• Τι άλλαξε στην Κύπρο τα τελευταία 10 χρόνια για τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης
• Ο ρόλος του Συμβουλίου ΦΩΝΗ και η στόχοι που επιτεύχθηκαν
• Η φωνή που απέκτησαν τα θύματα αύξησαν τις καταγγελίες
• Η σημασία της πρόληψης και ποια άλλα μέτρα πρέπει να ληφθούν
• Η σημασία της λειτουργίας του Σπιτιού του Παιδιού και τα οφέλη της επέκτασης σε άλλες επαρχίες

Έξι χρόνια μετά την ίδρυση του Συμβουλίου ΦΩΝΗ, η Αναστασία Παπαδοπούλου λίγους μήνες προτού αποχωρήσει από την προεδρία του Συμβουλίου κάνει τον δικό της απολογισμό για όλα όσα επιτεύχθηκαν αυτά τα χρόνια για τα παιδιά-θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ιστοσελίδα OffsiteNews, αναφέρθηκε στις 5 αλλαγές που έγιναν, μεταξύ των οποίων η αφύπνιση της κοινωνίας για τα θέματα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, οι νομοθεσίες που άλλαξαν, οι υποδομές που δημιουργήθηκαν αλλά και η συνεργασία που υπάρχει μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. 

Για την αύξηση των καταγγελιών σεξουαλικής κακοποίησης τα τελευταία χρόνια η κ. Παπαδοπούλου εξήγησε πως ένας από τους λόγους είναι ότι πλέον τα θύματα απέκτησαν φωνή και σπάζουν την σιωπή τους προχωρώντας σε καταγγελίες. 

Μπορεί όλα αυτά τα χρόνια να έχουν επιτευχθεί πολλά, ωστόσο η πρόεδρος του Συμβουλίου ΦΩΝΗ, τονίζει την αναγκαιότητα του να γίνουν ακόμη περισσότερα δίνοντας μάλιστα έμφαση στην πρόληψη. 

Συνεχίζοντας, χαρακτήρισε την δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού ως ένα σημαντικό βήμα για την Κύπρο, το οποίο ήταν και ο λόγος που το νησί μας αναγνωρίστηκε το 2022 ως «χώρα καλής πρακτικής» από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Σημειώνεται ότι το Σπίτι του Παιδιού στην Λευκωσία θα επεκταθεί, ενώ παράλληλα θα δημιουργηθούν άλλα δύο τα οποία θα καλύπτουν τις ανάγκες που θα προκύπτουν για τις επαρχίες Λεμεσού-Πάφου και Λάρνακας-Αμμοχώστου.

Τέλος η κ. Παπαδοπούλου μίλησε για τα βήματα που πρέπει να γίνουν στο μέλλον ούτως ώστε περισσότερα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης να σπάσουν την σιωπή τους και να καταγγέλλουν τους θύτες. «Πρέπει να συνεχίσουμε με τις δράσεις που καταγράφονται στην Εθνική Στρατηγική. Να συνεχίσουμε και να εντείνουμε την ενδυνάμωση των παιδιών μας μέσω της εκπαίδευσης ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν κακοποιητικές περιστάσεις και να ξέρουν πως να τις σταματήσουν».

Διαβάστε αυτούσια τη συνέντευξη της Αναστασίας Παπαδοπούλου

> Από το 2018 βρίσκεστε στο πηδάλιο του Συμβουλίου ΦΩΝΗ και πέντε χρόνια μετά ολοκληρώνεται η θητεία σας. Ποιος είναι ο απολογισμός όλων αυτών των χρόνων;

Δεν μπορώ να διαχωρίζω την περίοδο ύπαρξης του Συμβουλίου ΦΩΝΗ από τα 5 χρόνια που προηγήθηκαν της εκστρατείας Ένα στα Πέντε του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σε εκείνα τα 5 χρόνια και σε εκείνη την εκστρατείας οφείλονται οι αλλαγές που βιώνουμε σήμερα αλλά και σε εκείνη την εκστρατεία οφείλεται η δημιουργία του Συμβουλίου ΦΩΝΗ εφόσον εκεί στήθηκαν οι βάσεις για την αντιμετώπιση του θέματος ομαδικά και πολυ-θεματικά. 

