Πάνω από τους μισούς Ευρωπαίους πολίτες και συγκεκριμένα στο 60% ανέρχεται το ποσοστό που παραγγέλνουν ή αγοράσουν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο σύμφωνα με έρευνα της Eurostat. Την ίδια στιγμή, όπως αναφέρουν οι μετρήσεις του 2018 το ποσοστό αυτό αυξάνεται - και φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται -  καθώς το 2018 σημείωσε αύξηση 13 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το 2013.

Συγκεκριμένα, τα τρία τέταρτα ή και περισσότερα άτομα στη Γερμανία και τη Σουηδία παρήγγειλαν ή αγόρασαν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο το 2018 και το ποσοστό αυτό αυξήθηκε τουλάχιστον στα τέσσερα πέμπτα στις Κάτω Χώρες (80 %), το Ηνωμένο Βασίλειο (83 %) και τη Δανία (84 %). Αντίθετα, η Κύπρος βρίσκεται στο 30% και ο ρυθμός αύξησης της είναι σε συγκρατημένο ρυθμό, καθώς παρατηρήθηκε αύξηση 7 ποσοστιαίων μονάδων.  

Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται σε υγιή θέση αναφορικά με το online shopping, η έξαρση του πανευρωπαϊκά με μεγάλα ποσοστά να το επιλέγουν ίσως να προκαλεί ανησυχία. Με αφορμή την έρευνα της Eurostat, η Συμβουλευτική Ψυχολόγος και Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Στέλλα Νικολάου, μας εξηγεί γιατί όλο και περισσότερος κόσμος επιλέγει τις ηλεκτρονικές αγορές, το φαινόμενο της καταναλωτικής μανίας και πως να το περιορίσουμε. 

-Γιατί όλο και περισσότερος κόσμος αγοράζει προϊόντα ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο;

Γιατί δεν μας φτάνει ο χρόνος! Αν και ο χρόνος δεν είναι παρά ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα, εξουσιάζει τις ζωές μας. Ζούμε σε μια κοινωνία που ο χρόνος έχει γίνει ο χειρότερος μας εχθρός. Ευχόμαστε να είχαμε περισσότερο χρόνο για να προλάβουμε τα πάντα. Θέλουμε να καταφέρουμε όλο και περισσότερα σε λιγότερο χρόνο και λιγότερο κόπο. Οι διαδικτυακές αγορές μας εξασφαλίζουν ακριβώς αυτό...περισσότερο χρόνο και λιγότερο κόπο!

Και επίσης, σχεδόν όλοι είμαστε με ένα κινητό στο χέρι, σχεδόν όλοι ξοδεύουμε αρκετή ώρα στα social media όπου μας βομβαρδίζουν από διαφημίσεις για εκπτώσεις και προσφορές για όλων των ειδών πράγματα που είναι αδύνατον να μην δελεαστούμε. Πολλές από αυτές τις διαφημίσεις μας πείθουν ότι με ένα πάτημα του κουμπιού θα έχουμε το επιθυμητό προϊόν απευθείας στο σπίτι μας μέσα σε λίγες μέρες. 

-Tι είναι η καταναλωτική μανία; 

Χαρακτηρίζεται ως η ανάγκη του ανθρώπου να αγοράσει αντικείμενα ή υπηρεσίες τα οποία συνήθως δεν του είναι απαραίτητα. Η κατανάλωση οδηγεί το άτομο να αισθάνεται ικανοποίηση και ευχαρίστηση που δεν κρατάει για πολύ, αφού αρχίζει να αισθάνεται ξανά το αίσθημα το ανικανοποίητου το οποίο τον οδηγεί ξανά στην κατανάλωση. 

-Γιατί αρκετοί άνθρωποι καταλήγουν στην υπερκατανάλωση/καταναλωτική μανία; 

Συχνά νιώθουμε την επιθυμία να αγοράσουμε οτιδήποτε κεντρίσει το ενδιαφέρον μας, ανεξαρτήτως αν αυτό το προϊόν μας είναι χρήσιμο. Κι γι'αυτό κάνουν εξαιρετική δουλειά οι διαφημιστικές εταιρείες. π.χ προσφορές  που τελειώνουν σε 2 μέρες, τριήμερα clearance, black friday, πανέμορφες κοπέλες να διαφημίζουν ρούχα και παπούτσια, προϊόντα που θα μας κάνουν να έχουμε το τέλειο σώμα, την τέλεια επιδερμίδα και πολλά άλλα. 

Η σύγχρονη διαφήμιση επιδιώκει να δημιουργήσει ανάγκες, αλλά και να καθοδηγήσει τις ήδη υπάρχουσες, αυξάνοντας το άγχος για την απόκτηση αγαθών. Μας παρασύρει συχνά σε ένα κόσμο που μας πείθει ότι με την απόκτηση των προϊόντων θα είμαστε πιο ευτυχισμένοι, πιο επιτυχημένοι. 

Εκτός από τις πλασματικές ανάγκες που μας δημιουργούνται, συχνά καταφεύγουμε στην υπερκατανάλωση για να ξεφύγουμε από τα προβλήματα μας και από διάφορα αρνητικά συναισθήματα που μας κατακλύζουν. Δεν είναι τυχαίο που αρνητικά συναισθήματα όπως μοναξιά, βαρεμάρα, θυμός, απόγνωση, λύπη αυξάνουν την τάση μας για υπερκατανάλωση, αφού μας προκαλούν ένα πρόσκαιρο αίσθημα ικανοποίησης και χαράς. 

Άρα η καταναλωτική μανία λειτουργεί ως μια διέξοδος από την πραγματικότητα, αλλά επίσης συνδέεται με βαθύτερες μας ανάγκες όπως την ανάγκη μας για ανθρώπινες σχέσεις, για επαφή και επικοινωνία.

Επίσης, η καταναλωτική μανία συνδέεται άμεσα με την εικόνα τους εαυτού μας που θέλουμε να προβάλλουμε προς τα έξω. Και επειδή συνεχώς συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, καταναλώνουμε όλο και περισσότερα για να φτάσουμε και εμείς αυτό που βλέπουμε. 

-Πώς θα περιορίσω την καταναλωτική μανία; 

Αρχικά, χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε πως μας επηρεάζει η καταναλωτική μανία και τι συνέπειες έχει στη ζωή μας, π.χ τι κόστος έχει στις σχέσεις μας με την οικογένεια μας, τους φίλους μας αλλά και στον οικονομικό και συναισθηματικό μας τομέα. 

Επίσης, θα ήταν καλό να ρωτήσουμε τον εαυτό μας τι άλλες ανάγκες πιστεύουμε ότι αναπληρώνουμε καταφεύγοντας στην υπερκατανάλωση; Τι αν είχαμε στην ζωή μας, τι αν δημιουργούσαμε, δεν θα είχαμε τόσο την ανάγκη να είμαστε μπροστά από μια οθόνη και να ξοδεύουμε χρήματα; 

Χρειάζεται επίσης να ιεραρχήσουμε τις ανάγκες μας και να εντοπίζουμε αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε και όχι αυτά που μας πείθουν ότι χρειαζόμαστε. 

Και τέλος, να συνειδητοποιήσουμε ότι όσα υλικά αγαθά και αν αποκτήσουμε  δεν θα καταφέρουν να γεμίσουν το κενό που νιώθουμε. Και αντί να ξοδεύουμε τον χρόνο και τα χρήματα μας σε πράγματα αχρείαστα, ας τα ξοδέψουμε σε ανθρώπους που χρειαζόμαστε και μας χρειάζονται δημιουργώντας μαζί τους αυθεντικές στιγμές και αναμνήσεις.