• Σε ποιες περιοχές έγιναν ήδη διαχωρισμοί και πότε θα γίνουν στις υπόλοιπες περιοχές - Οι τελευταίες εξελίξεις (ΠΙΝΑΚΑΣ)
• Παραμένουν σοβαρά ζητήματα για τους δικαιούχους που περιμένουν έως και 13 ολόκληρα χρόνια για ένα οικόπεδο
• Η έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως για την οικονομική βοήθεια και η... σιγή από το Υπ. Εσωτερικών

Του Σωτήρη Νικηφόρου

Μια πολύ πονεμένη ιστορία είναι το θέμα παραχώρησης κυβερνητικών οικοπέδων σε πρόσφυγες που κρατά ολόκληρα χρόνια. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου δικαιούχοι έκαναν αίτηση πριν 13 ολόκληρα χρόνια (!) και παρά το γεγονός ότι εγκρίθηκαν, βρίσκονται ακόμα στο έλεος των διαδικασιών αναμένοντας να τους δοθεί το οικόπεδο που δικαιούνται για να αρχίσουν να χτίζουν το σπίτι τους. 

Αλλαγές συνεχώς

Όλα αυτά τα χρόνια άλλαξαν και ακυρώθηκαν πολλές αποφάσεις, άλλαξαν και διαφοροποιήθηκαν κριτήρια και διαδικασίες ενώ υπήρξαν όπως πληροφορούμαστε περιπτώσεις που δικαιούχοι έφτασαν στο παρά ένα για να υπογράψουν τα σχετικά έντυπα και να κλείσει η υπόθεση και τελευταία στιγμή κάτι άλλαζε και η υπόθεση κολλούσε ξανά. 

Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε για περιπτώσεις που ενώ δικαιούχοι έκαναν αιτήσεις για συγκεκριμένες περιοχές και εγκρίθηκαν και έγινε διαχωρισμός οικοπέδων, ξαφνικά άλλαξε η απόφαση, ακυρώθηκαν οι διαδικασίες και τους δόθηκε έγκριση για οικόπεδο σε άλλη περιοχή.

4 χρόνια καμία εξέλιξη/Άκυρο για οικονομική βοήθεια

Η οικονομική κρίση του 2013 ''χτύπησε'' βαριά το συγκεκριμένο θέμα αφού δεν προχώρησε καμία απόφαση για 4 περίπου χρόνια. Και όταν άνοιξε ξανά η συζήτηση έγινε για... κακό σκοπό αφού ήταν για να ακυρωθεί η προηγούμενη απόφαση για παραχώρηση και οικονομική βοήθειας σε όσους παραχωρούνταν οικόπεδα. Θα ήταν ένα ποσό για τα πρώτα τους έξοδα για να βάλουν μπρος τα έργα. 

Το 2012 λοιπόν αποφασίστηκε ότι μαζί με την παραχώρηση οικοπέδου θα δινόταν και οικονομική βοήθεια από 22.000 ευρώ περίπου έως 31.000 ευρώ αναλόγως κριτηρίων. Λόγω της κρίσης το 2013 η απόφαση αυτή ακυρώθηκε και έτσι αρκετοί δικαιούχοι που υπολόγιζαν σε αυτά τα χρήματα αναγκάστηκαν να αλλάξουν τα σχέδια τους. Μάλιστα αρκετοί εγκατέλειψαν εντελώς την προσπάθεια τους για απόκτηση οικοπέδου αφού δεν είχαν πλέον την οικονομική δυνατότητα για ανέγερση κατοικίας.Οι δικαιούχοι τώρα είναι περίπου 250, ενώ αρχικά ήταν πάνω από 705. Για το θέμα αυτό της οικονομικής βοήθειας θα δούμε πιο αναλυτικά κάποια πράγματα στη συνέχεια. 