Ας σκεφτούμε ότι πριν από 10 χρόνια δεν συζητούσε κανείς αυτό το θέμα. Αν ακούγαμε ποτέ για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, μπορεί να ήταν μια δικαστική απόφαση τον χρόνο σε εξαιρετικά σοβαρές υποθέσεις. Στις τηλεοράσεις δεν συζητείτο ποτέ. Ούτε στον έντυπο Τύπο ήταν θέμα το οποίο τύγχανε ιδιαίτερης ανάλυσης. Με την εκστρατεία Ένα στα Πέντα και μετά με το Συμβούλιο ΦΩΝΗ έσπασε το ταμπού για να μπορούμε να μιλάμε γι’ αυτό το θέμα επειδή για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να αναγνωρίσεις ότι υπάρχει. Άρα το πρώτο που έπρεπε να γίνει ήταν να αλλάξει αυτή η αντιμετώπιση ως κοινωνία σε όλους μας, να δεχτούμε ότι υπάρχει το πρόβλημα.

Η δεύτερη τεράστια αλλαγή ήταν η τροποποίηση της νομοθεσίας. Θεσπίστηκε ουσιαστικά μια εντελώς καινούργια νομοθεσία το 2014, βασισμένη πάνω στη Σύμβαση Λανζαρότε αλλά και στην Ευρωπαϊκή Οδηγία η οποία άλλαζε άρδην το πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίζει το κράτος αυτό το θέμα, όχι μόνο ως έγκλημα και τιμωρία. Μέχρι τότε υπήρχαν αδικήματα μόνο στον ποινικό κώδικα και αφορούσαν βιασμό, διαφθορά ανηλίκου, άσεμνη επίθεση κ.α. ή διαχωρίζονταν τα θύματα βάσει φύλου. Ήταν απηρχαιωμένο. Με τη νέα νομοθεσία μπήκαν όλα τα αδικήματα κάτω από αυτή τη νομοθεσία, προστέθηκαν νέα αδικήματα που δεν υπήρχαν πριν, αυξήθηκαν οι ποινές για όλα τα αδικήματα ακόμα και για αυτά που δεν υπάρχει επαφή και μπήκαν και αδικήματα που αφορούν το διαδίκτυο. Ταυτόχρονα, στη νέα νομοθεσία μπήκαν κάτω οι υποχρεώσεις του κράτους ότι πρέπει να έχει ενεργό ρόλο στην πρόληψη και στην προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων. Πρέπει να εκπαιδεύει όλους τους κρατικούς λειτουργούς, να ενημερώσει την κοινωνία, ότι πρέπει να επενδύσει στην εκπαίδευση. Ήταν ένα τεράστιο βήμα. 

Ακολούθως κρίθηκε ότι ναι μεν η νομοθεσία στα χαρτιά έχει πολλά σημαντικά πράγματα που πρέπει να γίνουν αλλά για να μην μείνει μια ακόμη νομοθεσία γραμμένη όμορφα στο χαρτί, έπρεπε να γίνουν συγκεκριμένες δράσεις που να φέρουν ζωή στο γράμμα του νόμου. Και έτσι οδηγηθήκαμε στην εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής. Έγινε διυπουργική επιτροπή με τέσσερα υπουργεία και τη Νομική Υπηρεσία και εκπονήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο η Εθνική Στρατηγική το 2016. Εκεί καταγράφηκε η ανάγκη για δημιουργία υποδομής για την αντιμετώπιση των περιστατικών που είναι το σπίτι του παιδιού. Και εκεί καταγράφηκε και η ανάγκη ενός κεντρικού συντονιστικού φορέα υπεύθυνου για την εφαρμογή και παρακολούθηση της Εθνικής Στρατηγικής. Και δημιουργήθηκε με νομοθεσία το 2018 το Συμβούλιο ΦΩΝΗ. 

Άρα αν με ρωτάτε τι άλλαξε σήμερα με λίγα λόγια θα έλεγα η αφύπνιση της κοινωνίας, νέες νομοθεσίες, υποδομές όπως το Σπίτι του Παιδιού, επένδυση σε Εθνική Στρατηγική που καταγράφει τις υποχρεώσεις όλων που εμπλέκονται σε αυτό το θέμα, εκπαιδεύσεις όλων των λειτουργών των ΥΚΕ των ΥΨΥ, της Αστυνομίας η οποία δημιούργησε ειδικό κλιμάκιο που ασχολείται μόνο με αυτό το θέμα και η εξειδίκευση για την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών. 

