Τα έξι πρωτοφανή σημεία των Προεδρικών Εκλογών του 2023 και τα άλλα οκτώ σημαντικά γεγονότα… 

Το 2023 ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα πολιτική χρονιά. Αποκορύφωμα –λογικό- ήταν οι Προεδρικές Εκλογές, τα συμβάντα των οποίων είναι αξιοσημείωτα και πρέπει να καταγραφούν ως πολιτικά ιστορικά γεγονότα. 

Πέραν όμως των Προεδρικών εκλογών, κατά το 2023, επισυνέβησαν διάφορα πολιτικά γεγονότα που θεωρούνται σημαντικά (άλλα οκτώ πέραν των κυπριακών εκλογών) και αξίζουν καταγραφής αφού όλα επηρεάζουν την Κύπρο.  

Ας δούμε όμως πρώτα τα των Προεδρικών εκλογών μέσα από τα έξι σημαντικότερα σημεία. 

Πρώτον. Ένας αντάρτης του ΔΗΣΥ, ως ανεξάρτητος υποψήφιος, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, κατάφερε και συνέτριψε τα δυο μεγάλα παραδοσιακά κόμματα, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, και έγινε ο πρώτος υποψήφιος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που πέτυχε να εκλεγεί χωρίς την στήριξη είτε του ενός είτε του άλλου μεγάλου κόμματος.

Δεύτερον. Ήταν και η πρώτη φορά που υποψήφιος, ο οποίος υποστηριζόταν μόνο από τα κόμματα του κέντρου, κατάφερε να εκλεγεί στο ύπατο αξίωμα, κάτι που δεν πέτυχε ούτε ο Τάσσος Παπαδόπουλος το 2008.

Τρίτο. Την ίδια ώρα οι Προεδρικές Εκλογές του 2023 αποτελούν ιστορικό πολιτικό ορόσημο αφού για πρώτη φορά στην κομματική ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας ο ΔΗΣΥ έμεινε εκτός δεύτερου γύρου.

Τέταρτο. Η αποτυχία του ΔΗΣΥ στην κούρσα των Προεδρικών εκλογών πυροδότησε αλυσιδωτές αντιδράσεις εντός της Πινδάρου με αποτέλεσμα την αλλαγή ηγεσίας.

Πέμπτο. Η εκλογή της Αννίτας Δημητρίου στην Προεδρία του ΔΗΣΥ, την κατατάσσει ως την πρώτη γυναίκα Αρχηγό μεγάλου κόμματος στην Κύπρο και επίσης ως την νεαρότερη Αρχηγό Κόμματος στην σύγχρονη κομματική ιστορία της Κύπρου. 

Έξι. Δεν θα μπορούσε να μην καταγραφεί τόσο ο χρόνος όσο και το κλίμα της προεκλογικής εκστρατείας. Ως προς τον χρόνο, είχαμε για πρώτη φορά στα χρονικά της Κυπριακής Δημοκρατίας μια τόσο μακρά προεκλογική εκστρατεία, η οποία διήρκησε 13 ολόκληρους μήνες. Ως προς το κλίμα, αυτό ήταν τεταμένο κυρίως μεταξύ του ΔΗΣΥ και του στρατοπέδου Νίκου Χριστοδουλίδη, ενώ για πρώτη φορά ίσως χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς τα social media, όχι μόνο ως πλατφόρμες διοχέτευσης πληροφοριών αλλά και ως ‘όπλα’ κατά αντιπάλων μέσα από ανώνυμους λογαριασμούς και τρολ ενώ υπήρξε και διαρροή προσωπικών συνομιλιών μέσα από τις οποίες κατηγορούνταν πολιτικά πρόσωπα και δημοσιογράφοι (ένας εξ αυτών και ο γράφων).  

Πέραν όμως των γεγονότων των Προεδρικών Εκλογών ως σημαντικά για το 2023 μπορούν να καταγραφούν και τα εξής άλλα 8 γεγονότα: 

1/ Εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία. Πέραν των εκλογών σε Κύπρο, εκλογές είχαμε το 2023 και σε Ελλάδα και σε Τουρκία. 14 Μαΐου έγινε ο Α’ Γύρος Προεδρικών εκλογών σε Τουρκία με τον Τ. Ερντογάν να συγκεντρώνει το 49,51% έναντι 44,88% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Ο Β’ Γύρος διεξάχθηκε 28 Μαΐου με τον Ταγίπ Ερντογάν να είναι ο απόλυτος νικητής με ποσοστό 52.18%. 

