Από σήμερα Κυριακή μπαίνουμε στην τελική ευθεία των «κυπριακών» Ευρωεκλογών όπου κάθε λάθος απαγορεύεται, κάθε ψήφος μετρά και κάθε… χτύπημα επιτρέπεται. Για τα κομματικά επιτελεία και τους 72 υποψήφιους Ευρωβουλευτές «ο πόλεμος των επτά ημερών» θα κρίνει πολλά.

Όσες όμως… πολεμικές προετοιμασίες και αν έχουν γίνει, υπάρχουν παράγοντες αστάθμητοι που εντείνουν το σκηνικό της αβεβαιότητας και καθιστούν τη μάχη απρόβλεπτη. Κοινό συμπέρσμα όλων των δημοσκόπων και εκλογικών αναλυτών είναι το ρευστό περιβάλλον μέσα στο οποίο κόμματα και υποψήφιοι οδεύουν προς την κάλπη. 

Προτού όμως προχωρήσουμε στην καταγραφή των αστάθμητων μεταβλητών που ενδέχεται να ανατρέψουν κάθε δημοσκοπική πρόβλεψη, να υπενθυμίσουμε τα βασικά: δικαίωμα ψήφου έχουν 641.181 ψηφοφόροι, θα λειτουργήσουν 1.095 εκλογικά κέντρα και αυτή είναι η τέταρτη φορά που διεξάγονται Ευρωεκλογές στην Κύπρο. 

1.    Αποχή που τρομάζει 

Η πιο βασική παράμετρος που καθιστά απρόβλεπτη την εκλογική μάχη είναι η αποχή. Στις προηγούμενες εκλογές ψήφισε το 42,37% του συνόλου των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, ήτοι η αποχή ανήλθε στο 56,03%. 

Σε αυτές τις Ευρωεκλογές η αποχή εκτιμάται ότι κυμανθεί περίπου στα ίδια, αν όχι ψηλότερα επίπεδα. Παρά το γεγονός ότι έγινε προσπάθεια να μετρηθεί το ποσοστό της αποχής μέσα από επιμέρους ερωτήσεις στις δημοσκοπήσεις, εντούτοις είναι αδύνατο να υπάρξει ακριβής εκτίμηση για το εύρος και κυρίως την «ποιότητά» της. 

Οι εκλογικοί αναλυτές και τα κομματικά επιτελεία εκτιμούν ότι η αποχή θα ανέλθει από 50 – 65%, γεγονός που απεικονίζει σε ένα μεγάλο βαθμό την αδιαφορία και την απαξίωση των ψηφοφόρων για τη συγκεκριμένη εκλογική διαδικασία. Ωστόσο, η ώρα έξι το βράδυ της ερχόμενης Κυριακής, θα μετρήσει μόνο το αποτέλεσμα των έγκυρων ψηφοδελτίων. Είτε μιλούμε για αποχή 50%, είτε… 70%. Όσοι θα ψηφίσουν, θα εκλέξουν τους έξι Ευρωβουλευτές. Το ζητούμενο είναι από ποιους χώρους θα προέλθει η μεγαλύτερη αποχή ψηφοφόρων, η οποία δεν μπορεί να σταθμιστεί… αναλογικά με τα ποσοστά των κομμάτων. Μπορεί δηλαδή ο ψηφοφόρος ή ο οπαδός να μην μετακινείται σε άλλο κόμμα, αλλά τα κόμματα που θα πληγούν περισσότερο από το φαινόμενο αυτό, θα πληρώσουν ακριβά τη "νύφη".  Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αποχής ενδέχεται να διαφοροποιήσουν άρδην ποσοστά και τελική κατάταξη ή ακόμα και έδρα -ιδιαίτερα εάν μιλούμε για τη μάχη της τέταρτης θέσης.

Οι τρόποι καταπολέμησης ή μετριασμού της αποχής, που αξιοποιούν τα κομματικά επιτελεία, είναι οι προσωπικές επαφές από πόρτα σε πόρτα και τα τηλεφωνήματα (που θα πυκνώσουν τις επόμενες μέρες), αλλά και η αύξηση των… ντεσιμπέλ. Μια «κλασική» μέθοδος στην Κύπρο που στόχο έχει και τη συσπείρωση, η οποία αποτελεί την επόμενη παράμετρο που θα εξετάσουμε. 

2. Συσπείρωση και… αποσυσπείρωση 

Οι συσπειρώσεις των κομμάτων είναι ένα από τα πλέον καθοριστικά όπλα σε κάθε προεκλογική περίοδο, πόσω δε μάλλον όταν μιλούμε για μια αδιάφορη αναμέτρηση όπου, όπως είπαμε, κάθε ψήφος μετρά (και μπορεί να μετρήσει και «διπλά» αν λάβουμε υπόψη μας την αποχή). Τις επόμενες μέρες οι κομματικοί μηχανισμοί θα ανεβάσουν στροφές δουλεύοντας υπερωρίες με σκοπό να πείσουν μέλη τους να τους στηρίξουν, ιδιαίτερα εκείνα τα κόμματα ή συνδυασμοί που παρουσιάζουν μεγάλα περιθώρια αύξησης των συσπειρώσεων τους.

