Με αντιδράσεις έντονου άγχους, πανικού και ανησυχίας ήρθαμε όλοι αντιμέτωποι το τελευταίο διάστημα στην Κύπρο, με την εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού στην ζωή μας.

Η μικρή κοινωνία της Κύπρου έχει να αντιμετωπίσει πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Αυτά τα νέα δεδομένα έχουν όμως και επιστημονική εξήγηση.

Σε επικοινωνία μας με τον Κλινικό Ψυχολόγο Ανδρέα Ασημένο, ο ίδιος αναλύει στην Offsite για το πως η πανδημία του κορωνοϊού επηρέασε την ζωή μας ψυχολογικά, για το αν αυτά τα ακραία φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε δικαιολογούνται και ποιοί άλλοι παράγοντες έπαιξαν ρόλο στην αντίδραση και τον πανικό που προκλήθηκε στην κοινωνία μας.

Ποιές ψυχολογικές αντιδράσεις δημιουργήθηκαν λόγω της πανδημίας και ποιά θα πρέπει να είναι η σωστή αντιμετώπιση όλων μας.

Έπαιξαν ρόλο τα ΜΜΕ στην στάση και αντίδραση του κόσμου ; Ποιές οι συμβουλές του ειδικού προς όλους μας.

Πως η πανδημία του κορωνοϊού επηρέασε την ζωή μας ψυχολογικά

Είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση για τον κόσμο, οι άνθρωποι γενικά βρίσκονται σε μια κατάσταση κρίσης. Αυτή η πανδημία επέφερε πολλές αλλαγές στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Αλλαγές κοινωνικές, οικονομικές, ψυχολογικές.

 Αποτέλεσμα είναι ο άνθρωπος γενικότερα να βιώνει μια κατάσταση πανικού, έντονου άγχους, τρομερής ανησυχίας, βιώνει αισθήματα ανασφάλειας, επιφυλακτικότητας, δεν ξέρει τι γίνεται για το τώρα και για το μετά.

Επίσης υπάρχει ανησυχία για την ίδια την υγεία των ατόμων, αυτών ειδικότερα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, αλλά και ανησυχίες υπερβολικές για άτομα που ενώ δεν βρίσκονται στις ευπαθείς ομάδες, για τα αγαπημένα τους πρόσωπα που είτε έχουν προβλήματα υγείας είτε είναι ηλικιωμένα.

Γενικά λοιπόν επέφερε μια τρομερή αναστάτωση αυτή η πανδημία στην λειτουργία τόσο του ατόμου αλλά και γενικότερα και της κοινωνίας ολόκληρης.

Αυτά τα ακραία φαινόμενα που παρατηρούμε αυτές τις μέρες δικαιολογούνται ;

Σίγουρα όταν οι άνθρωποι βιώνουν μια αβέβαιη κατάσταση, μια κατάσταση ασαφή και πρωτόγνωρη που δεν κατέχουν πολλή γνώση, φυσιολογικά και όταν υπάρχει και αβεβαιότητα, εντείνεται το άγχος και ο πανικός και μπορεί να φτάσει και σε επίπεδα μιας παρανοϊκής αντίδρασης των ανθρώπων ή υπερβολικής, υστερικής αντίδρασης που παίρνει την μορφή μαζικού φαινομένου.

Πως αντιμετωπίζεται αυτή η κατάσταση

Η αντιμετώπιση από πολιτικής ηγεσίας, οπωσδήποτε είναι μια κατάσταση που πρέπει να ενημερωθεί ο κόσμος, για να κατευναστεί το άγχος του. Όμως πολλές φορές ο τρόπος που γίνεται η ενημέρωση μπορεί είτε να προκαλέσει και να εντείνει την ανησυχία και το άγχος του πληθυσμού, είτε να βοηθήσει στο να αντιμετωπίσει ο κόσμος με περισσότερη ψυχραιμία αυτή την κατάσταση.