Άρχισαν οι διαχωρισμοί/Έβαλε χρονοδιαγράμματα το ΥΠΕΣ ανά περιοχή/Οι τελευταίες εξελίξεις 

Αναζητώντας πληροφορίες για το θέμα επικοινωνήσαμε με το Υπουργείο Εσωτερικών θέτοντας κάποια ερωτήματα για όλες αυτές τις καθυστερήσεις και την ταλαιπωρία που έχουν υποστεί όλα αυτά τα χρόνια οικογένειες που περιμένουν χωρίς κανένα αποτέλεσμα μια θετική τελική εξέλιξη. Ζητήσαμε να μάθουμε ποια είναι τα επόμενα βήματα, και πότε αναμένεται να δοθούν επιτέλους τα οικόπεδα ανά περιοχή. 

Όπως μας λέχθηκε οι διαδικασίες προχωρούν, ήδη σε κάποιες περιοχές έγιναν οι διαχωρισμοί ενώ έχουν τεθεί χρονοδιαγράμματα για παραχώρηση οικοπέδων σε όλες τις περιοχές για τις οποίες έγιναν αιτήσεις και θα διαχωριστούν τελικά οικόπεδα. Φυσικά όπως θα δούμε και πιο κάτω κάποια από τα χρονοδιαγράμματα φαίνεται ότι δεν θα τηρηθούν ξανά για διάφορους λόγους, ένας από αυτούς και ο κορωνοϊός, ενώ προκύπτουν και άλλα προβλήματα για τους δικαιούχους. 

Απαντώντας στις ερωτήσεις μας λοιπόν το Υπουργείο Εσωτερικών, αρχικά μας αναφέρθηκε:

‘’Το Υπουργικό Συμβούλιο με την Απόφαση του με αρ. 75.007 και ημερομηνία 29/4/2013, αποφάσισε μεταξύ άλλων τον τερματισμό της εφαρμογής του Στεγαστικού Σχεδίου Παραχώρησης Οικοπέδων Αυτοστέγασης.

Ακολούθως, το Υπουργικό Συμβούλιο  λαμβάνοντας υπόψη την υποχρέωση του κράτους προς τους εγκεκριμένους δικαιούχους,  αποφάσισε στις 24/11/2015 το διαχωρισμό, κατασκευή και αναδιανομή των οικοπέδων αυτοστέγασης που έχουν παραχωρηθεί στους δικαιούχους και δεν έχουν διαχωριστεί.''

Όπως μας λέχθηκε, οι διαδικασίες διαχωρισμού οικοπέδων στο πλαίσιο των σχετικών Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου (ημερ. 24/11/2015 και 25/11/2016) για διαχωρισμό, κατασκευή και αναδιανομή οικοπέδων αυτοστέγασης που έχουν παραχωρηθεί σε εκτοπισθέντες και δεν έχουν διαχωριστεί βρίσκονται σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθούν εντός του 2021.

Ολοκληρώθηκαν οι διαχωρισμοί σε Αγία Βαρβάρα, Αλάμπρα και Κολόσσι

Συγκεκριμένα έχουν ολοκληρωθεί οι διαχωρισμοί στην Αγία Βαρβάρα (Φάση Β και Δ), στην Αλάμπρα (Φάση Α) και στο Κολόσσι (Φάση Λ).

Σύντομα σε Ύψωνα και Επισκοπή/Φεβρουάριο του 2021 σε Παρεκκλησι

Σύμφωνα με την ενημέρωση που έλαβε η offsite από το ΥΠΕΣ, τον προσεχή Νοέμβριο θα ολοκληρωθεί ο διαχωρισμός 85 οικοπέδων στον Ύψωνα (Φάση Γ) και 90 οικοπέδων στην Επισκοπή (Φάση Σ). Επιπλέον ο διαχωρισμός 43 οικοπέδων στην Παρεκκλησιά (Φάση Ε) θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2021. 

Πάει για ακύρωση η απόφαση για Μάμμαρι

Με βάση τα στοιχεία που μας δόθηκαν, λόγω σημαντικής μείωσης των δικαιούχων μελετάται η απορρόφηση των δικαιούχων σε υφιστάμενους διαχωρισμούς 20 οικοπέδων στο Μάμμαρι (Φάση Β’.)

