Για τις γυναίκες, η μητρότητα αποτελεί σημαντικό κομμάτι στην ζωή τους. Ωστόσο, το πρόβλημα της υπογονιμότητας επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους ανά το παγκύπριο. Γι’αυτό και αρκετές γυναίκες στρέφονται σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Το κόστος των εξωσωματικών θεραπειών διαφέρει ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Μάλιστα υπάρχουν περιπτώσεις που μια εξωσωματική φθάνει μέχρι και €6.000. Από το 2002 στην Κύπρο «τρέχει» Σχέδιο Επιδότησης για Αντιμετώπιση της Υπογονιμότητας. Από τότε, έγιναν αρκετές αλλαγές σε σχέση με τα ποσά αλλά και τους δικαιούχους. 

Η πιο πρόσφατη αλλαγή, αφορά την επιδότηση για την πρώτη εξωσωματική γονιμοποίηση. Στις 21 Ιουνίου η υπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι αυξάνεται κατά €1.000 το ποσό επιδότησης για την πρώτη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης. Συγκεκριμένα το συνολικό ποσό φτάνει πλέον τις €3.500 αντί στις €2,500 που ισχύει μέχρι σήμερα.

Πόσες αιτήσεις έγιναν -

Η OffsiteNews συγκέντρωσε όλες τις πληροφορίες που αφορούν το Σχέδιο Επιδότησης για αντιμετώπιση της υπογονιμότητας αλλά και πόσες αιτήσεις έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας τα οποία εξασφαλίσαμε:

> Κατά το 2019 δόθηκαν 692 επιδοτήσεις ενώ το 2020 δόθηκαν 932 επιδοτήσεις.

> Το 2021 δόθηκαν 2095 επιδοτήσεις εκ των οποίων οι 631 αφορούσαν μονήρη γυναίκες για κρυοσυντήρηση ωαρίων. 

> Το 2022 δόθηκαν 2.212 επιδοτήσεις. Οι 525 αφορούσαν μονήρη γυναίκες για κρυοσυντήρηση ωραρίων και άλλες 48 αφορούσαν καρκινοπαθείς άνδρες για κρυοσυντήρηση σπέρματος. 

Η Έφορος Κλινικών Εργαστηρίων του υπουργείου Υγείας δρ Καρολίνα Στυλιανού, εξήγησε ότι οι αιτήσεις κατέγραψαν αύξηση από το 2020 και έπειτα λόγω του ότι έγινε αναθεώρησε του Σχεδίου Επιδότησης, με την λίστα των δικαιούχων να είχε αυξηθεί. 

Επιπλέον, ένας άλλος λόγος αύξησης των αιτήσεων είναι και το γεγονός πως το 54% των γυναικών τεκνοποιούν μετά τα 30 έτη, το οποίο επιφέρει αυξημένη πιθανότητα για προσφυγή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. 

Ποιοι μπορούν να επιδοτηθούν

Αρχικά τονίζεται πως επιδοτούνται μόνο διαδικασίες που γίνονται στην Κύπρο, για όσους είναι μόνιμοι κάτοικοι Κύπρου και είναι δικαιούχοι του Γενικού Σχεδίου Υγείας. Σε περίπτωση ζευγαριών τουλάχιστον ο ένας πρέπει να είναι μόνιμος κάτοικος Κύπρου και οι δύο να είναι δικαιούχοι του Γενικού Σχεδίου Υγείας.

Οι δικαιούχοι

- Ζευγάρια που έχουν τελέσει γάμο ή έχουν συνάψει Πολιτική Συμβίωση ή είναι σε μόνιμη σταθερή σχέση που επιβεβαιώνεται με ένορκη δήλωση,

- Ζευγάρια ή μονήρη γυναίκες που καταφεύγουν στη μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με παρένθετη μητέρα, 

*Νοείται ότι όπου ισχύει, θα πρέπει να εξασφαλιστεί εκ των προτέρων έγκριση του Συμβουλίου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.

