Την εκπομπή ''Offsite on Air'' χορηγεί η Τράπεζα Κύπρου

Γράφει η Ξένια Προδρόμου

H 5η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι, με πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών από το 2015, για να ενημερώσει την παγκόσμια κοινότητα και ιδιαίτερα όσους ζουν σε παράκτιες περιοχές για τις καταστροφικές συνέπειες του φυσικού αυτού φαινομένου. Για το θέμα μίλησε την Παρασκευή στην εκπομπή ''offsite on air'' της Digital TV η κα. Συλβάνα Πηλείδου, Ανώτερη Γεωλογική Λειτουργός - Προϊστάμενη Κλάδου Σεισμολογίας και Γεωφυσικής.

«Είναι ένα φαινόμενο που δεν έχουμε όλοι υπόψιν μας, αλλά από το 2004 αρχίσαμε να ενημερωνόμαστε περισσότερο μετά από το μεγάλο τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού», σημείωσε.

Είχαμε και στην Κύπρο τσουνάμι

Το καταστροφικό φαινόμενο τσουνάμι έχει ξεσπάσει αρκετές φορές στην Κύπρο σύμφωνα με το ιστορικό που ανέφερε η κα Πηλείδου για αυτό είναι καλό όπως επεσήμανε ο κόσμος να ενημερώνεται και να αναγνωρίζει τα σημάδια της φύσης ώστε αν υπάρχει χρόνος να μπορέσει να προφυλαχθεί.

Πότε και πως προκύπτει ένα τσουνάμι

Κληθείσα η κα Πηλείδου να μας εξηγήσει τους παράγοντες που συντελούν στην δημιουργία ενός τσουνάμι, σημείωσε ότι αυτό συμβαίνει μετά από έντονη μετατόπιση στήλης νερού σε μια θάλασσα.

Ειδικότερα ανέφερε ότι, αυτό προκύπτει μετά από υποθαλάσσιο σεισμό, ο οποίος επίσης να είναι μεγάλος σε μέγεθος, πέραν των 6 ρίχτερ, με αποτέλεσμα να προκαλεί μεγάλη μετατόπιση ρήγματος, να είναι επιφανειακός ώστε να προκαλέσει μόνιμη παραμόρφωση στον πυθμένα της θάλασσας και η γεωμετρία της κίνησης να είναι τέτοια ώστε η μετατόπιση να είναι κατακόρυφη άρα και η μετατόπιση της στήλης του νερού είναι κατακόρυφη.

Επομένως, πρόσθεσε, «το νερό στην προσπάθεια να βρει την ισορροπία του δημιουργεί το καταστροφικό κύμα», πρόσθεσε.

Δεν είναι πάντα αισθητό στην ανοιχτή θάλασσα το τσουνάμι, συμπλήρωσε η κα Πηλείδου, αλλά φτάνοντας στις ακτές αποκτά άλλα χαρακτηριστικά, όπως μεγάλο ύψος, που μοιάζει με υδάτινο τοίχος το οποίο μας πλησιάζει παρά τα συνήθη κύματα.

Πότε είχαμε μικρά ή μεγάλα τσουνάμι στην Κύπρο

Η Κύπρος έχει πληγεί στην ιστορία της αρκετές φορές από τσουνάμι και μάλιστα από τρεις διαφορετικές πηγές, σημείωσε. 

Πιο συγκεκριμένα, το 1202, στο Ρήγμα της Νεκράς Θάλασσας, προκλήθηκε από υποθαλάσσια κατολίσθηση στην ακτή της Συρίας, η οποία αλυσιδωτά προκάλεσε ένα καταστροφικό τσουνάμι που έπληξε την ανατολική Μεσόγειο, με αποτέλεσμα καταστροφές και θανάτους ανθρώπων στην Αμμόχωστο αλλά και στην υπόλοιπη Κύπρο.

Οι τοπικοί σεισμοί στο Κυπριακό τόξο στο κεντρικό τμήμα του Κυπριακού Τόξου, επίσης μπορούν να προκαλέσουν τσουνάμι, ανέφερε. Τέτοιο παράδειγμα παρατηρείται το 1222, όταν ένας πολύ ισχυρός υποθαλάσσιος σεισμός προκάλεσε ένα από τα πιο καταστροφικά τσουνάμι που έπληξαν την Κύπρο στην ιστορία της. Ο σεισμός και το τσουνάμι προκάλεσαν αρκετές ανθρώπινες απώλειες και εκτεταμένες καταστροφές στην Πάφο και Λεμεσό. Η πόλη και το φρούριο της Πάφου ισοπεδώθηκαν, ενώ το λιμάνι της έμεινε χωρίς νερό με την ακτογραμμή που μετακινήθηκε προς τη θάλασσα. 