Κυρίως όμως ως απολογισμό θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη μας επιτυχία είναι ότι έχουμε αποδείξει ότι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης προβλημάτων είναι η ομαδικότητα, η οριζόντια συνεργασία, ο συνεταιρισμός του Κράτους με μη-Κυβερνητικούς οργανισμούς, η πολύ-θεματικότητα και η επένδυση στην εκπαίδευση και εξειδίκευση. 

Όσον αφορά εμένα, νιώθω όμως έντονα ότι ο δικός μου κύκλος τουλάχιστον θεσμικά, πρέπει να κλείσει. Ασχολούμαι 10 χρόνια με αυτό το θέμα και θεωρώ ότι είναι σωστό να υπάρχει αλλαγή προσώπων. Ένας σκοπός δεν πρέπει να ταυτίζεται με ένα άτομο, ιδιαίτερα αυτός ο σκοπός, για τον οποίο παλεύουν εκατοντάδες άλλα άτομα. Επίσης νέα πρόσωπα θα μπορέσουν να φέρουν φρέσκες ιδέες και φρέσκο τρόπο αντιμετώπισης καθώς και να καλύψουν κενά σε αυτά που εγώ υστερώ. Το 2024 όταν θα αποχωρήσω από το Συμβούλιο, θα έχει συμπληρώσει 6 χρόνια ύπαρξης και νομίζω ότι χρειάζεται κάποιον που θα το πάρει στον επόμενο κύκλο του. Σαφώς και εγώ πάντα θα ασχολούμαι με αυτό το θέμα. Είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος της ζωής μου αλλά οποιαδήποτε ενασχόληση μου θα είναι εξωθεσμική. Εξάλλου και όταν άρχισα δεν είχα οποιονδήποτε τίτλο. Με τον ίδιο τρόπο ελπίζω ότι θα μπορώ να συνεχίζω να βοηθώ. Θα ήθελα όμως να εκφράσω ένα τεράστιο ευχαριστώ και ευγνωμοσύνη σε όλους αυτούς που με δίδαξαν, με καθοδήγησαν και με στήριξαν ώστε να μπορώ να δώσω τον καλύτερο μου εαυτό σε αυτό που πίστευα. Σε αυτούς οφείλονται όλα όσα έχουν γίνει. Εγώ ελπίζω απλά να ήμουν η Φωνή τους όταν το χρειάστηκαν

> Οι στόχοι που θέσατε όταν αναλάβατε έχουν επιτευχθεί; Τελικά το Συμβούλιο ΦΩΝΗ, έδωσε ΦΩΝΗ στα θύματα της σεξουαλικής κακοποίησης;

Σίγουρα δόθηκε φωνή στα θύματα και αυτό φαίνεται από την αύξηση των καταγγελιών που δείχνει ότι τα θύματα άρχισαν να σπάζουν τη σιωπή τους. Τώρα αν δόθηκε αποτελεσματικά και ολοκληρωμένα νομίζω πως όχι. Νιώθω ότι ως κοινωνία και εμείς ως ενήλικες δεν έχουμε αντιληφθεί ότι ο κόσμος ο οποίος σήμερα μεγαλώνουν και κοινωνικοποιούνται οι έφηβοι μας είναι διαφορετικός και δεν έχουμε ακούσει στον βαθμό που θα έπρεπε τις ανάγκες που έχουν για να αντιμετωπίσουν αυτόν τον κόσμο. 

Πρέπει να εμπλέξουμε πολύ περισσότερο τους ίδιους τους νέους στον σχεδιασμό των πολιτικών που τους αφορούν. Πρέπει να ενημερωθούμε όσο μπορούμε καλύτερα για τον κόσμο τον οποίον αντιμετωπίζουν και τους κινδύνους. Λέμε για τους κινδύνους στο διαδίκτυο. Ξέρουμε απλά ότι είναι ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται από τους επιτήδειους. Όσον αφορά όμως τις λεπτομέρειες το πώς χρησιμοποιείται ξέρουμε ένα περίπου. Κινείται τόσο γρήγορα η τεχνολογία που είναι δύσκολο. Άρα πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στην παιδεία, ώστε αφού δεν μπορούμε να προβλέψουμε όλους τους κινδύνους, τουλάχιστον να δώσουμε τα εφόδια στους νέους να μπορούν να ανταποκριθούν σωστά, όταν και αν αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους.  