Άλλες περιοχές

Ενημερωθήκαμε επίσης ότι για 48 (Φάση Π) και 25 (Φάση Ξ) οικόπεδα στην Επισκοπή, έγινε προσωρινή παραλαβή του διαχωρισμού τον Ιούνιο του 2019. Παραμένουν κάποιες εργασίες λόγω ΑΗΚ.

Τέλος έχει τερματιστεί το συμβόλαιο εργολάβου και το έργο έχει επαναπροκηρυχθεί για 53 οικόπεδα στην Αχέλεια (Φάση Δ).

Τα χρονοδιαγράμματα αναλυτικά στον πιο κάτω πίνακα:

Πότε μπορούν να αρχίζουν να χτίζουν οι δικαιούχοι

Ζητήσαμε διευκρινίσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών για το πότε θα μπορούν οι δικαιούχοι να αρχίζουν να χτίζουν στα οικόπεδα που θα τους δοθούν, από την στιγμή που ήδη σε κάποιες περιοχές έγινε ο διαχωρισμός. 

Όπως μας λέχθηκε από αρμόδια πηγή του Υπουργείου Εσωτερικών, αυτό εξαρτάται από διάφορους παράγοντες και από το πόσο προχωρημένα είναι τα κατασκευαστικά έργα σε κάθε περιοχή. Δηλαδή πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί η κατασκευή δρόμων, πεζοδρομίων στην κάθε περιοχή και για πρακτικούς λόγους και για νομικούς όπως μας λέχθηκε. Πρέπει να παραδοθούν από τον εργολάβο ο διαχωρισμός με τα κατασκευαστικά έργα για να μπορέσει κάποιος να πάρει έγκριση και να αρχίσει να χτίζει. 

Ανεξαρτήτως δηλαδή αν έχει υπογεγραμμένο το συμβόλαιο της σύμβασης του (άδεια χρήσης του οικοπέδου), θα πρέπει να περιμένει την ολοκλήρωση των κατασκευαστικών έργων αφού θα πρέπει και ο κάθε δικαιούχος με την σειρά του να πάρει τα κατασκευαστικά σχέδια για να τα παραδώσει στον αρχιτέκτονα και άλλους μελετητές για να τα λάβουν υπόψη για τα σχέδια του σπιτιού. (Να ταιριάζουν υψόμετρα π.χ. κτλ) . 

Αφού λοιπόν συμπληρωθούν τα κατασκευαστικά έργα του διαχωρισμού μπορούν να ξεκινήσουν. 

Οι καθυστερήσεις, το μπλόκο από τις τράπεζες και η Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως για την οικονομική βοήθεια

Η offsite επικοινώνησε για το θέμα και με τον κ. Γιάννη Μπέρο, ο οποίος εκπροσώπησε πολλές φορές τους δικαιούχους οικοπέδων τόσο στην Επιτροπή Προσφύγων της Βουλής όσο και σε συναντήσεις με το Υπουργείο Εσωτερικών. 

Κατ' αρχάς ο κ. Μπέρος μας μίλησε για την μεγάλη ταλαιπωρία που περνούν δεκάδες οικογένειες τόσα χρόνια. ''Περιμένουμε 10 και πλέον χρόνια. Έγιναν πολλά τόσα χρόνια αλλά οι διαδικασίες καθυστέρησαν κυρίως λόγω της κρίσης του 2013. Για 4 ολόκληρα χρόνια από το 2013 δεν έγινε τίποτα για το θέμα. Δεν μπορεί να μας καταλάβει κανένας. Δεν ξέρει κανένας τι περάσαμε τόσα χρόνια. ποσό ταλαιπωρηθήκαμε και πόσα λεφτά δώσαμε σε ενοίκια π.χ. Ενώ μπορούσαμε να είχαμε το οικόπεδο που δικαιούμαστε’’.

