Γράφει ο Πλάτωνας Στυλιανού*

Η ασφαλής και αξιοπρεπής στέγαση αποτελεί βασική και θεμελιώδη ανθρώπινη ανάγκη και κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να στερείται αυτό το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Δυστυχώς, όμως, μεγάλο μέρος του κτηριακού αποθέματος της Κύπρου έχει σχεδιαστεί με λιγότερο απαιτητικούς κώδικες ή και καθόλου αντισεισμικούς κανονισμούς και έχει ανεγερθεί σε χρονικές περιόδους κατά τις οποίες δεν είχε θεσμοθετηθεί η υποχρεωτική επίβλεψη των κατασκευαστικών εργασιών, ή σε περιόδους που γινόταν χρήση ακατάλληλων οικοδομικών υλικών κατά την κατασκευή του.

Επιπρόσθετα, η έλλειψη κουλτούρας συστηματικής επιδιόρθωσης και συντήρησης των οικοδομών, που υπάρχει γενικά στη χώρα μας, έχει δυστυχώς εντείνει τα υπάρχοντα προβλήματα του γηρασμένου μας κτηριακού αποθέματος. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ πως η ανάγκη για νομοθετική ρύθμιση της επιθεώρησης οικοδομών σε τακτική βάση έχει καταστεί πλέονεπιτακτική. Η θεσμοθέτησή της θα συμβάλει στο να καθιερωθεί η τακτική επιθεώρηση των κτηρίων και θα αποτελέσει το εργαλείο που θα διασφαλίσει ότι λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για την άρση της επικινδυνότητας και για την κατά το δυνατόν ασφαλέστερη χρήση των κτηρίων. Ταυτόχρονα, θα βοηθήσει στη διασφάλιση της

θωράκισης του κτηριακού αποθέματος της Κύπρου στην περίπτωση μιας ισχυρής σεισμικής δόνησης. Είναι ξεκάθαρο ότι μια τέτοια ρύθμιση στοχεύει πρωτίστως σε κάτι που είναι αδιαπραγμάτευτο, στην προστασία της ανθρώπινης ζωής και στη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας. Με την εφαρμογή της, ωστόσο, διασφαλίζεται ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό και η προστασία της περιουσίας των πολιτών, αλλά και η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Παράλληλα η τακτική συντήρηση των κτηρίων αλλά και η δομοστατική τους αναβάθμιση, όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη, θα αυξήσει τη διάρκεια ζωής των κτηρίων. Με την εφαρμογή των πιο πάνω επιτυγχάνεται στον μέγιστο βαθμό η ελαχιστοποίηση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τη χώρα, έναντι των όποιων ακραίων δυναμικών φαινομένων και καταστροφών. Τόσο το κράτος όσο και η Βουλή έχουν υποχρέωση να σταθμίσουν τα δεδομένα και να προωθήσουν άμεσα σχέδια δράσης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των κινδύνων που ελλοχεύουν από το γηρασμένο κτηριακό απόθεμα στο νησί, αλλά και από τα ετοιμόρροπα και τα επί μακρόν ασυντήρητα και εγκαταλελειμμένα κτήρια. Οφείλουν, επίσης, να προωθήσουν άμεσα τη νομοθετική ρύθμιση της τακτικής επιθεώρησης των κτηρίων, και την εφαρμογή των ορθών μέτρων και επιχορηγήσεων για τη σεισμική ενίσχυση και θωράκιση των κτηρίων.

Επίσης, τόσο το κράτος όσο και οι τοπικές αρχές οφείλουν να ενθαρρύνουν τους πολίτες μέσω της παροχής κατάλληλων κίνητρων, για να προβαίνουν σε ολιστικές εργασίες συντήρησης, ανακαίνισης και δομοστατικής αναβάθμισης αλλά και σε μελετημένες και ασφαλείς δομικά ενεργειακές αναβαθμίσεις των περιουσιών τους.

Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουμε έτσι σαν κράτος και στην επίτευξη του στόχου που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι το 2050 για κλιματική ουδετερότητα (Climate neutrality by 2050). Δηλαδή, για απαλλαγή από τον άνθρακα και καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω της ανάπτυξης νέων φιλικών προς το περιβάλλον δραστηριοτήτων, όπως η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση οικοδομικών υλικών ή/και οικοδομικών αποβλήτων, η χρήση νέων καινοτόμων και φιλικών προς το περιβάλλον υλικών και κατασκευαστικών τεχνικών, η δημιουργία νέων καλύτερων συνθηκών εργασίας και η ειδική εκπαίδευση και η εξειδίκευση του εργατικού δυναμικού για τις νέες τάσεις του κατασκευαστικού τομέα κ.λπ.

Το ΕΤΕΚ, ως ο επιστημονικός και ο τεχνικός σύμβουλος της Κύπρου, για να βοηθήσει τους πολίτες αλλά και τους μηχανικούς της Κύπρου, έχει οργανώσει σειρά σεμιναρίων και έχει ετοιμάσει αριθμό τεχνικών εγχειριδίων πρωτοβάθμιου ελέγχου για το θέμα αυτό, τα ΕΟΕ, ΕΟΕΣΕΚ, ΕΤΑΥΚ και ΕΓΟΕΚ, τα οποία έχουν αποσταλεί σε όλες τις αρμόδιες αρχές για ενημέρωση και χρήση και έχουν επίσης αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΕΤΕΚ για ελεύθερη χρήση από τους μηχανικούς. Στην ίδια βάση το ECCE (European Council of Civil Engineers) είχε κηρύξει το 2020 ως το έτος του 3S Approach (Safe, Sound and Sustainable, για Ασφάλεια, Ακεραιότητα και Αειφορία) ενώ έχει ετοιμάσει ανάλογο position paper για την ταυτόχρονη ολιστική προσέγγιση με στόχο τη θωράκιση των κτηρίων τόσο σεισμικά όσο και ενεργειακά, το οποίο έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του και έχει προωθηθεί σε διάφορες χώρες και οργανώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα αρχεία για το Position Paper, το Executive Summary και το Manifesto (για το 3S Approach) βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα ΕΔΩ.Τέλος, σχετική με το θέμα είναι και η παρουσίαση που παρέθεσα στο Διεθνές Συνέδριο Αντισεισμικής Μηχανικής του Building Engineering Forum και του GAM του ECCE, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Βουλγαρία, με τίτλο «The need for Assessment and Seismic Strengthening of Existing Buildings in parallel with Energy Efficiency Improvements – A case study from Cyprus» η οποία είναι διαθέσιμη στον σύνδεσμο ΕΔΩ.

*Γενικός Γραμματέας ΕΤΕΚ, ECCE Vice President / President Elect.