- Γυναίκες άνω των 35 για κρυοσυντήρηση ωαρίων για ιδία χρήση. Για γυναίκες κάτω των 35 ετών θα πρέπει να προσκομίζουν ιατρική βεβαίωση για τους λόγους της ανάγκης κρυοσυντήρησης ωαρίων προς έγκριση.

- Καρκινοπαθείς άνδρες για κρυοσυντήρηση σπέρματος για ιδία χρήση.

- Γυναίκες μέχρι την ηλικία των 50 ετών. 

*Σε περίπτωση γυναικών με μεγαλύτερη ηλικία θα πρέπει να εξασφαλιστεί εκ των προτέρων έγκριση του Συμβουλίου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. 

Επίσης, στις περιπτώσεις όπου κρίνεται απαραίτητο, υπάρχει δωρεάν παραχώρηση μέχρι 35 ενέσεων γοναδοτροπινών.

Μέχρι πόσες φορές

- Μπορούν να επιδοτηθούν μέχρι 4 θεραπείες για άτεκνα ζευγάρια ή άτεκνες μονήρη γυναίκες.

- Ζευγάρια ή μονήρη γυναίκες που έχουν αποκτήσει ένα παιδί μπορούν να επιδοτηθούν μέχρι 3 θεραπείες.

- Ζευγάρια ή μονήρη άτομα που έχουν αποκτήσει παιδιά μπορούν να επιδοτηθούν μέχρι 2 θεραπείες.

- Οι 4 επιδοτούμενες θεραπείες μπορούν να επιδοτηθούν και τμηματικά, νοουμένου ότι η θεραπεία έχει ολοκληρωθεί εντός 12 μηνών.

Τα ποσά της επιδότησης

1/ Ωοληψία - τεχνητή γονιμοποίηση - εμβρυομεταφορά ~ €2,500 

2/ Ωοληψία - δημιουργία εμβρύων ~ €2,000 

3/ Ωοληψία - κρυοσυντήρηση ωαρίων ~ €2,000 

4/ Εμβρυομεταφορά ~ €500 

5/ Φυσικός Κύκλος (ωοληψία+εμβρυοδημιουργία+εμβρυομεταφορά) ~ €1,500 

6/ Φυσικός Κύκλος (χωρίς ολοκλήρωση με εμβρυομεταφορά) ~ €1,000 

7/ Κρυοσυντήρηση σπέρματος ~ €500

Έρχονται στην νομοθεσία

Στην επιτροπή Υγείας συζητούνται αλλαγές στο νομοσχέδιο για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Στις 30 Νοεμβρίου του 2022 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο, το οποίο λόγω και της αναστολής λειτουργίας της Βουλής για την προεκλογική περίοδο, δεν έχει ακόμη συζητηθεί. Κάτι το οποίο αναμένεται να γίνει όταν επαναλειτουργεί η Βουλή μετά τις θερινές διακοπές.

Οι αλλαγές που προωθούνται είναι οι ακόλουθες:

α) Η κατοχύρωση του δικαιώματος παρένθετης μητρότητας στη μονήρη γυναίκα μόνο κατόπιν άδειας του Συμβουλίου και νοουμένου ότι η μονήρης γυναίκα δεν μπορεί να κυοφορήσει λόγω σοβαρών και ειδικών ιατρικών προβλημάτων.

β) Η κατάργηση της υποχρέωσης εξασφάλισης άδειας από το Συμβούλιο για εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής από μονήρεις γυναίκες, εξαιρουμένης της παρένθετης μητρότητας.

γ) Η κατοχύρωση ως μέγιστης ηλικίας φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής της υποβοηθούμενης γυναίκας το 53ο έτος.

δ) Η ρύθμιση θεμάτων ανωνυμίας των δοτών.

ε) Η απαγόρευση διαφήμισης για την ανεύρεση δοτών και η κατοχύρωση του δικαιώματος ενημέρωσης για τον ίδιο σκοπό στις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και στο Συμβούλιο.