Στην Ελλάδα οι εκλογές ήταν επίσης δυο γύρων. Ο Α’ γύρος διεξάχθηκε 21 Μαΐου 2023 και ο Β’ γύρος 25 Ιουνίου με την Νέα Δημοκρατία να εξασφαλίζει 40,56% και 158 έδρες (από τις 300). Χαρακτηριστικό των εκλογών αυτών ήταν τα πολύ υψηλά ποσοστά της ΝΔ συγκριτικά με το δεύτερο κόμμα, ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εξασφάλισε μόλις 17.83%. 

2/ Θετική Ατζέντα Ελλάδας – Τουρκίας. Μετά τις εκλογές των δυο χωρών οι δυο Αρχηγοί συναντήθηκαν για πρώτη φορά στις 12 Ιουλίου στα πλαίσια της Διάσκεψης του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους όπου οι δυο άντρες ανακοίνωσαν ‘Θετική Ατζέντα’ μεταξύ των δυο χωρών. Ήταν η απαρχή μιας νέας εποχής στις σχέσεις των δυο χωρών και το τέλος της επί σειράς ετών ψυχροπολεμικής τους σχέσης. Μητσοτάκης και Ερντογάν συναντήθηκαν άλλες δυο φορές, στις 23 Σεπτεμβρίου 2023 στην Νέα Υόρκη στα πλαίσια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και 7 Δεκεμβρίου όταν ο Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποίησε επίσκεψη στην Αθήνα. Αυτό που ξεχωρίζει στο όλο κλίμα των δυο χωρών είναι η ‘υποβάθμιση’ του κυπριακού στην Ατζέντα των δυο χωρών. 

3/ Τα γεγονότα της Πύλας της 18ης Αυγούστου, τα οποία προκλήθηκαν από Τούρκους εντός της Νεκρής Ζώνης στην Πύλα όπου σημειώθηκε συμπλοκή με Ειρηνευτές και ήταν τα βιαιότερα από το 1974 και η πρώτη φορά που άντρες του ΟΗΕ δέχτηκαν οργανωμένη επίθεση από ένστολους και μη των Τουρκικών Δυνάμεων με αποτέλεσμα τον τραυματισμό τους. Κάτι που κινητοποίησε την Διεθνή Κοινότητα, εκδίδοντας καταδικαστικές ανακοινώσεις. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν στην Συμφωνία της 9ης Οκτωβρίου, μεταξύ των δυο πλευρών και του ΟΗΕ, λεγόμενη και ως ‘Πείραμα της Πύλας’, Συμφωνία η οποία προνοεί την κοινή ανάπτυξη της συγκεκριμένης περιοχής της Νεκρής Ζώνης, κάτι που τέθηκε σε ισχύ με τα έργα να αρχίζουν 23 Οκτωβρίου αλλά να διακόπτονται στις 6 Νοεμβρίου μετά από αντιδράσεις της Τ/κ πλευράς και έκτοτε να παραμένουν στον πάγο. 

4/ Σφαγή της 7ης Οκτωβρίου από Χαμάς εναντίον Ισραηλινών. Ένα γεγονός που πυροδότησε σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς επηρεάζοντας το παγκόσμιο και αναπόφευκτα και την Κύπρο. Τρομοκράτες της Χαμάς επιτέθηκαν την 7η Οκτωβρίου εναντίον πολιτών που βρίσκονταν σε Φεστιβάλ και προχώρησαν σε σφαγή πέραν των 250 ατόμων μεταξύ των οποίων και νηπίων και προχώρησαν σε αρπαγή προσώπων ως ομήρων. 

5/ ‘Αμάλθεια’ – Ο Ανθρωπιστικός Διάδρομος. Η έκρηξη βίας στο Ισραήλ οδήγησε τον Νίκο Χριστοδουλίδη στην πρωτοβουλία ‘Αμάλθεια’, η οποία είναι παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Γάζα μέσω των λιμανιών της Κύπρου. Η πρωτοβουλία αυτή χαιρετίστηκε από την ΕΕ και την Διεθνή Κοινότητα. Το πρώτο φορτίο βοήθειας μέσω Κύπρου ήταν από πλευράς Ηνωμένου Βασιλείου στις 17 Δεκεμβρίου, το οποίο ωστόσο ανακόπηκε από τους Ισραηλινούς και στις 28 Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε πως το Τελ Αβίβ θα δώσει το πράσινο φως για την μεταφορά του στην Γάζα. 

