Αριθμητικά το ΑΚΕΛ θα μπορούσε –με λίγη περισσότερη οργανωτική δουλειά- να ήταν πρώτο κόμμα στις τρεις από τις τέσσερεις ευρωεκλογές που προηγήθηκαν αφού η διαφορά με το ΔΗΣΥ ήταν μόλις μεταξύ 0,4% και 1%. Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν πολύ εύκολα να ήταν και αντίστροφα… αν το ΑΚΕΛ στις εκλογές της 9ης Ιουνίου, καταφέρει να πάρει την πρωτιά θα είναι μια διπλή νίκη για το κόμμα της Αριστεράς αφού αφενός θα ‘σπάσει’ την πρωτοκαθεδρία του ΔΗΣΥ στις Ευρωπαϊκές Εκλογές, την οποία ο ίδιος θεωρεί ότι ‘δικαιούται’ ως το ‘κατ εξοχήν ευρωπαϊκό κόμμα’ όπως αυτοαποκαλείται και αφετέρου θα επιβεβαιώσει ότι εξήλθε από την 20ετή κρίση και θα βλέπει πλέον με ‘θετικό μάτι’ το 2028…
Οδεύουμε προς τις πέμπτες σε σειρά ευρωπαϊκές εκλογές, στις οποίες συμμετέχει η Κύπρος ως μέλος της ΕΕ για την ανάδειξη των έξι ευρωβουλευτών που τις αναλογούν. Οι πρώτες ήταν το 2004, ακολούθησαν οι του 2009, μετά του 2014, οι τελευταίες του 2019 και τώρα 9 Ιουνίου οι πολίτες θα κληθούν να πάνε στην κάλπη για Πέμπτη φορά να επιλέξουν τους ευρωβουλευτές που πιστεύουν ότι μπορούν να τους εκπροσωπήσουν ‘επάξια’ στην Ευρωβουλή. Ως προς το ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου στο γίγνεσθαι της ΕΕ και κατ’ επέκταση στην καθημερινότητα των πολιτών σε όλες τις χώρες μέλη της Ένωσης, είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, το οποίο θα δούμε σε άλλο άρθρο.
Υπάρχουν δυο – τρία πράματα που μπορούν να λεχθούν πολιτικά σε σχέση με την Κύπρο και τις Ευρωεκλογές.
Πρώτον. Ο ΔΗΣΥ καθιερώθηκε στην Κύπρο ως το ‘κατ’ εξοχήν Ευρωπαϊκό κόμμα’. Και αυτό διότι ήταν η Πολιτική δύναμη που πίστευε στην ΕΕ όταν το αντίπαλο δέος του ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ, φώναζε ‘ΕΟΚ, ΝΑΤΟ το ίδιο Συνδικάτο’. Αυτό, μαζί με τον ‘ευρωσκεπτικισμό’ του ΑΚΕΛ που συνόδευε το εν λόγω σύνθημα, καθόρισε εν πολλοίς και το κλίμα, την τάση, την αντίληψη στους πολίτες ότι λίγο – πολύ, έχουμε από την μια τον ΔΗΣΥ που είναι ‘φιλοευρωπαϊκό κόμμα’ και το ΑΚΕΛ που είναι ‘ευρωσκεπτικιστικό κόμμα’. Ως προς την προσέγγιση του ΔΗΚΟ έναντι της ΕΕ, αυτή ενισχύθηκε ως ‘pro EE κόμμα’ με τον διαχρονική στάση του μ. Τάσσου Παπαδόπουλου, και ο οποίος βρέθηκε στο πηδάλιο της χώρας κατά την περίοδο που θα επισημοποιείτο η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ με την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης στη Στοά του Αττάλου, στην Αθήνα, στις 16 Απριλίου 2003. Τέλος, η ΕΔΕΚ, αν και αρχικά θεωρείτο επίσης ως ‘ευρωσκεπτικιστικό’ κόμμα, λόγω της ιδιαίτερης και στενής σχέσης της με το τότε πανίσχυρο ΠΑΣΟΚ (το οποίο ήταν και στην εξουσία και με τον Κώστα Σημίτη) και τις σχέσεις της με το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα κατάφερε και άλλαξε αυτή την αντίληψη.