> Από το 2017 μέχρι και το 2022 οι καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών έχουν αυξηθεί 115%. Ποιοι είναι οι λόγοι που καταγράφηκε μια τόσο μεγάλη αύξηση;

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι οι οποίοι επεξηγούν την αύξηση των καταγγελιών. Υπάρχει σίγουρα αύξηση των θυμάτων που σπάζουν τη σιωπή τους αλλά υπάρχει και αύξηση αδικημάτων όπως των αδικημάτων κακοποίησης μέσω του διαδικτύου ιδιαίτερα από την εποχή της πανδημίας. 

Η αύξηση στον αριθμό των θυμάτων που πλέον σπάζουν τη σιωπή τους και καταγγέλλουν, για μένα ξεκάθαρα οφείλεται στις τεράστιες αλλαγές που έχουν γίνει θεσμικά και οι οποίες έχουν θεωρώ κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς το σύστημα. Αυτές οι αλλαγές είναι η δημιουργία ειδικού κλιμακίου στην Αστυνομία με εξειδικευμένο προσωπικό που διαχειρίζεται όλες τις υποθέσεις παγκύπρια, η δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού και αλλαγή όλων των διαδικασιών αντιμετώπισης περιστατικών από όλες τις υπηρεσίες. 

Επίσης η συνεχής εκπαίδευση λειτουργών του δημοσίου όπως κοινωνικών λειτουργών και εκπαιδευτικών ώστε πλέον να μπορούν να αναγνωρίσουν σημάδια κακοποίησης καθώς και η έκδοση ξεκάθαρων εγκυκλίων και διαδικασιών με τις οποίες πλέον γνωρίζουν πως να προχωρήσουν. Σίγουρα τεράστια επιρροή στις αλλαγές είχε η νομοθεσία του 2014 η οποία όχι μόνο επανακαθόρισε τα αδικήματα αλλά επίσης εισήγαγε και καινούργια αδικήματα καθώς και καθόρισε σαφής υποχρεώσεις σε κάθε αρμόδια υπηρεσία. Καταλυτικό ρόλο έχουν και οι συνεχείς εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης τις οποίες προωθεί το Συμβούλιο ΦΩΝΗ και άλλοι οργανισμοί. Τέλος θεωρώ ότι βλέπουμε και τα αποτελέσματα μετά της έμφασης στη διδασκαλία από μικρές ηλικίες κανόνων αυτό-προστασίας και αναγνώρισης κακοποίησης όπως τον κανόνα του εσώρουχου και της συστηματικής εκπαίδευσης δασκάλων για αυτή τη διδασκαλία.

> Σπίτι του Παιδιού. Παραπέμφθηκαν σε αυτό 2.100 παιδιά από το 2017 ως σήμερα. Έχει ανακοινωθεί τόσο η κτηριακή του επέκταση στην Λευκωσία, όσο και η δημιουργία ενός δεύτερου Σπιτιού του Παιδιού στην Λεμεσό. Πόσο σημαντικό είναι αυτό το βήμα για την Κύπρο και τι αναμένουμε να αλλάξει από εδώ και πέρα; 

