Του Γιώργου Μιχαηλίδη

Ο Περιφερειακός Διευθυντής της εταιρείας Ionoterra  Μάριος Σάββα, κυπριακής καταγωγής, με διεθνή δραστηριότητα σε εταιρείες τεχνολογίας, ανάπτυξης λογισμικού και ηλεκτρονικών υπολογιστών, μιλά στην Offsite για την πρωτοποριακή εφαρμογή που προειδοποιεί τα κράτη για σεισμική δόνηση 8 ώρες πριν την εκδήλωσή της. 

H εταιρεία, γνωρίζοντας πως η Κύπρος βρίσκεται σε περιοχή έντονης σεισμικής δόνησης, παράλληλα με τις επαφές τους σε άλλες χώρες με ανάλογα φαινόμενα, αναζητούν τη στήριξη των κυπριακών Αρχών για εξασφάλιση χρηματοδότησης και εγκατάσταση του συστήματος στο νησί. Ήδη, ο πρώτος κύκλος επαφών με κρατικούς και άλλους αξιωματούχους αποδίδει θετικά αποτελέσματα.

Πού αποδίδεται η συχνή εμφάνιση σεισμών στην Κύπρο;

Η Κύπρος και η ευρύτερη περιοχή βρίσκονται στο σημείο σύγκλισης τριών τεκτονικών πλακών, με αποτέλεσμα η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή να είναι πολύ συχνή και έντονη. Σύμφωνα με σχετικές μελέτες στη βάση στατιστικών στοιχείων, αναμένεται ένας μεγάλος σεισμός στην Κύπρο τα προσεχή χρόνια λόγω της ιδιαίτερης γεωλογίας της περιοχής.

Η Κύπρος βρίσκεται στη σεισμογόνο ζώνη των Άλπεων - Ιμαλαΐων, εκεί όπου εκδηλώνεται το 15% των σεισμών παγκοσμίως. Η σεισμικότητα της Κύπρου αποδίδεται κυρίως στο «Κυπριακό Τόξο» το οποίο αποτελεί το τεκτονικό όριο μεταξύ της αφρικανικής και ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. 

Η αφρικανική πλάκα κινείται βόρεια προς την πλάκα της Ευρασίας και έτσι καταγράφεται η σύγκρουση των δυο πλακών και η κατάδυση της αφρικανικής πλάκας κάτω από τη μικροπλάκα της Ανατολίας (τμήμα της ευρασιατικής πλάκας όπου βρίσκεται και η Κύπρος).

Η ιδιαίτερη γεωγραφία της περιοχής έχει ως αποτέλεσμα την καταγραφή μεγάλου αριθμού καταστροφικών σεισμών στην επικράτεια της Κύπρου. Η τελευταία μεγάλη σεισμική ακολουθία μικρού εστιακού βάθους (15–20 km), κατά μήκος του δυτικού τμήματος του νησιού, ξεκίνησε το 1995 και διήρκεσε 5 χρόνια μέχρι το 1999.

Ένας σεισμός μέτριας έντασης (Mw 5,9) στις 23 Φεβρουαρίου 1995 προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στο βορειοδυτικό τμήμα της Κύπρου, στην επαρχία Πάφου.

Μικρότερες απώλειες

Είναι δυνατή η έγκαιρη προειδοποίηση για έναν επικείμενο σεισμό ώστε να περιορίζονται οι ανθρώπινες και υλικές απώλειές του; Ποια τα πλεονεκτήματα για την Κύπρο;

Η ισραηλινή εταιρεία υψηλής τεχνολογίας Ionoterra, μετά από μελέτες και έρευνες 30 χρόνων, πέτυχε μια παγκόσμια καινοτομία ένα σύστημα προειδοποίησης για εκδήλωση φυσικών φαινομένων από δεδομένα που συλλέγονται στον κοσμικό χώρο κοντά στη Γη.

Με την εγκατάσταση του συστήματος καλύπτονται μερικές δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα και ως εκ τούτου, στην περίπτωση της Κύπρου, ολόκληρο το νησί. 

Ταυτόχρονα, με την εφαρμογή του συστήματος, έχει τη δυνατότητα να καλύπτει μια ολόκληρη χώρα, τα διασωστικά αποτελέσματα θα είναι ακριβέστερα, γεγονός που καθιστά αυτόματα την Κύπρο ως ιδανική χώρα για δημιουργία κέντρου εκπαίδευσης και συντονισμού της ευρύτερης περιοχής.

Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών συμβάλλουν στον μετριασμό των ζημιών και στην πρόληψη των θυμάτων από ισχυρούς και βίαιους σεισμούς, εκμεταλλευόμενα τη φυσική των σεισμών, παρέχοντας έγκαιρη ειδοποίηση για την επερχόμενη δόνηση.

>>> Κατεβάστε τώρα το application της offsite - ΕΔΩ για Android & ΕΔΩ για iOS

Προστατευτικά μέτρα

Σύμφωνα με μελέτη του 2019 της Αμερικανικής Κοινότητας Πολιτικών Μηχανικών (American Society of Civil Engineers) μια έγκαιρη προειδοποίηση από ένα Earthquake Early Warning System ενισχύει την ικανότητα των πολιτών και των βιομηχανικών εγκαταστάσεων να λαμβάνουν προστατευτικά μέτρα. 

Ναι. Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι κατά τη διάρκεια του σεισμού 9,0 Ρίχτερ του 2011 στο Τοχόκου, το EEWS έδωσε μέσα σε 15 δευτερόλεπτα προειδοποίηση (χρόνος παράδοσης) στην τοποθεσία που βρίσκεται πλησιέστερα στο επίκεντρο και ακόμη μεγαλύτερη για πιο απομακρυσμένα πληθυσμιακά κέντρα, όπως το Σεντάι και το Τόκιο.

Μεταξύ 50% και 70% των ερωτηθέντων σε έρευνα της Ιαπωνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (JMA) στις πληγείσες περιοχές ανέφεραν ότι μπόρεσαν να λάβουν κάποιο είδος προστατευτικής δράσης, λόγω της προειδοποίησης που έλαβαν, και περισσότερο από το 80% των ερωτηθέντων βρήκε χρήσιμη την υπηρεσία έγκαιρης προειδοποίησης σεισμού (EEW). Πράγματι, το ιαπωνικό σύστημα έχει αποδειχθεί ότι έσωσε πολλές ζωές και εκατομμύρια δολάρια κατεστραμμένων υποδομών.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη, ο πιο επιτακτικός λόγος για την εφαρμογή και τη λειτουργία του EEWS είναι ο αντίκτυπος στη θνησιμότητα κατά τη διάρκεια και μετά από έναν σεισμό. Η πιθανότητα πραγματικού θετικού και ο χρόνος προειδοποίησης επηρεάζουν έντονα κάθε κατηγορία παροχών. Για εκείνες τις κατηγορίες παροχών που συνδέονται άμεσα με τη θνησιμότητα, τις βασικές εγκαταστάσεις και την προσωπική δράση, η αύξηση της πιθανότητας πραγματικού θετικού συναγερμού και χρόνου προειδοποίησης, θα αύξανε τον αριθμό των ζωών που θα σώζονταν. 

Σε ψηλές θέσεις θνησιμότητας

Κύπρος και Ελλάδα, δυο σεισμογενείς χώρες. Σύμφωνα με μελέτη του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Ζυρίχης με τίτλο «Παγκόσμια εκτίμηση χρηματικών απωλειών εξαιτίας ανθρώπινων θανάτων που προκαλούνται από σεισμούς», οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα κατατάσσονται στις υψηλές θέσεις παγκοσμίως αναφορικά με τον δείκτη θνησιμότητας σε περίπτωση σεισμού. Μπορείτε να μας δώσετε κάποια στοιχεία. Το κόστος των τραυματισμών προσεγγίζεται εμπειρικά με τον διπλασιασμό ή και τριπλασιασμό των απωλειών που υπολογίζονται από τους θανάτους. Σύμφωνα με σενάρια που ανάλυσε η Delloite, για σεισμό της τάξης των 6,1 βαθμών στην περιοχή των Βραχνέων Όρων στη Ρουμανία, οι αναλυτικοί υπολογισμοί δείχνουν ότι το συνολικό κόστος (τραυματισμοί και θάνατοι) είναι περίπου 3 φορές μεγαλύτερο από το μεμονωμένο κόστος των θανάτων. Η μελέτη επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό ότι το συνολικό κόστος των θανάτων και των τραυματισμών είναι 2 με 3 φορές μεγαλύτερο από τους θανάτους. Όπως έχει αναφέρει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), το κόστος μια ανθρώπινης ζωής είναι 2 εκατομμύρια δολάρια και εξ’ αυτού και το κόστος τραυματισμού είναι κατά μέσο όρο 5 εκατομμύρια δολάρια. 