Στην Κύπρο από πλευράς πολιτικής ηγεσίας, καλά κάνει που ενημερώνει και στηρίζει,  από πλευράς Υπουργείου Υγείας και των Λειτουργών Υγείας, που ενημερώνουν το κόσμο, βοηθούν στο να συγκεκριμενοποιήσει τον κίνδυνο, να τον αξιολογήσει σωστά και την απειλή, να πάρει τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, για να μπορεί, στο μέτρο που είναι εφικτό, να ελέγξει ο ίδιος ο άνθρωπος μια κατάσταση.

Η μετάδοση των ειδήσεων

Δυστυχώς κάποτε βλέπουμε μια υπερβολική αντίδραση, και από πλευράς χρόνου που μεταδίδονται οι πληροφορίες σχετικά με την πανδημία, το ύφος και γενικότερα, οι αντιδράσεις, η ένταση της φωνής, οι εικόνες οι δραματοποιημένες που δίνονται, η υπερβολική σχολαστικότητα και η αναλυτικότητα στην μετάδοση των πληροφοριών που πολλές φορές μπορεί να είναι και αχρείαστη.

Ναι είναι καλή μέχρι ένα βαθμό η ενημέρωση και αναγκαία και απαραίτητη, άμα όμως υπερβεί κάποια όρια, μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη συναισθηματική αντίδραση απ  ότι επιβάλλεται.

Άρα τα ΜME έπαιξαν ρόλο στην στάση του κόσμου;

Ο τρόπος που χειρίζονται την κατάσταση, σίγουρα ήταν αναγκαίος και απαραίτητος για να ενημερωθεί ο κόσμος ,για να γνωρίσει και να μπορεί να ακολουθήσει κάποιους κανόνες προστασίας που θα τον βοηθήσουν και τον ίδιο και τους γύρω του, όμως ως κάποιο βαθμό η μετάδοση των πληροφοριών, ο τρόπος, ο χρόνος, η διάρκεια, π.χ. ολόκληρο δελτίο ειδήσεων, ενάμιση ώρα να συζητάνε για τα σχετικά του θέματος αυτού. Επίσης η φρασεολογία που χρησιμοποιείται, η συναισθηματική φόρτιση κάποιων εκφράσεων μπορεί να επηρεάζει αρνητικά κάποια ψυχολογικά ευάλωτα άτομα, άτομα που έχουν αγχώδεις διαταραχές, το να παίρνουν αυτά τα έντονα ερεθίσματα από έξω, επαναλαμβάνω τα έντονα, δεν μιλώ για να μην υπήρχε μετάδοση και πληροφόρηση, αλλά είτε ο τρόπος που μεταδίδονται, είτε ο χρόνος κλπ, κάπου να επηρεάσει αρνητικά άτομα τα οποία είναι ευεπηρέαστα από διάφορες καταστάσεις αρνητικές.

Ποια νομίζετε ήταν τα άλλα αίτια που οδήγησαν τον κόσμο να έχει αυτή την στάση;

Σίγουρα το γεγονός ότι είμαστε ένας μικρός τόπος και οι πληροφορίες μπορούν να μεταδοθούν από τον ένα προς τον άλλον, και πολλές φορές κατά τη μετάδοση τους αυτές οι πληροφορίες και αρνητικά, τότε επηρεαζόμαστε ο ένας από τον άλλον αρνητικά, πολύ περισσότερο απ' ότι στο εξωτερικό. Επίσης, υπάρχουν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που και εκείνα παίζουν τον δικό τους ρόλο. Είναι μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος οπωσδήποτε χρειάζεται να είναι σε συναγερμό. Αλλά υπάρχουν συναγερμοί και συναγερμοί. Πρέπει να αξιολογούμε τις καταστάσεις με βάση τα διάφορα δεδομένα για να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε πιο ψύχραιμα τέτοιες καταστάσεις.