Είναι εξαιρετικά σημαντικό βήμα για την Κύπρο. Σημειώνω ότι η Κύπρος ήταν η μόλις τέταρτη χώρα από τις χώρες Κρατη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης που δημιούργησε Σπίτι του Παιδιού και η πρώτη χώρα της νότιας Ευρώπης που το έκανε. Η δημιουργία του Σπιτιού ήταν εξάλλου και από τους κύριους λόγους που η Κύπρος αναγνωρίστηκε το 2022 ως «χώρα καλής πρακτικής» από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Στο Σπίτι του Παιδιού πλέον το παιδί θύμα θα πει την ιστορία του μόνο μια φορά σε εξειδικευμένο άτομο, σε χώρο ειδικά διαμορφωμένο για παιδιά. Όλες οι σχετικές υπηρεσίες (αστυνομία, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι από ΥΠΑΝ, ιατροδικαστές από ΟΚΥπΥ) βρίσκονται στον ίδιο χώρο και μαζί πολύ-θεματικά αξιολογούν κάθε παιδί και αποφασίζουν τα επόμενα βήματα. Επιπρόσθετα πλέον, μετά και από τη γενναιόδωρη χορηγία της CYTA και της πρωτοβουλίας της Νομικής Υπηρεσίας και των Δικαστών, ένα παιδί μάρτυρας δεν χρειάζεται να πάει στο Δικαστήριο με κίνδυνο να αντιμετωπίσει το θύτη του σε άγνωστο περιβάλλον που αναπόφευκτα του προκαλεί φόβο. Πλέον όλα τα Δικαστήρια της Κύπρου ενώνονται μέσω ειδικού συστήματος με το Σπίτι του Παιδιού και το παιδί δίνει τη μαρτυρία από το Σπίτι του Παιδιού, ένα περιβάλλον φιλικό προς το παιδί το οποίο ήδη θα γνωρίζει εφόσον εκεί θα έχει παραπεμφθεί από την καταγγελία και με τη στήριξη των επαγγελματιών που απασχολούνται εκεί. 

Η αλλαγή στις διαδικασίες με επίκεντρο το συμφέρον του παιδιού έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου και για αυτό πλέον δεν φοβούνται να προχωρήσουν σε καταγγελίες εφόσον γνωρίζουν ότι το παιδί θα προστατευτεί και θα στηριχθεί. Η εξαγγελία για νέα σπίτια για τις επαρχίες Λεμεσού-Πάφου και Λάρνακας-Αμμοχώστου θα αποσυμφορήσει το Σπίτι στη Λευκωσία όπου επι του παρόντος παραπέμπονται όλα τα περιστατικά. Επίσης θα μειώσει την ταλαιπωρία των παιδιών που πρέπει να μεταφερθούν από άλλες επαρχίες στη Λευκωσία και θα διευκολύνει την αντιμετώπιση των περιστατικών εφόσον.

Κυρίως όμως η επέκταση του Σπιτιού στη Λευκωσία αλλά και η δημιουργία νέων Σπιτιών στις άλλες επαρχίες θέτει τα θεμέλια για την εισαγωγή στο πλαίσιο του Σπιτιού του Παιδιού όλων των περιστατικών κακοποίησης παιδιών είτε αυτή η κακοποίηση είναι σεξουαλική είτε είναι σωματική. Μπορεί διάφορες συγκυρίες να οδήγησαν σε αλλαγές και πρόοδο στον αγώνα για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών αλλά θεωρώ ότι πλέον εφόσον έχουμε αποδείξει ότι συγκεκριμένοι σχεδιασμοί και πολιτικές πετυχαίνουν πρέπει να σταματήσουμε να διαχωρίζουμε τα θύματα ανάλογα με το είδος κακοποίησης που αντιμετωπίζουν. Όλα τα παιδιά θύματα, οποιασδήποτε κακοποίησης, δικαιούνται εξειδικευμένη αντιμετώπισης που θέτει το συμφέρον τους στο επίκεντρο. Έφτασε ο καιρός πλέον να κάνουμε αυτό το βήμα και να σταματήσουμε τη δημιουργία θυμάτων δύο ταχυτήτων.

> Τι άλλο πρέπει να γίνει ούτως ώστε όλα τα παιδιά-θύματα σεξουαλικής κακοποίησης να σπάσουν την σιωπή τους και να ζητήσουν βοήθεια;

Πρέπει να συνεχίσουμε με τις δράσεις που καταγράφονται στην Εθνική Στρατηγική. Να συνεχίσουμε και να εντείνουμε την ενδυνάμωση των παιδιών μας μέσω της εκπαίδευσης ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν κακοποιητικές περιστάσεις και να ξέρουν πως να τις σταματήσουν. Να συνεχίσουμε τις εκπαιδεύσεις των επαγγελματιών και να επενδύσουμε ακόμη περισσότερο στην ενημέρωση και την αφύπνιση της κοινωνίας. 