6/ Ειδικός Απεσταλμένος ΓΓ ΟΗΕ. Ο ΓΓ του ΟΗΕ αποφάσισε να διορίσει Ειδικό Απεσταλμένο για το Κυπριακό. Πρώτη επιλογή του ήταν η Αυστραλή πρώην ΥΠΕΞ Τζούλη Μπίσοπ την οποία πρότεινε στις δυο πλευρές 27 Οκτωβρίου, ωστόσο η Τ/κ την απέρριψε βρίσκοντας αφορμή ότι προέρχεται από χώρα της Κοινοπολιτείας, στην οποία μέλος είναι και η Κυπριακή Δημοκρατία. Ο ΓΓ του ΟΗΕ πρότεινε στις 3 Δεκεμβρίου στις δυο πλευρές νέο πρόσωπο, την Μαρία Άνχελα Κουεγιάρ -τέως Υπουργός Εξωτερικών της Κολομβίας- με τις δυο πλευρές να απαντούν θετικά και αναμένεται αρχές Ιανουαρίου 2024 και ο επίσημος διορισμός της με τους όρους εντολής της.

7/ Ενεργειακά – Chevron & Great Sea Interconnector. Σε επίπεδο ενεργειακών ως προς το Φυσικό Αέριο μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις της ΚΔ με την Chevron τελικά αυτές δεν οδηγήθηκαν σε ναυάγιο με τον αμερικανικό κολοσσό να ζητεί παράταση για διαμόρφωση ενός «βέλτιστου πλάνου ανάπτυξης». Στις 3 Δεκεμβρίου σε ανακοίνωσή της στο Χρηματιστήριο του Τελ Αβίβ ημερομηνίας, η NewMed Energy, εκ των εταίρων της κοινοπραξίας του «Αφροδίτη», αναφέρει ότι την 1η Δεκεμβρίου η Chevron απέστειλε απαντητική επιστολή στον υπουργό Εμπορίου της κυπριακής κυβέρνησης, «και μεταξύ άλλων ζήτησε την αναβολή της ημερομηνίας για συμμόρφωση με το ορόσημο στο Συμβόλαιο Αναλογικού Καταμερισμού σχετικά με την έναρξη του FEED, προκειμένου, κατά τη διάρκεια της παράτασης αυτής, να διαμορφωθεί μαζί με την κυπριακή κυβέρνηση ένα βέλτιστο πλάνο ανάπτυξης. Νωρίτερα, την 1η Δεκεμβρίου, το υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε ότι με επιστολή της η Chevron επιβεβαίωσε «την ευθυγράμμιση των μερών ως προς το ευρύτερο πλαίσιο για εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Ως εκ τούτου, με τη συναντίληψη που έχει πλέον επιτευχθεί, τα μέρη εντατικοποιούμε τις συζητήσεις μας τις επόμενες εβδομάδες, στη βάση του συμφωνημένου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής, για αμοιβαία επωφελή εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου στο ‘Αφροδίτη’», είχε αναφέρει το Υπουργείο Ενέργειας. 

Ως προς την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Ελλάδα –και στο βάθος με Ισραήλ- στις 22 Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Ελλάδος) ότι ξεκίνησε η κατασκευή του καλωδιακού τμήματος, του πρώτου σκέλους της διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, δηλαδή της διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, καθώς η εταιρεία Nexans έλαβε από τον ΑΔΜΗΕ, τον νέο φορέα υλοποίησης του έργου, την εντολή να «δεσμεύσει» το απαραίτητο slot για την παραγωγή των καλωδίων και να ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες. Επισημαίνεται ότι «πρόκειται για το πρώτο ορόσημο στη σύμβαση που υπεγράφη τον περασμένο Ιούλιο και σηματοδοτεί την εκκίνηση των εργασιών για το εμβληματικό έργο πριν την εκπνοή του 2023 και ελάχιστο χρονικό διάστημα μετά την ανάληψη του ρόλου του project promoter από τον ΑΔΜΗΕ, μέσω της εταιρείας ειδικού σκοπού Great Sea Interconnector». Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2026. 

8/ Προϋπολογισμοί με ψήφους ρεκόρ. Το 2023 μας έκρυβε άλλη μια πρωτιά στις 20 Δεκεμβρίου. Την έγκριση των Προϋπολογισμών του κράτους από την Βουλή των Αντιπροσώπων με ψήφους ρεκόρ. Αν δε ληφθεί υπόψη ότι η Κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη δεν διαθέτει κανένα Βουλευτή, η έγκριση των Προϋπολογισμών της με 37 ψήφους υπέρ αποτελούν άλλη μια αξιοσημείωτη αναφορά που πρώτη φορά συμβαίνει στα κοινοβουλευτικά δρώμενα την τελευταία τουλάχιστον 10ετία.

Καλό νέο έτος 2024. 

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ / Twitter: @tsangarisp