Ελένη Ευθυμίου, και αυτή σύμβολο της εισβολής και του αγώνα της Κύπρου, όπως και τόσες άλλες άγνωστες γυναίκες του νησιού, που η επίσημη πολιτεία κάμνει πως ξεχνά, τα προσφυγικά σωματεία και οι Επιτροπές λησμονούν τη συμμετοχή τους σε όσα έγιναν τότε.
Υπάρχουν στιγμές στη ζωή του ανθρώπου που σκέφτεται εάν είναι σωστό ν’ αποκαλύψει αλήθειες. Υπάρχουν στιγμές που φοβάσαι να μιλήσεις μήπως και παρεξηγηθείς, μήπως και τα λόγιά σου παρερμηνευθούν, μήπως και θεωρηθείς ότι ζηλεύεις, έχεις αλλότρια κίνητρα και συμφέροντα.
Υπάρχουν στιγμές, όμως, που αισθάνεσαι την ανάγκη να πεις την ιστορία, να γράψεις την ιστορία, όπως είναι πραγματικά και όχι όπως κάποιοι την προβάλλουν όπως θέλουν, μήπως και φύγει η χρυσόσκονη από πάνω τους και πάει σε άλλους, μήπως ζήσουν λιγότερη προβολή και λιγότερες τιμές.
Από μήνες τώρα παρακολουθώ τις τιμές που λαμβάνει η Χαρίτα Μάντολες, με την ευκαιρία των 50 χρόνων της εισβολής των Τούρκων του 1974, και που δικαιωματικά της αξίζουν. Το παραδέχομαι. Πάντοτε θαύμαζα και τιμούσα τη Χαρίτα, από τότε που στο οδόφραγμα του «Λήδρα Πάλας» κρατούσε τις φωτογραφίες των δικών τους και ζητούσε το δίκαιό της. Όταν μιλούσε για τα κατεχόμενα, τους αγνοουμένους και τους νεκρούς της τουρκικής εισβολής.
Η προβολή
Η Χαρίτα, λόγω της προβολής που τύγχανε από τα ΜΜΕ στην Κύπρο και στο εξωτερικό, και της προθυμίας της να μιλήσει, είναι πάντοτε στο επίκεντρο, κάθε φορά που μιλάμε για κατοχή, εισβολή, αγνοουμένους. Έμαθε με τα χρόνια να μιλά καλά, να στήνεται με πειθώ στην κάμερα και να λέει και να ξαναλέει την ίδια ιστορία, την ιστορία της Ελιάς: «Ακούσαμε εκρήξεις. Άνοιξα το παράθυρο που “έβλεπε” στην Κερύνεια και είδα μαύρο καπνό να βγαίνει». Ήταν ξημερώματα Σαββάτου, 20 Ιουλίου 1974. Ήταν η ώρα της τραγωδίας της Κύπρου».
Μια γυναίκα μαυροφορεμένη, με ασπρόμαυρες φωτογραφίες στα χέρια, μια γυναίκα που είδε τους Τούρκους στρατιώτες να σκοτώνουν εν ψυχρώ τους δικούς της, και που χρειάστηκε να περάσουν 34 χρόνια για να καταφέρει να θάψει τα λείψανά τους.
Η Χαρίτα Μάντολες είναι και η ηρωίδα του βιβλίου της εξαίρετης και συναρπαστικής Ευρυδίκης Περικλέους – Παπαδοπούλου «Ως αληθώς – Η ζωή της Χαρίτας Μάντολες».
Και τώρα σειρά
Χρόνια ολόκληρα η Χαρίτα Μάντολες δεν σταμάτησε να αναζητά τους δικούς της. Ήθελε να μάθει την τύχη τους. Όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα πήγε στο σημείο της εκτέλεσης, υπέδειξε τον τόπο, άρχισαν οι έρευνες και βρέθηκαν τα λείψανα του άνδρα της, του πατέρα της και των άλλων ανδρών. Θάφτηκαν το 2008.