Και πρέπει κυρίως να δώσουμε περισσότερη έμφαση στην πρόληψη. Δυστυχώς ένας πυλώνας της Εθνικής Στρατηγικής παραμένει σχεδόν εξ’ολοκλήρου μη υλοποιήσιμος και αυτός είναι η δευτερογενής πρόληψη. Για παράδειγμα αν έχουμε ένα παιδί που από το σχολείο υπάρχουν αναφορές για παραβατική συμπεριφορά. Ταυτόχρονα υπάρχει άλλη αναφορά από τις ΥΚΕ ότι μπορεί να συνεργάζεται με εκείνη την οικογένεια. Ή να υπάρχουν καταγγελίες για άλλα περιστατικά στην αστυνομία από αυτή την οικογένεια. Αν κάποιος δεν βάλει όλα αυτά μαζί τα στοιχεία, δεν θα αντιληφθεί ότι η κατάσταση πλησιάζει σε κίνδυνο ότι κάποιος μπορεί να εκμεταλλευτεί την ευαλωτότητα του παιδιού. Αυτή είναι η δευτερογενής πρόληψη. Υπάρχει εδώ και τρία χρόνια σχεδόν έτοιμο πρόγραμμα το οποίο είχε δημιουργηθεί κάτω από την Εθνική Στρατηγική σε συνεργασία με την Ελλάδα και άλλες χώρες, το σύστημα CAN-MDS, όπου όλες οι υπηρεσίες θα μπορούν να βάζουν μέσα όσες πληροφορίες έχουν από τα δικά τους περιστατικά και αν βρεθεί ένα περιστατικό το οποίο έχει αναφορές από διαφορετικές υπηρεσίες, τότε να ανεβαίνει το σημαιάκι και να λέει ότι εδώ πρέπει να γίνει παρέμβαση άμεσα. Δυστυχώς δεν έχει προχωρήσει. Ενώ η κ. Ανθούση σε συνεργασία με τον κ. Κόκκινο είχαν προσπαθήσει να προχωρήσει η εφαρμογή αυτού του συστήματος και ενώ τόσο η Αστυνομία όσο και το Υπουργείο Υγείας ήταν υπέρ, δυστυχώς αυτό έχει σκαλώσει στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. 

> Ποια συμβουλή θα δίνατε σε εκπαιδευτικούς, γονείς, παππούδες, γιαγιάδες με την οποία θα βοηθούσαν τα παιδιά-θύματα να μιλήσουν και να καταγγείλουν κάποιο περιστατικό;

Θα παρέπεμπα στην ιστοσελίδα μας όσον αφορά το πως να αντιμετωπίσουμε την υποψία για κακοποίηση ή πως να αναγνωρίσουμε περιπτώσεις όπου πιθανό να υπάρχει κακοποίηση. Εκεί στο www.foni.org.cy υπάρχουν ειδικές ενότητες που απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς αλλά και σε γονείς/κηδεμόνες. Υπάρχει πάντα και η γραμμή βοήθειας 1466 την οποία λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρό 7 μέρες την εβδομάδα ο οργανισμός Hope for Children όπου οποιοσδήποτε μπορεί να πάρει τηλέφωνο ή να μιλήσει με chat για βοήθεια ή καθοδήγηση.

Αλλά η κύρια μου συμβουλή για γονείς ή κηδεμόνες ή για οποιονδήποτε από εμάς που έχει σχέση με παιδιά είναι να επενδύσουμε στην πρόληψη ακόμη περισσότερο από την αντιμετώπιση. Να αποβάλλουμε την άρνηση του «δεν θα γίνει σε εμάς» και την άγνοια των κινδύνων που υπάρχουν. Να αναγνωρίσουμε ότι ο κόσμος στον οποίο τα παιδιά μας μεγαλώνουν είναι πολύ διαφορετικός από αυτός στον οποίο εμείς μεγαλώσαμε και δεν μπορούμε να αλλάξουμε αυτόν τον κόσμο αλλά μπορούμε να ενδυναμώσουμε τα παιδιά μας ώστε να έχουν τα κατάλληλα εφόδια για να ευδοκιμήσουν με ασφάλεια σε αυτόν τον κόσμο. Έχουμε ευθύνη να ενημερωθούμε κατάλληλα ώστε να μπορούμε καλύτερα να προστατεύσουμε τα παιδιά μας. Πρέπει να αναλάβουμε στην πράξη αυτή την ευθύνη.