Επίτροπος Νομοθεσίας:Το κράτος πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί μέσω των διαδικασιών του να διαχειριστεί τα τεράστια αυτά νούμερα». 

Του Γιώργου Μιχαηλίδη

Οι αιτητές ασύλου αποτελούν το 6% του πληθυσμού γι’αυτό απαιτείται μετά από 23 χρόνια να αλλάξει ο Περί Προσφύγων Νόμος και να εναρμονιστεί με τις νέες ανάγκες της εποχής. Μετά από οδηγίες του Υπουργικού Συμβουλίου  και σχετική πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών η Επίτροπος Νομοθεσίας Λουϊζα Χριστοδουλίδου - Ζαννέτου συντάσσει εκ νέου τον Περί Προσφύγων Νόμο.Ο νέος νόμος πρέπει να αντιμετωπίσει τα κενά που υπάρχουν σήμερα και αποτελούν εμπόδιο στην ορθή εφαρμογή του νόμου που  με τα σημερινά δεδομένα υπάρχουν 30.000 αιτήσεις ασύλου ετησίως.

Τι θα αλλάξει

Η Επίτροπος με την ομάδα της μελετούν το πρότυπο της Ελλάδας, που παρουσίαζε αντίστοιχα προβλήματα με την Κύπρο και τα αντιμετώπισε αποτελεσματικά. Ο ελληνικός νόμος Περί Προσφύγων είναι σχετικά πρόσφατος και υιοθετεί τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών συμβάσεων για το θέμα. Από τον ελληνικό νόμο μελετούνται για να υιοθετηθούν σημεία που ταιριάζουν στα κυπριακά δεδομένα όπως η προτεραιοποίηση των αιτήσεων η Υπηρεσία Υποδοχής, αλλά και η ταυτοποίηση που δεν υπάρχει στον κυπριακό νόμο.

Ο τεράστιος αριθμός των αιτήσεων που εκκρεμούν και υποβάλλονται καθημερινά αναγκάζει την Επίτροπο Νομοθεσίας να εξεύρει τρόπους νομοθετικά νόμιμους  χειρισμού των υποθέσεων αυτών σε διοικητικό και δικαστικό επίπεδο,αφού απαιτείται:

•  Eνίσχυση της συνεργασίας και καλύτερου συντονισμού των υπηρεσιών. 
• Aλλαγή στη στάση της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι σε αυτές τις περιπτώσεις.
• Αναθεώρηση των χρονικών διαδικασιών.
• Καλύτερη οργάνωση, εκπαίδευση και διαρκής συνεργασία.
• Ενημέρωση των αρμόδιων φορέων μέσω της τεχνολογίας.

Όπως επισήμανε η Επίτροπος Νομοθεσίας, «ο νόμος σχετίζεται άμεσα με ανθρώπινα  δικαιώματα και χρειάζεται μεγάλη προσοχή και αυστηρή τήρηση των οδηγιών της Ε.Ε. και των Συμβάσεων».

>>>>Διαβάστε  επίσης: Νουρής: Ξεπεράσαμε τις δυνατότητες μας με τους μετανάστες<<<<

Αποφάσεις εντός ευλόγου διαστήματος

Με βάση το νέο νόμο που ετοιμάζεται οι αποφάσεις θα λαμβάνονται εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος και οι αιτητές θα πληροφορούνται χωρίς καθυστέρηση εάν είναι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας ή όχι.

Αλλάζει ο ορισμός οικογενειακής επανένωσης

Μέσα από την αλλαγή της νομοθεσίας, θα γίνει σχολαστική εξέταση των νόμων Κύπρου και Ελλάδας και παράλληλα των Οδηγιών της Ε.Ε. που θα έχουν εναρμονιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να επιδέχονται βελτιώσεις. Υπάρχουν ορισμένες πρόνοιες του Περί Προσφύγων Νόμου που θα επιδέχονται πιο αυστηρής εναρμόνισης με τις οδηγίες της Ε.Ε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ορισμός της οικογενειακής επανένωσης που με την τροποποίηση θα περιλαμβάνει τον ορισμό της οικογενειακής επανένωσης που πλέον θα συμπεριλαμβάνει οικογενειακούς δεσμούς ασχέτως εάν αυτοί δημιουργήθηκαν πριν η μετά την είσοδο του διαμένοντος στη Δημοκρατία. Ο ισχύον νόμος συμπεριλαμβανει μόνο δεσμούς που δημιουργήθηκαν πριν από την είσοδο στη Δημοκρατία. 

Η κυπριακή νομοθεσία θα εναρμονιστεί με τον Κανονισμό ΕΕ 2021/2303 που προνοεί τη σύσταση του Οργανισμού της Ε.Ε.για το Άσυλο που αντικατέστησε και διαδέχθηκε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία  Υποστήριξης για το Άσυλο που αποτελεί συνεργάτη και αρωγό της Δημοκρατίας στα θέματα αυτά.

Τμήμα Υποδοχής και Ταυτοποίησης

Η σύνταξη του νέου νόμου προβλέπει και τη διοικητική και τεχνολογική αναβάθμιση χειρισμού αυτών των υποθέσεων. Παράδειγμα, αποτελεί πρόταση για δημιουργία ξεχωριστού Τμήματος στην Υπηρεσία Ασύλου που θα ονομάζεται Τμήμα Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Το Τμήμα αυτό θα ενεργεί σαν Τμήμα Πρώτης Υποδοχής, όπως είναι σήμερα το Πουρνάρα, με αρμοδιότητα την υποδοχή υπηκόων τρίτων χωρών και ανιθαγενών, την ενημέρωσή τους σε σχέση με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, την ταυτοποίηση και την καταγραφή τους, τον ιατρικό τους έλεγχο. 