Οι τελευταίες εξελίξεις/Νέες καθυστερήσεις

Ο κ. Μπέρος μας ανέφερε ότι όντως ήδη έγιναν κάποιοι διαχωρισμοί τελευταία, ολοκληρώθηκαν δηλαδή τα κατασκευαστικά έργα ενώ προχωρούν και σε άλλες περιοχές. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν ξανά καθυστερήσεις για διάφορους λόγους. Π.χ όπως μας είπε χαρακτηριστικά γνωρίζει ότι στην Επισκοπή (ΦΑΣΗ Σ) παρόλο που το ΥΠΕΣ λέει ότι Νοέμβριο του 2020 θα ολοκληρωθούν οι διαχωρισμοί, ο εργολάβος του έργου υποστηρίζει ότι τα κατασκευαστικά αναμένεται ότι θα ολοκληρωθούν αρχές του 2021. 

Μπλόκο από τις τράπεζες για δάνεια

Η ταλαιπωρία πάντως συνεχίζεται για τους δικαιούχους αφού όπως μας ανέφερε ο κ. Μπέρος, ακόμα και άτομα που είναι πολύ κοντά στο να αρχίσουν να χτίζουν, αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν δάνειο από την Τράπεζα αφού για τα οικόπεδα δεν υπάρχει εκτίμηση από το Κτηματολόγιο και δεν μπορούν να μπουν υποθήκη για να εγκριθεί το δάνειο.

‘’Τα οικόπεδα στο Κτηματολόγιο δεν είναι διαχωρισμένα και εκτιμημένα . Αυτό δημιουργεί πρόβλημα για τους δικαιούχους που καταφεύγουν στις τράπεζες για δανεισμό για να χτίσουν. Η τράπεζα για να σου κάνει δάνειο απευθύνεται στο Κτηματολόγιο για να γνωρίζει ότι ανήκει στο τάδε άτομο και είναι εκτιμημένο  για 100.000 ευρώ πχ. Όταν δεν έχει αυτές τις πληροφορίες από το αρμόδιο τμήμα του κράτους δεν μπορεί να βάλει υποθήκη κανένα οικόπεδο άρα δεν δίνει το δάνειο. Είναι ένα νέο εμπόδιο σοβαρό για εμάς αυτό . Ήδη γνωρίζω άτομα που είναι σε αυτή την φάση του προβλήματος με την τράπεζα. Δεν έχουμε απάντηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες γι’ αυτό το θέμα . Δυστυχώς είναι θέμα μηχανισμού των αρμοδίων υπηρεσιών. Μπορεί να γίνει αλλά υπάρχει καθυστέρηση’’.

Η οικονομική βοήθεια και η Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Όσον αφορά το θέμα της ακύρωσης της απόφασης για παροχή και οικονομικής βοήθειας, ο κ. Μπέρος μας είπε ότι η ''αυθαίρετη και παράνομη απόφαση του Υπουργικού το 2017 και ενώ η Κύπρος ήταν σε φάση ανάπτυξης μας προκάλεσε πολλά προβλήματα. Δεν ήταν δικαιοδοσία του Υπουργικού να αποφασίσει αλλά της Βουλής.

Μια ομάδα δικαιούχων αποταθήκαμε στην Επίτροπο Διοικήσεως για το θέμα της κατάργησης της οικονομικής βοήθειας. Τέλος του 2018 η Επίτροπος κοινοποίησε την έκθεση σχολιάζοντας την απόφαση του υπουργικού να καταργήσει την βοήθεια . Ουσιαστικά η έκθεση της επιτρόπου δικαιώνει τον αγώνα που κάνουμε και τα παράπονα μας . Αυτά τα οποία εγκριθήκαμε δηλαδή τα δικαιούμαστε . Μπορείτε να δείτε σχετικές αναφορές για αυτό και στην Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην οποία αποταθήκαμε.