Εκτός από πανικό, ποιες άλλες ψυχώσεις προκλήθηκαν στον κόσμο;

Υπάρχει καταθλιπτική διάθεση, υπάρχει ανασφάλεια, όχι ψυχώσεις αλλά ψυχολογικές αντιδράσεις. Είναι οι διαταραχές άγχους και επίσης υπάρχει το ενδεχόμενο για καταθλιπτικές εκδηλώσεις, μπορεί να αναπτυχθούν διαταραχές ιδεοληπτικές και ψυχαναγκαστικού τύπου, δηλαδή τα άτομα να καταλήξουν να γίνουν υπερβολικά με την καθαριότητα και τους κανόνες υγιεινής που εννοείται πρέπει να τηρούνται ευλαβικά και με τις κατάλληλες προτροπές. Από την άλλη όμως, έχει κάποια άτομα που μπορεί να φτάσουν σε ακραίες ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές μέσα στην προσπάθειά τους να  προφυλαχθούν από τον κίνδυνο μόλυνσης.

Ποια πρέπει να είναι η σωστή στάση του κόσμου

Να παίρνει τα μέτρα προφύλαξης του, να αξιολογεί τις καταστάσεις ανάλογα με την εξέλιξη τους και την αντικειμενική τους σοβαρότητα, να ακολουθεί τις οδηγίες από τις αντικειμενικά αξιόπιστες πηγές, να μη σκέφτεται εγωιστικά αλλά με βάση και το δημόσιο συμφέρον αλλά και το συνάνθρωπό του, επειδή υπάρχουν και οι ευπαθείς ομάδες. Μπορεί κάποιος να μην ανήκει σ' αυτές αλλά πρέπει να λειτουργήσει με συλλογικότητα, και όχι με εγωισμό. Επίσης είναι ευκαιρία τώρα λόγω του αυτοπεριορισμού να κοιτάξει λίγο τον εαυτό του, τις σχέσεις του με τα αγαπημένα του άτομα, να έρθει πιο κοντά επικοινωνιακά  με τα παιδιά, τους συντρόφους.

Θέλω να πω ότι ουδέν κακόν αμιγές καλού. Μπορεί αυτός ο αυτοπεριορισμός να βοηθήσει το άτομο να ασχοληθεί με τον εαυτό του μέσα σ' ένα ωφελιμιστικό πλαίσιο, αλλά και να ενισχυθούν και να ενδυναμωθούν οι διαπροσωπικές σχέσεις, οι οικογενειακές σχέσεις και η επικοινωνία, που λόγω έλλειψης χρόνου και πίεσης της καθημερινότητας, υπάρχει ευκαιρία να επενδύσει σ' αυτά.

Θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε συγκεκριμένες πρακτικές οδηγίες για να βοηθήσουμε το κόσμο ;

Εγώ θα συμβούλευα να μη βγάζουμε αυθαίρετα συμπεράσματα αλλά να βασιζόμαστε σε σωστές, επιστημονικές πηγές πληροφόρησης. Να μπορούμε οπωσδήποτε να αξιολογούμε αντικειμενικά και όχι υποκειμενικά τις καταστάσεις, δηλαδή να μη βασιζόμαστε σε κάποιες δικές μας πληροφορίες ή πηγές μη αξιόπιστες και να βγάζουμε λανθασμένα συμπεράσματα. Να παίρνουμε προφυλάξεις αλλά να μην καταντήσουμε να αγχωθούμε μέσα από τις προφυλάξεις που παίρνουμε. Να αναπτύξουμε την υπευθυνότητα μας απέναντι στο συνάνθρωπό μας και τις ευπαθείς ομάδες. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε, οι γνώσεις επιφέρουν μείωση του άγχους.

Οι κατάλληλες προφυλάξεις μας κάνουν να νιώθουμε πως μπορούμε να ελέγξουμε εμείς από πλευράς μας. Τέλος αυτό που πρέπει να κάνουμε να το κάνουμε για το καλό μας, αλλά και για το καλό των άλλων που βρίσκονται δίπλα μας.