Στη νέα σειρά του MEGA, Famagusta, η ιστορία της Χαρίτας είναι μια από τις πολλές ιστορίες που συγκλονίζουν και καθηλώνουν τον θεατή με την ανεπανάληπτη ερμηνεία της Δέσποινας Μπεμπεδέλη.
Όμως, η ιστορία της Χαρίτας είναι η μισή ιστορία, αυτή που για χρόνια προβάλλει στις τηλεοπτικές κάμερες και στους δημοσιογράφους.
Η Ελένη της καρδιάς μας
Μια πραγματική συγκλονιστική ιστορία, που λίγοι την γνωρίζουν, είναι η ιστορία της Ελένης Ευθυμίου, μιας γυναίκας – σύμβολο της εισβολής που ποτέ δεν τιμήθηκε από την Πολιτεία όπως της αξίζει. Γιατί, πάντοτε η ίδια προτιμούσε τη σιωπή, τη σιγή, ποτέ όμως τη λήθη.
Η ιστορία της Ελιάς έχει πρωταγωνίστρια την Ελένη, την ξαδέλφη της Χαρίτας. Έχασε αδελφό που σκοτώθηκε μπροστά στα μάτιά της, κρατώντας ως ασπίδα την τετράχρονη κόρη της, που αιμορραγούσε θανάσιμα στο πόδι, μετά από πυροβολισμό από Τούρκο. Έχασε πατέρα, αδελφό, την πεθερά της, την αδελφή του συζύγου της, που δηλώνεται ακόμη αγνοούμενη, ενώ ο σύζυγος της Βασίλης παρέμεινε κρυμμένος 40 ημέρες σε λάκκο στο ξενοδοχείο τους το «Mermaid» στο Έξι Μίλι.
Είναι η Ελένη Ευθυμίου, που η Ευρυδίκη την έκανε συμπρωταγωνίστρια στο βιβλίο της «Ως Αληθώς». Είναι η Ελένη Ευθυμίου που 50 χρόνια μετά βασανίζεται από εφιάλτες και φοβερούς πονοκεφάλους, που ζει ακόμη τα παιδικά, τα εφηβικά και νεανικά της χρόνια στην ακρογιαλιά της Κερύνειας. Είναι η Ελένη που είδε τα πάντα να χάνονται μπροστά της μέσα σε δευτερόλεπτα, που ξανάφτιαξε τη ζωή της αλλά πάντοτε είναι εκεί, κάτω από τις λεμονιές του Καραβά και της Λαπήθου, που κολυμπά στη θάλασσα της Κερύνειας, που νιώθει δυνατή γιατί είναι Κερυνειώτισσα. Είναι η Ελένη που ποτέ δεν απαίτησε τιμές και «τιμής ένεκεν», βραβεία για την προσφορά της, που ζει στο παρασκήνιο σαν καθημερινή κινηματογραφική ταινία όσα συνέβησαν εκεί στο περβόλι της Ελιάς, με τη Χαρίτα Μάντολες και τις οικογένειές τους.
Ελένη Ευθυμίου, και αυτή σύμβολο της εισβολής και του αγώνα της Κύπρου, όπως και τόσες άλλες άγνωστες γυναίκες του νησιού, που η επίσημη πολιτεία κάμνει πως ξεχνά, τα προσφυγικά σωματεία και οι Επιτροπές λησμονούν τη συμμετοχή τους σε όσα έγιναν τότε. Είναι η Ελένη, η δική μας Ελένη.
Υ.Π.: Φέτος κλείνουν 50 χρόνια από εκείνες τις αποφράδες μέρες της τουρκικής εισβολής. Οι ήρωες και οι ηρωίδες δεν είναι μονοπώλια των ολίγων, δεν είναι κινηματογραφικές ταινίες που επαναλαμβάνονται γιατί πιστεύεται πως πωλούν. Άννα Αριστοτέλους, που ξέρεις να ερευνάς και να διεισδύεις στα θέματα, μάθε πραγματικά ποιοι είναι οι ήρωες και οι ηρωίδες και τίμησέ τους, όπως τους αξίζει, έστω και αργά!