Στην Έκθεση της Επιτρόπου  υπάρχουν αποσπάσματα γνωματεύσεων για προηγούμενες υποθέσεις από τον τότε Γενικό Εισαγγελέα. Αναφέρει ότι για να μπορέσει το υπουργικό να τροποποιήσει ή να καταργήσει  μέρος της στεγαστικής βοήθειας πρέπει να αλλάξουν άρθρα του Συντάγματος άρα πρέπει να περάσει από την Βουλή''

Τι λέει η Έκθεση της κ. Μαρίας Στυλιανού Λοττίδου - ''Να επανεξεταστούν οι αιτήσεις το συντομότερο''

Στα συμπεράσματα της Έκθεσης αναφέρεται:

‘’Η καθυστέρηση εξέτασης και λήψης αποφάσεων στις αιτήσεις των παραπονούμενων, ήταν και η αιτία της δυσμενούς έκβασης των αιτήσεων τους, εξαιτίας της αλλαγής του νομοθετικού καθεστώτος που ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο υποβολής τους και της παράλειψης της Επιτροπής να αναγνωρίσει αυτή την καθυστέρηση και να ενεργήσει σύμφωνα με το άρθρο 12 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, δηλαδή, να λάβει υπόψη το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς, την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο υποβολής των αιτήσεων τους.

Ενόψει και της πιο πάνω πρόσφατης και σχετικής απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου, οι αποφάσεις που λήφθηκαν από την Επιτροπή στις αιτήσεις των παραπονούμενων, στερούνται νομιμότητας, λόγω του νομοθετικού καθεστώτος με βάση το οποίο κρίθηκαν, κατά παράβαση του άρθρου 12 του πιο πάνω Νόμου. Γι’ αυτό και η εισήγηση μου είναι η επανεξέταση των αιτήσεων των παραπονούμενων, με βάση το νομοθετικό καθεστώς που ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο της υποβολής τους, το συντομότερο δυνατό.

Ουσιαστικά η κ. Λοττίδου καλεί την Κυβέρνηση να επανεξετάσει τις αιτήσεις το συντομότερο δυνατό με βάση το νομοθετικό καθεστώς που ήταν σε ισχύ κατά τον χρόνο υποβολή τους. 

‘’Καμία απάντηση για την Έκθεση - Μας είπε θα επανεξεταστεί το θέμα ο ΓΔ του ΥΠΕΣ’’

Ο κ. Μπέρος μας είπε ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επίσημη απάντηση στην Επίτροπο από το Υπουργείο Εσωτερικών αν και γνωρίζει ότι επικοινώνησε ξανά η κ. Λοττίδου από το ΥΠΕΣ και ζητά απαντήσεις για το που βρίσκεται το θέμα. 

''Η μοναδική αναφορά για το θέμα αυτό έγινε τον περασμένο Ιανουάριο σε συνεδρία της Επιτροπής Προσφύγων της Βουλής για το θέμα όταν ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών Κύπρος Κυπριανού, μας είπε προφορικά ότι το θέμα της χρηματικής βοήθειας θα επανεξεταστεί. Κανένα νεότερο από τότε''.

ΕΔΩ μπορείτε να δείτε την Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η οποία τιτλοφορείται: ''Έκθεση Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφορικά με την απόφαση να μην παραχωρηθεί χρηματική βοήθεια σε εκτοπισθέντες που έχουν ήδη εγκριθεί για παραχώρηση κρατικών οικοπέδων για την ανέγερση κατοικιών''.

Δείτε και ΕΔΩ την πιο αναλυτικότερη Έκθεση της Επιτρόπου

Η απάντηση από ΥΠΕΣ για την οικονομική βοήθεια

Η απάντηση πάντως που πήραμε από το ΥΠΕΣ για το θέμα της οικονομικής βοήθειας αναφέρει: ''Όσον αφορά την προηγούμενη απόφαση για παραχώρηση και οικονομικής βοήθειας μας λέχθηκε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφαση του ημερομηνίας 7/10/2016 ενέκρινε την κατάργηση της οικονομικής βοήθειας που παραχωρείτο στους εγκεκριμένους δικαιούχους παραχώρησης οικοπέδου αυτοστέγασης, λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική που ακολουθείται σήμερα για το σύνολο του πληθυσμού που είναι η παραχώρηση μόνο μιας στεγαστικής βοήθειας''