Ο μύθος λέει πως η Τουρκία προκαλεί… μόνο όταν δεν υπάρχει διαπραγμάτευση. Τα γεγονότα όμως λένε άλλα: Η Τουρκία προβαίνει σε παραβιάσεις και προκλήσεις στην Κύπρο, είτε υπάρχει διαπραγμάτευση ή προοπτική διαπραγμάτευσης, είτε δεν υπάρχει.
Ένας από τους πλέον διαδεδομένους μύθους στην Κυπριακή πολιτική σκηνή, είναι αυτός που λέει πως η Τουρκία προκαλεί και διεκδικεί, μόνο τις περιόδους που δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις και αδιέξοδο στο Κυπριακό. Και επανέρχεται αυτός ο αυτομαστιγωτικός μύθος, κάθε φορά που υπάρχει κάποια ελπίδα να γίνει κάτι, προκειμένου να πειστεί η δική μας πλευρά να καθίσει στο τραπέζι… το οποίο ελάχιστες φορές στην ιστορία αρνήθηκε.
Ο μύθος λοιπόν λέει πως η Τουρκία προκαλεί… μόνο όταν δεν υπάρχει διαπραγμάτευση. Τα γεγονότα όμως δεν μπορούμε να τα αγνοούμε: Η Τουρκία προβαίνει σε παραβιάσεις και προκλήσεις στην Κύπρο, είτε υπάρχει διαπραγμάτευση ή προοπτική διαπραγμάτευσης, είτε δεν υπάρχει.
Όταν υπάρχει διαπραγμάτευση για να ασκήσει πίεση στο τραπέζι και όταν δεν υπάρχει για να κερδίσει αυτά που θέλει να κερδίσει και να αποδείξει πως έτσι κι αλλιώς θα κάνει αυτό που θέλει. Όχι βεβαίως με τον ίδιο τρόπο και την ίδια ένταση, αλλά διατηρεί για τον εαυτό της το «δικαίωμα» να αποφασίζει η ίδια πως και πόσο θα προκαλέσει.
Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει πως… είναι εντάξει αν δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις. Το αντίθετο.
Οφείλουμε να είμαστε μέσα στο παιχνίδι των διαπραγματεύσεων ακόμη κι αν δεν πιστεύουμε στο αίσιο τέλος, γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Φτάνει αυτό να γίνεται με ορθολογισμό και χωρίς την ψευδαίσθηση πως οι στρατηγικές επιλογές, υποκαθίστανται από το «καλό κλίμα».
Τα γεγονότα των τελευταίων χρόνων
Το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που έδωσε συγκεκριμένη ταυτότητα στις θαλάσσιες τουρκικές απαιτήσεις, πάει πίσω στο 2008, όταν άρχισε να αναπτύσσεται από έναν συνταξιούχο Τούρκο Ναύαρχο.
Το 2008, στην Κύπρο κυβερνούσε το ΑΚΕΛ με Πρόεδρο τον Δημήτρη Χριστόφια και στο ψευδοκράτος ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.
Η συμφωνία για διαμοιρασμό της ΑΟΖ, μεταξύ Τουρκίας και ψευδοκράτους, υπογράφτηκε το 2011. Και συνιστούσε μία μείζονα πρόκληση και παραβίαση αντίστοιχη του μεγέθους του ανοίγματος της Αμμοχώστου, ίσως και μεγαλύτερη.
Τον Ιούνιο του 2012 απείλησαν με «πραγματική κρίση» και κραυγές πολέμου αντίστοιχες εκείνες της κρίσης των πυραύλων S300, εάν η Κύπρος αναλάμβανε (άκουσον-άκουσον), την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παράνομες NAFTEX εξέδωσε όχι μόνο κατά τις διαπραγματεύσεις του 2015-17, αλλά και κατά την κορύφωση των διαπραγματεύσεων, λίγο πριν το Κραν Μοντανά. Αγνοώντας τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις, προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι η εκτενέστατη περιοχή δυτικά της Κύπρου ανήκει στην αρμοδιότητα των τουρκικών αρχών.
Το αφήγημα «για όλα φταίει το Κραν Μοντανά και ο Αναστασιάδης»
Μετά τον Ιούλιο του 2017 και το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά, η Τουρκία ενέτεινε τις παραβιάσεις στη θάλασσα και έβαλε εντονότερα στο σκηνικό και την Αμμόχωστο. Η Νεκρή Ζώνη πάντα παρέμενε σημείο τριβής.
Στην πραγματικότητα όμως αυτό που συνέβη δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η συνέχεια μίας πορείας που είχε από καιρό χαραχθεί από την Άγκυρα. Απλώς τώρα ήταν που ωρίμασαν οι συνθήκες για τα επόμενα βήματα που ήταν οι γεωτρήσεις:
- η Τουρκία από το 2013 μέχρι τότε έχει ολοκληρώσει τη σάρωση με σεισμογραφικά σκάφη του μεγαλύτερου μέρους της κατ ισχυρισμόν δικής της ΑΟΖ.
- Από τις αρχές του 2019, αφού ολοκλήρωσε την προεργασία ξεκίνησε και γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
- To «Μπαρμπαρός», αποκτήθηκε από την Τουρκία το 2013 και στάλθηκε αρχικά στη Μαύρη Θάλασσα.
- Μέχρι τότε, στα ανοικτά της Κύπρου, ενεργούσε το Πίρι Ρέις, το οποίο όμως δεν είχε τον κατάλληλο εξοπλισμό για τα νερά της περιοχής. Το Πίρι Ρέις εμφανίστηκε εντός της κυπριακής ΑΟΖ από το 2010 που η Κύπρος πραγματοποίησε την πρώτη της γεώτρηση στο «Αφροδίτη».
- Το 2015, χρονιά διαπραγματεύσεων, το Μπαρμπαρός, έφτασε μέχρι τα νότια της Λεμεσού και πηγαινοερχόταν στην περιοχή μέχρι τα μέσα του 2016. Ήταν τότε που το Εθνικό Συμβούλιο αποφάσισε προσωρινή διακοπή των διαπραγματεύσεων.
- Τον Απρίλιο του 2017, λίγο μετά τη σύνοδο για το Κυπριακό στη Γενεύη και λίγο πριν το Κραν Μοντανά, το «Μπαρμπαρός» μας επισκέφτηκε ξανά. Αυτή τη φορά, «σκάναραν», την περιοχή του κόλπου της Αμμοχώστου.
Τώρα πια η Τουρκία ήταν έτοιμη για το επόμενο βήμα που δεν ήταν άλλο από τις γεωτρήσεις. Είχαν στα χέρια τους τα στοιχεία των ερευνών, αλλά και τα μέσα που μπορούσαν να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις. Εκ των πραγμάτων δεν φάνηκαν αρκετά, αλλά σημασία είχε το πολιτικό μήνυμα που έδωσαν και συνεχίζουν να δίνουν. Ανάλογα δρουν και στην Αμμόχωστο, για την οποία θα τα αναλύσουμε σε μία άλλη ευκαιρία.
Όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει, τα τουρκικά βήματα δεν υπόκεινται στη δική μας παρέμβαση και δεν ετεροκαθορίζονται.
Προχωρούν όταν είναι έτοιμοι. Τα υπόλοιπα είναι ένας βολικός πολιτικός μύθος που αξιοποιείται μόνο για το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό χωρίς να λαμβάνει υπόψη πως δρούμε σε ένα ανοικτό διεθνές περιβάλλον και μας βλέπουν πολλοί.