Δεύτερον. Κατά τις τέσσερεις προηγούμενες ευρωεκλογές, ο ΔΗΣΥ κατάφερνε να είναι πρώτο κόμμα. Ακόμη και κατά τις πρώτες ευρωεκλογές, οι οποίες έγιναν 13/6/2004 και ήταν μεσούσης της μεγάλης κρίσης του ΔΗΣΥ (λόγω του δημοψηφίσματος που προηγήθηκε για το Σχέδιο Ανάν), που όταν όλοι ανέμεναν τον ΔΗΣΥ να καταποντιστεί, κατάφερε να εξασφαλίσει 28,23% και να είναι πρώτο κόμμα, με το ΑΚΕΛ να ακολουθεί με μια διαφορά μόλις 1,143 ψήφους και ποσοστά 27,89%. Αξιοσημείωτο είναι πως κατά τις πρώτες ευρωεκλογές η ΕΔΕΚ αν και έλαβε ποσοστά 10,79% δεν κατάφερε να εκλέξει ευρωβουλευτή αφού οι ‘αντάρτες του ΔΗΣΥ’ (οι οποίοι κατήλθαν ανεξάρτητα από το ΔΗΣΥ στις Ευρωεκλογές με επικεφαλής τον Γ. Μάτση υπό την ονομασία ‘Για την Ευρώπη’) κατάφεραν και έλαβαν 37 ψήφους περισσότερους από την ΕΔΕΚ (10,8%) και κέρδισαν την έκτη έδρα. Το ΔΗΚΟ έλαβε 17,09% και ήρθε τρίτο κόμμα και έλαβε εννοείται μια έδρα. Κατά τις επόμενες τρεις εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν ο ΔΗΣΥ ήταν επίσης πρώτος, το ΑΚΕΛ δεύτερο, το ΔΗΚΟ τρίτο και η ΕΔΕΚ τέταρτη. Το 2009 ο ΔΗΣΥ έλαβε 35,65%, το ΑΚΕΛ 34,90%, το ΔΗΚΟ 12,28% και η ΕΔΕΚ 9,85%. Το 2014 ο ΔΗΣΥ έλαβε 37,75%, το ΑΚΕΛ 26,98%, το ΔΗΚΟ 10,83% και η ΕΔΕΚ (Οικολόγοι) 7,68%. Το 2019 ο ΔΗΣΥ έλαβε 29,02%, το ΑΚΕΛ 27,49%, το ΔΗΚΟ 13,80% και η ΕΔΕΚ 10,58%.
Τρίτον. Αν εξαιρέσουμε την εκλογική χρονιά του 2014 όπου το ΑΚΕΛ εξήλθε μιας καταστροφικής πενταετίας διακυβέρνησης, στις άλλες τρεις εκλογικές αναμετρήσεις η διαφορά του με τον πρώτο ΔΗΣΥ ήταν οριακή. Το 2004 ήταν μόλις 0,44%, το 2009 0,75% και το 2019 στο 1,03%. Σε απόλυτους αριθμούς ψήφων, το 2004 ήταν 1,143 ψήφοι διαφορά, το 2009 ήταν 2,287 ψήφοι διαφορά και το 2019 ήταν 4,298 ψήφοι διαφορά. Πολιτικά ομιλούντες πρόκειται δηλαδή για διαφορά η οποία μπορούσε να ανατραπεί –ακόμη και μόνο με λίγη καλύτερη οργανωτική δουλειά- και τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να ήταν και αντίστροφα.
