Toυ Άντη Βαρωσιώτη*

Η έξαρση της τουρκικής προκλητικότητας, η πανδημία, η αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί τα ενεργειακά και η εσωτερική κατάσταση πραγμάτων, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε ενεργειακό αποκλεισμό της χώρας μας. Τι πρέπει να γίνει;

Τα κακά μαντάτα ήρθαν αυτή τη φορά υπό μορφή  «Non Paper», δηλαδή ενός κειμένου στο οποίο οι συντάκτες του εκφράζουν οικονομικές, πολιτικές και ενεργειακές προτάσεις και απόψεις σε σχέση με τα τεκταινόμενα για τον πολυσυζητημένο αγωγό EAST MED. Οι φωτισμένοι Αμερικανοί φίλοι μας  και στρατηγικοί εταίροι, οι οποίοι συμμετέχουν και στο  East med Gas Forum ως παρατηρητές από τον Ιανουάριο 2020, μέσω ενός εγγράφου, αναφέρουν σε συντομία ότι ο εν λόγω αγωγός δεν είναι βιώσιμος.  

Σημειώνουμε ότι, Κύπρος, Αίγυπτος, Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή είναι τα μόνιμα μέλη του East Med Gas Forum ενώ η Γαλλία και οι ΗΠΑ συμμετέχουν ως παρατηρητές. Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χαρακτηρίσει το έργο ως κοινής ωφελείας 347/2013 και έχει συνεισφέρει μέχρι σήμερα €34,5 εκ. για να διεξαχθούν οι τεχνικές μελέτες για το έργο. Ο αγωγός που προτείνεται να ενώσει Ισραήλ-Κύπρο-Ελλάδα-Ιταλία έχει μήκος 1.900 χιλιόμετρα, με δυνατότητες μεταφοράς 10 δις κυβικών μέτρων φυσικού αερίου τον χρόνο.  Το κόστος του αγωγού, σύμφωνα με την κοινοπραξία IGI Poseidon SA και ΔΕΠΑ-Edison, κυμαίνεται μεταξύ €5,5-€6,0 δις. 

Καθοδηγούμενες πληροφορίες 

Το οξύμωρο αμερικανικό «Non Paper» έρχεται στην επιφάνεια τη στιγμή που το κράτος του Ισραήλ θα λάβει τις επενδυτικές του αποφάσεις εάν θα προχωρήσει με χρηματοδότηση. Τα ερωτήματα είναι πολλά και οι πολέμιοι του έργου άρχισαν συντονισμένα την υπόσκαψη, σπέρνοντας καθοδηγούμενες πληροφορίες οι οποίες κατασκευάζονται πίσω από κλειστές πόρτες και σκοτεινά δωμάτια. Από πού προέρχονται; Από το τουρκικό λόμπι,  από βορειοατλαντικά συμφέροντα, από τους ανταγωνιστές, από τους ίδιους τους εαυτούς μας; Βάσει ποιας οικονομοτεχνικής και μελέτης βιωσιμότητας ετοιμάστηκε το  «Non Paper» και από πού πηγάζουν τα στοιχεία που αναλύθηκαν; Η αλήθεια είναι ότι, παρά τις εξαγγελίες και τα πανηγύρια των πολιτικών αρχηγών, καμία ενέργεια δεν συγκλίνει προς τη σωστή κατεύθυνση και προς την έναρξη των εργασιών όπως έχει εξαγγελθεί για την υλοποίησή του μέχρι το 2025. Σίγουρα οι εχθροί της χώρας μας θα κάνουν το παν για να επηρεάσουν πυρήνες και κέντρα λήψης αποφάσεων και να προσπαθήσουν να ματαιώσουν όποια προσπάθεια για πρόοδο και επίτευξη του αντικειμενικού στόχου. 