Με βάση τα προηγούμενα, ο παγκόσμιος συνολικός ετήσιος μέσος όρος των θανάτων και τραυματισμών εκτιμάται στα 80 δισεκατομμύρια δολάρια.

Επιστημονική ανακάλυψη

Πώς αναπτύχθηκε το σύστημα Ionoterra και από ποιους;

Το σύστημα αναπτύχθηκε από ομάδα επιστημόνων από τους κλάδους της Γεωφυσικής, των Συστημάτων Κεραιών και της Τεχνητής Νοημοσύνης, με επικεφαλής τον Dr. Nathan Blaunstein, καταξιωμένο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ben-Gurion University of the Negev (BGU) και αυθεντία στους τομείς των ραδιοκυμάτων, οπτικών ινών και συστημάτων ραντάρ. Η ανάπτυξη του συστήματος έγινε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Balti Alecu Russo State University.

>>> H offsite τώρα και στο Google News - Ακολουθείστε μας

Πώς λειτουργεί η εφαρμογή;

Οι σταθμοί εδάφους του συστήματος παρακολουθούν την ιονόσφαιρα της γεωγραφικής περιοχής ενδιαφέροντος, συλλέγουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και προειδοποιούν για σεισμικά γεγονότα διαφορετικών μεγεθών έντασης, επιδεικνύοντας υψηλή αποδοτικότητα.

Τα δεδομένα που συλλέγονται τυγχάνουν επεξεργασίας από το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε, γίνεται ανάλυση και εξάγεται ένας γεω-σεισμικός χάρτης επικινδυνότητας σε πραγματικό χρόνο για κάθε περιοχή παρακολούθησης. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται μια σαφής και ακριβής προειδοποίηση για επερχόμενο σεισμό μέχρι και  8 ώρες πριν από το καταστροφικό γεγονός άνω του 90%, ενώ το ποσοστό ξεπερνά και το 98% για γεγονότα μεγέθους ≥ 5.5 στην κλίμακα ρίχτερ.

Η αρχή λειτουργίας του συστήματος βασίζεται στο γεγονός ότι όλη η σεισμική δραστηριότητα στη γη παράγει ακουστικά και βαρυτικά κύματα 24 ώρες πριν από τον σεισμό. Το κάθε σύστημα IONOTENT απαρτίζεται από 4 σταθμούς εδάφους που αναπτύσσονται στην κάθε σεισμική ζώνη, και είναι ικανό να καλύψει επιφάνεια παρατήρησης μέχρι και μερικές δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Πλεονεκτήματα

Ποια είναι τα πλεονεκτήματά του;

Τα πλεονεκτήματα του χρονικού πλαισίου προειδοποίησης σεισμικών γεγονότων με το σύστημα της IONOTERRA είναι:

• Έγκαιρη εκκένωση πληθυσμών σε ανοιχτούς χώρους
• Διακοπή της ηλεκτροδότησης και του φυσικού αερίου προς αποφυγή πυρκαγιών
• Ασφάλιση ή μεταφορά ευαίσθητου υλικού (π.χ. πυρομαχικά, αεροσκάφη, υπολογιστές Διακοπή δραστηριότητας εργοταξίων
• Στήριξη οργανισμών και ιδιωτικών εταιρειών αναλαμβάνοντας την αποθήκευση αντιγράφων ασφαλείας Big Data του συστήματος
• Σημαντική ελάφρυνση του κρατικού μηχανισμού από την αποτροπή θανάτων και τραυματισμών.
• Χρηματοδότηση της επένδυσης
• Αντιλαμβάνομαι πως για την εγκατάσταση και την λειτουργία του συστήματος απαιτούνται επενδύσεις. Από πού μπορείτε να βρείτε τα χρήματα;

Το έργο μπορεί να είναι επιλέξιμο για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα, καθώς και τη συμβολή του κράτους γιατί εκτός του δεδομένου ότι θα σωθούν ανθρώπινες ζωές, τα οικονομικά οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα από την έλλειψη έγκαιρης προειδοποίησης ενός επικείμενου σεισμού.

Ο Mάριος Σάββα, Περιφερειακός Διευθυντής της Ionoterra, μιλά στην Offsite για

τα πλεονεκτήματα του συστήματος

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι, ο αναμενόμενος χρόνος ολοκλήρωσης του έργου, μετά την έγκριση της πρότασης είναι λιγότερος του ενός έτους, συμπεριλαμβανομένου της εγκατάστασης του εξοπλισμού, της ρύθμιση λειτουργίας και του σχεδιασμού δράσης.