*Της Φωτεινής Τσιρίδου

Δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν, κατά την αρχαιότητα, η Κύπρος είχε τη φήμη ενός τόπου που γεννούσε ικανούς ναυτικούς και ναυπηγούς. Η Κύπρος, με τον νησιωτικό χαρακτήρα της, την προνομιακή γεωγραφική της θέση, τα άφθονα δάση που έδιναν πολλή και καλής ποιότητας ξυλεία για την ναυπήγηση καραβιών, έκαναν την πατρίδα μας σημείο αναφοράς στις θαλάσσιες μεταφορές. Ως φυσικό επακόλουθο, το εμπόριο άνθισε – ειδικά το διαμετακομιστικό.

Σήμερα, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Το διαμετακομιστικό εμπόριο (transit) εκλείπει από την Κύπρο, αφήνοντας σημαντικά κεφάλαια εκτός οικονομίας, πολλές και ποιοτικές θέσεις εκτός εργασίας και δίνοντας τη δυνατότητα σε λιμάνια γειτονικών χωρών να καλύψουν το κενό ζήτησης.

Ας πάρουμε το παράδειγμα της Μάλτας, η οποία σήμερα ανθεί στον τομέα του transit εμπορίου. Η Μάλτα μπήκε στο πεδίο αυτό αρκετά αργότερα από την Κύπρο και έχει καταφέρει να «μας πάρει τα ηνία». Η λιμενική βιομηχανία μας συνεχίζει να αιμορραγεί, να χάνει συνάλλαγμα και κύκλο εργασιών, με αποτέλεσμα όλη η αλυσίδα της οικονομίας να επηρεάζεται. Από τους τελικούς καταναλωτές των προϊόντων μέχρι τους λιμενεργάτες που φτάνουν να απασχολούνται μόνο για 1,5 μεροκάματο την εβδομάδα κατά μέσο όρο.

Έχοντας πλήρη γνώση των δεδομένων της ναυτιλίας, της λιμενικής βιομηχανίας και του εμπορίου, μπορώ να πω με σιγουριά ότι σήμερα υπάρχουν αρκετές εταιρείες που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για να δραστηριοποιηθούν στο Λιμάνι της Λεμεσού. Απαραίτητη προϋπόθεση, το σωστό θεσμικό πλαίσιο, η κατάλληλη μεταχείριση, ο αμοιβαία αποδοτικός υπολογισμός του κόστους και η προαγωγή ενός υγιούς ανταγωνισμού με τα γειτονικά λιμάνια.

Τι χρειάζεται για όλα τα παραπάνω; Πολιτική βούληση, επιχειρησιακή τόλμη και τεχνοκρατικός οραματισμός. Αυτές οι τρεις συνθήκες, μαζί με την αποφασιστική πάταξη της γραφειοκρατίας θα μας οδηγήσουν στο επόμενο στάδιο του θαλάσσιου εμπορίου. 

Η εμπορικοποίηση του λιμανιού της Λεμεσού, ήταν από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει και είχε στόχο να μεγιστοποιήσει τα οφέλη και για τους εμπορευόμενους και για την οικονομία της Κύπρου. Ας πολλαπλασιάσουμε τα πλεονεκτήματα αυτά.

Αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες που ενδεχομένως να προέρχονται από τις συμφωνίες παραχώρησης για εφαρμογή διαφορετικής χαμηλότερης ταρίφας για το διαμετακομιστικό εμπόριο, έτσι ώστε να ανταγωνιστούμε τα γειτονικά λιμάνια, θα πρέπει το κράτος να χειριστεί ξεχωριστά το θέμα του transit και  να τολμήσει  χωρίς δογματισμούς να βρει τις λύσεις.

Οφείλουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα και να υπερπηδήσουμε τα νομοτεχνικά εμπόδια.  Αν δεν επιτρέψει το κράτος τη δημιουργία πλαισίου που να προβλέπει ή να επιτρέπει την επιβολή χαμηλότερου κόστους για εξυπηρέτηση διαμετακομιστικού εμπορίου, τότε το νησί μας δε θα μπορέσει ποτέ να δραστηριοποιηθεί σε αυτό τον τομέα στον οποίο τρεις δεκαετίες πριν ήταν πρωτοπόρο.  

Θα πρέπει να μας προβληματίσει ότι οι διαχειριστές είναι έτοιμοι να εξυπηρετήσουν διαμετακομιστικό εμπόριο άμεσα και με  το κράτος μόνο να εισπράττει χωρίς να χρειάζεται  κάνει καμία επένδυση και χωρίς να λαμβάνει οποιοδήποτε ρίσκο. Οι διαχειριστές του λιμανιού έκαναν και θα συνεχίσουν να κάνουν τις επενδύσεις και παίρνουν όλο το ρίσκο. 

Τα στοιχεία και οι προβλέψεις δεν αφήνουν περιθώριο για καθυστερήσεις: αν (ξανά)αρχίσει το transit εμπόριο, τα ταμεία του κράτους μας θα έχουν επιπλέον έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, ενώ θα επωφεληθούν όλοι όσοι εμπλέκονται στη λιμενική βιομηχανία: από επιπλέον προσλήψεις προσωπικού, αύξηση του όγκου εργασίας στους λιμενεργάτες αλλά και σε ολόκληρη τη λιμενική βιομηχανία, με συνεπακόλουθα οφέλη όπως μείωση ναύλων για τα κυπριακά φορτία και άλλα.

Γενικά το διαμετακομιστικό εμπόριο αποκτά μεγάλη δυναμική, καθώς η χρήση containers επιτρέπει μεγάλη ευελιξία στις μεταφορές και ενισχύει περαιτέρω τη δυναμική τους. Η δυναμική ανάπτυξης των λιμανιών βασίζεται κυρίως στη δημιουργία φορτοεκφορτωτικών και αποθηκευτικών δραστηριοτήτων και ευρύτερα στην εφοδιαστική αλυσίδα (Supply Chain), δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.

Η γεωγραφική θέση της Κύπρου και η γεωστρατηγική της σημασία, αποτελούν τεράστιο πλεονέκτημα για την αξιοποίηση των δύο κυριότερων τύπων θαλάσσιου εμπορίου (διαμετακόμισης και εμπορευματικής πύλης).

Η Κύπρος ήταν πάντοτε ένα hub εμπορίου. Πρέπει να γίνει ξανά αυτός ο κόμβος διαμετακομιστικών μεταφορών, κάτι που θα ενισχύσει παράλληλα και τη γεωπολιτική της θέση.

Οποιαδήποτε καθυστέρηση έχει καταστροφικές συνέπειες στην οικονομία όπως επίσης και  γεωστρατηγικά. Η καθιέρωση της Κύπρου σαν κόμβος διαμετακομιστικού εμπορίου που θα δραστηριοποιείται όχι μόνο στον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων αλλά και του γενικού φορτίου για τα επόμενα τουλάχιστον 15 χρόνια, όσο δηλαδή θα υπάρχει δραστηριότητα στις πλατφόρμες εξόρυξης φυσικού αερίου, είναι μονόδρομος.

Η όποια καθυστέρηση μόνο ζημιές επιφέρει εμποδίζοντας έτσι επενδύσεις, έσοδα στα ταμεία του κράτους και θέσεις εργασίας.  

*Βουλευτής ΔΗΣΥ - Μέλος και Συντονίστρια ΔΗΣΥ στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών Συγκοινωνιών και Έργων