Βάσει των πιο πάνω τριών δεδομένων που αναφέραμε, το ΑΚΕΛ θα μπορούσε να ήταν αδιαμφισβήτητα το πρώτο κόμμα στις Ευρωεκλογές, αν αξιοποιούσε καλύτερα κάποιες προσεγγίσεις και κάποια δεδομένα. Για παράδειγμα το 2004 το να ήσουν ‘ευρωσκεπτικιστής’ ήταν σχεδόν μίασμα, κάτι που δεν ισχύει τα τελευταία χρόνια, αφού οι Πολίτες ζώντας την ΕΕ αντιλαμβάνονται πως ‘δεν είναι όλα ρόδινα’. Για παράδειγμα το να επιμένει η ΕΕ να μην γίνεται ισότιμος αναλογικός καταμερισμός μεταναστών μεταξύ όλων των χωρών – μελών αλλά την ίδια ώρα να το παίζει εκ τους ασφαλούς ως η προστάτιδα των μεταναστών με αποτέλεσμα να ‘δεινοπαθούν’ μόνο 3-4 χώρες (μεταξύ των οποίων και η Κύπρος) δεν είναι και η καλύτερη πολιτική. Ή με το να θέλει η ΕΕ να επιβάλει ενιαίο εταιρικό φόρο σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά την ίδια ώρα να μην καθορίζει ενιαίο μίνιμουμ ποσοστό επί του μέσου μισθού ανά χώρα στις συντάξεις επίσης δεν είναι και η καλύτερη πολιτική. Το αν κάποιος αναδεικνύει αυτά τα αρνητικά της ΕΕ με στόχο την βελτίωση τους, τον κάνει ευρωσκεπτικιστή τότε προφανώς ένα ισχυρό ποσοστό των πολιτών πανευρωπαικά είναι ‘ευρωσκεπτικιστές’. Αυτά και άλλα πολλά ωστόσο το ΑΚΕΛ δεν τα ανέδειξε ή δεν κατάφερε να τα αναδείξει με επιμέλεια ώστε να διαφοροποιείται από τον ΔΗΣΥ επί της ουσίας και όχι επί της ιδεολογίας. Κάτι που αν έπραττε τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια με αντικειμενικότητα και όχι με ιδεοληψία, σίγουρα θα κέρδιζε αρκετούς πόντους και τα δεδομένα σήμερα θα ήταν κατά πάσα πιθανότητα διαφορετικά.
Βάσει των μετρήσεων που είδαν το φως της δημοσιότητας και όλων των άλλων που θα ακολουθήσουν, αυτό που προκύπτει είναι πως η θέση της πρωτιάς στις Ευρωεκλογές θα είναι εκ νέου ντέρμπι. Τουλάχιστον όπως είναι σήμερα τα δεδομένα. Το ΑΚΕΛ εισέρχεται στην προεκλογική των Ευρωεκλογών με ιδιαίτερη αυτοπεποίθηση μετά τα ισχυρά ποσοστά που έλαβε ο υποψήφιος του στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές ενώ όπως όλα δείχνουν εξέρχεται και από την 20ετή (2003-2023) περίοδο κρίσης που βρισκόταν. Την ίδια ώρα, στην απέναντι όχθη, ο ΔΗΣΥ εισέρχεται στην προεκλογική λαβωμένος και με μεγάλη εσωστρέφεια και με ένα ΕΛΑΜ το οποίο τα τελευταία χρόνια αντλεί ολοένα και περισσότερους ψήφους από τον ΔΗΣΥ, εξ υπαιτιότητας του δεύτερου αφού αγνοεί μια μεγάλη μερίδα της βάσης του, την λεγόμενη ‘λαϊκή δεξιά’ σπρώχνοντας την ουσιαστικά στο ‘δεξιό υποκατάστατο’ που λέγεται ΕΛΑΜ.
Εν κατακλείδι, αν το ΑΚΕΛ στις εκλογές της 9ης Ιουνίου, καταφέρει να πάρει την πρωτιά θα είναι μια διπλή νίκη για το κόμμα της Αριστεράς αφού αφενός θα ‘σπάσει’ την πρωτοκαθεδρία του ΔΗΣΥ στις Ευρωπαϊκές Εκλογές, την οποία ο ίδιος θεωρεί ότι ‘δικαιούται’ ως το ‘κατ εξοχήν ευρωπαϊκό κόμμα’ όπως αυτοαποκαλείται και αφετέρου θα επιβεβαιώσει ότι εξήλθε από την 20ετή κρίση και θα βλέπει πλέον με ‘θετικό μάτι’ το 2028…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ / Twitter: @tsangarisp