Κατά κύριο λόγο όμως, οι πρόσφυγες θα διαχωρίζονται  στη βάση ειδικών συνθηκών, της ευαλωτότητας, της ατομικής συνεκτίμησης για να διαπιστωθεί ποια πρόσωπα χρήζουν ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων, ποιοι είναι ανήλικοι και τις χώρες προέλευσής τους. Παράλληλα, ο νέος νόμος θα καταστήσει σαφές και ενισχύσει το διαχωρισμό των αιτήσεων για σκοπούς οργάνωσης στο στάδιο εξέτασης της αίτησής τους.

Αυστηρά χρονοδιαγράμματα και συμμόρφωση

Στο Νόμο θα τεθούν αυστηρές χρονικές πρόνοιες για την εξέταση των αιτήσεων και τις δικαστικές διαδικασίες αλλά και για την εμπλοκή των αιτητών στις διαδικασίες. Στο νέο Νόμο θα υπάρχει  πρόνοια συμμόρφωσης στους  κανονισμούς των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής η των Κέντρων Φιλοξενίας και εφαρμογή μέτρων για τη  μη τήρησή τους που κυρίως θα αφορά την παροχή ή όχι της υλικής βοήθειας.  Παράλληλα, θα εισαχθούν πρόνοιες ώστε ο σεβασμός και οι υποχρεώσεις των αιτητών προς το κράτος, αλλά και του κράτους προς τους αιτητές θα είναι πλέον αμφίδρομες. 

Μέσω του Περί Προσφύγων Νόμου,  πρέπει να βελτιωθεί ο τρόπος χειρισμού των μεταγενέστερων αιτήσεων που η Ε.Ε.έκρινε ότι δεν υπάρχει όριο στον αριθμό. Μεγάλη σημασία θα δοθεί στη συνεργασία όχι μόνο με διεθνείς ή ευρωπαϊκούς  οργανισμούς, αλλά και στη μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών συνεργασία.  

Υποβολή αίτησης με κάρτα

Η Επίτροπος Νομοθεσίας θα εισηγηθεί όπως η βεβαίωση υποβολής αίτησης μπορεί να εκδοθεί σε μορφή κάρτας με ηλεκτρονική καταγραφή και ανανέωση και με κάθε πρόσφορο τεχνολογικό μέσο. Ο εκσυγχρονισμός θα αποβλέπει στη γενικότερη αυτοματοποίηση των υπηρεσιών. Για παράδειγμα, σε περίπτωση ολοκλήρωσης της αίτησης να υπάρχει αυτόματη ακύρωση της βεβαίωσης υποβολής αίτησης, που είναι το έγγραφο που καταγράφει τα δικαιώματα του αιτητή. 

Τα ίδια δεδομένα πρέπει να ισχύουν και για τα Δικαστήρια που αυτομάτως μετά την έκδοση της απόφασής τους θα πρέπει να ενημερώνουν άμεσα το σύστημα με  άμεση εκτέλεση της απόφασης απομάκρυνσης. Τονίζεται στο σημείο αυτό, ότι το Ανώτατο Δικαστήριο με νέο διαδικαστικό κανονισμό το Σεπτέμβριο του 2022 έδειξε την προθυμία και αποφασιστικότητα του να αναθεωρήσει διαδικασίες για αντιμετώπιση του αριθμού αιτήσεων ενώπιον των Δικαστηρίων.

Ο Περί Προσφύγων Νόμος συντάχθηκε το 2000. Πέρασαν 23 χρόνια από την ψήφισή του και δέχθηκε σωρεία τροποποιήσεων και ενσωμάτωση οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλοί επαγγελματίες που τον χρησιμοποιούν τον θεωρούν δυσανάγνωστο και δύσκολο στην εφαρμογή του με παραπομπές σε πολλά άρθρα και αχρείαστες επαναλήψεις. 

Ορόσημο το τέλος Ιανουαρίου

Η κ. Λουίζα Χριστοδουλίδου - Ζαννέτου δήλωσε  στην Offsite News ότι «είμαστε σε συνεχή συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και τα αρμόδια Τμήματα για ανταλλαγή απόψεων σε σχέση με τις πρόνοιες του νομοσχεδίου». Όπως είπε, «τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι εφαρμόζουν το νόμο θα αποτελέσουν την πρόκληση για νέες ρυθμίσεις. Έχει ήδη αποσταλεί το μισό κείμενο και συζήτηση μεταξύ των αρμοδίων και  θα καταβληθεί το άπαν των δυνάμεών μας λόγω της εξαιρετικής σοβαρότητας του θέματος ώστε να ολοκληρωθεί το κείμενο μέχρι το τέλος Ιανουαρίου για να τεθεί στην απαραίτητη δημόσια διαβούλευση και ακολούθως; να σταλεί για νομοτεχνικό έλεγχο».

Σύμφωνα με την Επίτροπο, «είναι σημαντικό οι νόμοι να αναθεωρούνται και να λαμβάνονται υπόψην οι νέες ανάγκες που υπάρχουν. Το κράτος πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί μέσω των διαδικασιών του να διαχειριστεί τα τεράστια αυτά νούμερα».