Η τρίτη πηγή πρόκλησης τσουνάμι είναι οι  περιφερειακοί ισχυροί σεισμοί στο Ελληνικό Τόξο, στο ανατολικό τμήμα του Ελληνικού Τόξου.

Το χειρότερο σενάριο σημείωσε είναι οι τοπικοί σεισμοί καθώς δε υπάρχει χρόνος για προειδοποίηση ώστε η πολιτεία να πάρει τα μέτρα της σε αντίθεση με το περιφερειακό τσουνάμι που μπορεί να ανιχνευθεί από τα συστήματα εντοπισμού και να σταλεί μήνυμα για προετοιμασία.

«Το μέγα τσουνάμι έγινε το 465 μΧ στο δυτικό Ελληνικό τόξο και το 1303 στο ανατολικό» επεσήμανε.

Τα πιο πρόσφατα τσουνάμι στην Κύπρο

Αξίζει να αναφερθεί, σημείωσε η κα. Πηλείδου, ότι πρόσφατοι σεισμοί της Κύπρου προκάλεσαν μικρά, μη καταστροφικά τσουνάμι, όπως το 1941, μετά τον σεισμό στην Αμμόχωστο μεγέθους 6.5 βαθμών. Προκάλεσε μικρό τσουνάμι που παρατηρήθηκε στις ακτές του Ισραήλ. Το 1953, σεισμός στο θαλάσσιο χώρο της Πάφου μεγέθους 6.5 βαθμών, προκάλεσε μικρό τσουνάμι που παρατηρήθηκε στις ακτές της Πάφου.

Πόσο κινδυνεύει η Κύπρος απο τσουνάμι 

Ένα πολύ ισχυρό τσουνάμι αναμένεται κάθε 375 χρόνια,  ένα ισχυρό τσουνάμι αναμένεται κάθε 120 χρόνια και ένα μέτριο τσουνάμι αναμένεται κάθε 30 χρόνια.

«Αυτός είναι ο μέσος όρος για να μας δώσει το επίπεδο του κινδύνου», τόνισε η κα. Πηλείδου και δεν μπορεί να προβλεφθεί από τα στοιχεία που υπάρχουν.

Αναφερόμενη στα μέσα προειδοποίησης για τσουνάμι, σημείωσε ότι υπάρχουν δύο. Πρώτα, η Κύπρος είναι κράτος μέλος στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για Τσουνάμι στην περιοχή της Μεσογείου και του Βόρειου Ατλαντικού (NEAMTWS) με συντονιστή το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης που παίρνει σε πραγματικό χρόνο στοιχεία και δεδομένα.  Στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού και της Μεσογείου λειτουργούν επίσης πιστοποιημένα κέντρα για προειδοποίηση.

Τα μηνύματα αυτά τα λαμβάνει η Κύπρος από την Ελλάδα και Ιταλία μέσω της Πολιτικής Άμυνας η οποία μπορεί να ενεργοποιήσει και τα σχέδια δράσης για αντιμετώπισης Φυσικών καταστροφών.

Επίσης, ανέφερε «αν ένα τσουνάμι έχει μακρινή πηγή μπορούμε να ενημερωθούμε έγκαιρα ώστε να απομακρυνθούμε από τις περιοχές κινδύνου».

Πρόσθεσε ακόμη ότι, τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής αποτελούν η Πολιτική Άμυνα και το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ενώ το Ωκεανογραφικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κύπρου έχει το ρόλο του παρατηρητή.

Τα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσουμε

«Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και μόνοι μας τα σημάδια της φύσης» υπογράμμισε η κα Πηλείδου όπως στην περίπτωση σεισμού αν βρισκόμαστε κοντά στην θάλασσα να απομακρυνθούμε μέχρι να ενημερωθούμε ότι όλα είναι καλά.

Επίσης επειδή πρόκειται για μεγάλη διαταραχή νερού, μπορεί να δούμε την θάλασσα να υποχωρεί και να αποκαλύπτεται τον βυθό. «Δεν πρέπει να αγνοήσουμε κάτι τέτοιο αλλά να μετακινηθούμε σε σημείωσε με υψηλό υψόμετρο για να προφυλαχθούμε», σημείωσε, προσθέτοντας ότι μπορεί να δούμε και το αντίθετο, δηλαδή να ανεβαίνει με αφύσικα γρήγορο ρυθμό η στάθμη της; Θάλασσας.

Δείτε όλα όσα δήλωσε η κ. Πηλείδου:

Την εκπομπή ''Offsite on Air'' χορηγεί η Τράπεζα Κύπρου