Ένα φαινόμενο πάντως που παρατηρήθηκε στις τελευταίες δημοσκοπήσεις και δεν είναι άσχετο με την επικαιρότητα των προηγούμενων ημερών, είναι η αποσυσπείρωση. Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται σε σειρά εξωγενών παραγόντων, ενδεχομένως σε κόπωση, απογοήτευση ή αποδοκιμασία των ψηφοφόρων συγκεκριμένου κόμματος. Στην Κύπρο όμως, είναι φυσιολογικό να υπάρχει αύξηση της συσπείρωσης όσο πλησιάζουμε προς την κάλπη, οπότε ας κρατήσουμε... μικρό καλάθι.  

Όσα δε κόμματα εμφανίζονται δημοσκοπικά να φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα συσπειρώσεων, δείχνοντας συνεκτικότητα και αντοχές, μπαίνουν στην τελική ευθεία με καλύτερες προϋποθέσεις και πέραν από το να κρατήσουν ψηλά αυτούς τους αριθμούς, στοχεύουν στην προσέλκυση «νέων» ψηφοφόρων από τους αναποφάσιστους, αλλά και σε «μετακινήσεις» ψηφοφόρων όπου το κέρδος θα είναι διπλό.  

3. Ρυθμιστές οι... αναποφάσιστοι   

Σχεδόν σε όλες τις δημοσκοπήσεις -ακόμα και στις τελευταίες της περασμένης εβδομάδας– καταγράφηκε μια ισχυρή τάση αναποφάσιστων μεταξύ 20-30% όσων θα πάνε να ψηφίσουν. Πρόκειται για μεταβλητή που μπορεί να ανατρέψει κάθε αποτέλεσμα, αν και οι προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις μας έδειξαν ότι αυτοί διοχετεύονται κατά τρόπο αναλογικό στα κομματικά ποσοστά. Κανείς όμως δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί. 

Να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, καταγράφεται το φαινόμενο ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων να αποφασίζει κυριολεκτικά τις τελευταίες μέρες, ακόμα και τελευταία στιγμή πίσω από το παραβάν. Αυτό συνέτεινε στην ανατροπή αποτελεσμάτων και προβλέψεων, καθώς κανείς δεν μπορεί να προδικάσει ότι οι «αναποφάσιστοι» που θα ψηφίσουν, θα ακολουθήσουν την… πεπατημένη. 

4. Πόσοι Τουρκοκύπριοι θα ψηφίσουν; 

Ένα αναπάντητο ερώτημα. Το συναντήσαμε σε κάθε δημοσκόπηση, όπου οι αναλυτές εξηγούσαν εκ των προτέρων ότι αυτοί οι ψήφοι ήταν αδύνατο να προβλεφθούν και να καταμετρηθούν. Στις προηγούμενες Ευρωεκλογές συμμετείχε το 3,19% των Τουρκοκυπρίων (στο σύνολο των 42,37% εγγεγραμμένων ψηφοφόρων). Στις επερχόμενες εκλογές, εκτιμάται ότι η πρόθεση ψήφου των Τουρκοκυπρίων θα ανέλθει σε ποσοστό 2-4% του τελικού αποτελέσματος, αναλόγως και της αποχής. Να σημειώσουμε πάντως ότι σημαντικό στοιχείο είναι και η αύξηση των Τ/κ που εγγράφηκαν στους εκλογικούς καταλόγους, από τις 59.000 του 2014 σε 80.000 σήμερα.

5. «Κρυφή» ψήφος και πριμοδότηση

Η απόκρυψη ψήφου είναι ένα δύσκολο φαινόμενο που προσπαθούν με διάφορους τρόπους να ανιχνεύσουν οι αναλυτές. Αν και σε αυτές τις εκλογές πέρασε σε δευτεροτρίτη μοίρα (σε αντίθεση λόγου χάρη με Προεδρικές Εκλογές), εντούτοις παραμένει μια αστάθμητη μεταβλητή, η οποία εάν επαληθευτεί στην κάλπη, προμηνύει εκπλήξεις.

Μέρος του «παιχνιδιού» είναι επίσης η πριμοδότηση κόμματος ή υποψηφίων. Αν και στην Κύπρο έχουμε αναπτύξει «κουλτούρα πριμοδότησης» (φαινόμενο που έχει καταγραφεί σε προηγούμενες αναμετρήσεις), εντούτοις θεωρείται... δύσκολο να επαναληφθεί σε μεγάλο βαθμό στις επικείμενες Ευρωεκλογές. Εκείνο που δεν μπορεί να αποκλειστεί είναι η στρατηγική ψήφος σε ορισμένα κόμματα ή υποψηφίους, ενδεχομένως και στη λογική του "μη χείρον". 

Σε επτά μέρες όλα αυτά βέβαια θα απαντηθούν. Οι αστάθμητες μεταβλητές θα αποκτήσουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και θα μιλήσει η… τενέκκα. Μέχρι τότε, θα ζήσουμε τον «πόλεμο των 7 ημερών».