και αποδείχτηκαν αξιόπιστοι και εργατικοί [Κανονισμός 127 παράγραφος (γ)],

Διευρύνεται και ενισχύεται ο θεσμός του ΚΕΕΑ προς όφελος των δικαιωμάτων των κρατουμένων και της ενίσχυσης της διαδικασίας κοινωνικής τους επανένταξης.  

Σαββίδης: «Αυτοί είναι οι στόχοι μας»

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Σαββίδης τόνισε ότι η διεξαγωγή της μελέτης θα γίνει στη βάση της υλικοτεχνικής υποδομής των Κεντρικών Φυλακών.  «Mε τις  πρόσφατες τροποποιήσεις στη νομοθεσία, αποσκοπούμε πέραν από τη μείωση του πληθυσμού στις Φυλακές, και στην περαιτέρω ενίσχυση της σωφρονιστικής πολιτικής μας που είναι η ανθρωποκεντρική, αναμορφωτική και επανενταξιακή της προσέγγιση. Θα αναμένω με ενδιαφέρον τα πορίσματα της μελέτης αυτής.».  

Προεδρικές χάρες

Ο κ. Σαββίδης εξήγησε ότι η απονομή προεδρικής χάρης με αφορμή την εορτή του Πάσχα βοήθησε, αφού αποφυλακίστηκε ένας σημαντικός αριθμός κρατουμένων, εξέλιξη που έχει αποσυμφορήσει σημαντικά τις Φυλακές. Η προεδρική χάρη είναι συνταγματικό δικαίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και εκτελείται από τον Γενικό Εισαγγελέα. Δεν παραχωρείται προεδρική χάρη στις ακόλουθες περιπτώσεις: Για σεξουαλικά αδικήματα, υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας, φόνους και υποθέσεις ναρκωτικών.

Έξι μέτρα κατά κορωνοϊού

Το  Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και η Διεύθυνση των Φυλακών έλαβαν αποτελεσματικά μέτρα προκειμένου να προληφθεί τυχόν εξάπλωση του κορωνοϊού στις Φυλακές αλλά και να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα που θα ανέκυπταν σε περίπτωση που διαπιστώνονταν ύποπτα ή επιβεβαιωμένα κρούσματα. Τα μέτρα αυτά είναι: 

1. Tρία δωμάτια στο ξενοδοχείο Eden στην Τερσεφάνου κηρύχθηκαν από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ως φυλακή για την κράτηση κρατουμένων που έχουν διαπιστωθεί θετικοί στον κορωνοϊό και έγιναν οι απαραίτητες διαρρυθμίσεις ασφάλειας

2. Η Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών έλαβε σειρά προληπτικών μέτρων για τους κρατούμενους, το προσωπικό και τους επισκέπτες, με τα μέτρα αυτά να συνεχίζουν να λαμβάνονται και σήμερα. 3. Καταρτίστηκε Πρωτόκολλο για υποχρεωτική εξέταση όλων των ατόμων που θα παραδοθούν για πρώτη φορά στο Τμήμα Φυλακών.

4. Λήφθηκαν μέτρα στις περιπτώσεις όπου κρατούμενοι διακινούνται από και προς τις Φυλακές στα Δικαστήρια για σκοπούς εκδίκασης των υποθέσεών τους.

5 Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας διευθετήθηκε η χρήση του Νοσοκομείου Αναφοράς από κρατούμενους θετικούς στον κωρονοϊού.

6. Το Συμβούλιο Αποφυλακίσεως Κρατουμένων Επ’ Αδεία συνέχισε κανονικά να συνεδριάζει και να αποφυλακίζει επ’ αδεία κρατούμενους, βάσει της σχετικής νομοθεσίας.