Στα δικά μας τώρα, ερωτώ: Πιστέψαμε ποτέ στο έργο; Γιατί επιλέγουμε να δαπανήσουμε 300 και πλέον εκατομμύρια ευρώ για να εισάγουμε υγροποιημένο φυσικό αέριο, αγοράζοντάς το σε πολλαπλάσιες τιμές αντί να δώσουμε έμφαση και προτεραιότητα σε αγωγό από τα δικά μας κοιτάσματα στην κυπριακή ΑΟΖ;  Ευελπιστώ ότι η λογική και η σωστή κρίση θα πρυτανεύσει με τη νέα κυβέρνηση της Κύπρου. Τα λάθη, εάν μπορούν να θεωρηθούν ως τέτοια και όχι σκοπιμότητες της τελευταίας δεκαετίας, υποθηκεύουν το μέλλον της πατρίδας μας. Η απουσία ενεργούς στρατηγικής και επάρκειας στα ενεργειακά και οι μεμονωμένες εξαγγελίες για το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου δεν είναι παρά μόνο πολιτικά παιχνίδια και δεν αφήνουν παρά μόνο χρέη και ακρίβεια για τις επόμενες γενεές. 

Ενεργειακή φτώχεια και έντονος ανταγωνισμός

Κανείς δεν  υποστηρίζει ότι το έργο είναι εύκολο και οικονομικά βιώσιμο χωρίς τις απαραίτητες ποσότητες υδρογονανθράκων και τις κατάλληλες αγορές. Παρατηρούμαι τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πράσινη ανάπτυξη και την κλιματική ουδετερότητα και τη μείωση των εκπομπών ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα αλλά την ίδια ώρα στην Ευρώπη επικρατεί ενεργειακή φτώχεια και έντονος ανταγωνισμός για τον Nord Stream 2 και την αδυναμία της Ρωσίας να προσφέρει περισσότερες ποσότητες. Βλέποντας τις επενδύσεις που γίνονται στις ΗΠΑ και στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Αυστραλία είναι σαφές ότι το ΦΑ θα συνεχίσει να έχει πρωταρχικό ρόλο στο ενεργειακό μείγμα και πέραν του 2050.  

Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει η κυβέρνηση και η Υπουργός Ενέργειας είναι:  Γιατί προχωρούμε σε περαιτέρω γεωτρήσεις με αμερικανικούς κολοσσούς στην ΑΟΖ αφού έχουμε παγοποιήσει τις διεργασίες για αγωγούς και ούτε συνδετικούς αγωγούς με τα γειτνιάζοντα κοιτάσματα προβλέψαμε, αλλά ούτε και αγωγό σύνδεσης με το χερσαίο τερματικό της Κύπρου; Η διακλάδωση μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου είναι επιβεβλημένη. Για κάποιο παρατηρητή τα ερωτήματα μπορούν να ερμηνευτούν με διάφορους τρόπους. Ο νεοδιορισθείς βετεράνος Υπουργός Εξωτερικών κ. Ιωάννης Κασουλίδης και ως τέως πρόεδρος του Euroasian Interconnector κατάφερε με μαεστρία να προωθήσει την καλωδιακή διασύνδεση Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου και αξίζει συγχαρητήρια. Ιδιαίτερη μνεία και αναφορά γίνεται και στο άτυπο αμερικανικό έγγραφο.  Πώς θα τροφοδοτείται το καλώδιο με ηλεκτρική ενέργεια αφού η παραγωγική μας δυνατότητα μέσω Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας δεν ξεπερνά το 18% και απορροφάται για εσωτερική κατανάλωση; 

Το κόστος

Άρα είναι επιβεβλημένη η μεταφορά κυπριακού ΦΑ στους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς για να παράγουμε και να εξάγουμε ηλεκτρισμό μέσω του πιο πάνω  Δικτύου. Εκτός κι αν η  στρατηγική του κράτους είναι να εισάγουμε και ηλεκτρική ενέργεια από τρίτα κράτη. Το Υπουργείο Ενέργειας είτε βρίσκεται σε χειμερία νάρκη ή δεν έχει την κατάρτιση να διαχειριστεί με όραμα τα ενεργειακά θέματα της χώρας και να προωθήσει βιώσιμες υποδομές κοινής ωφελείας και εθνικής ενεργειακής ασφάλειας.  

Απαντώντας στους συντάκτες του «Non Paper» στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, αναφέρω πως €6 δις πολύ εύκολα μπορούν να βρεθούν από τα μέλη του East Med Gas Forum και ότι οι εταιρείες όπως η ExxonMobil και Qatar Petroleum,  εάν βρουν τις κατάλληλες ποσότητες ΦΑ, μπορούν να αναλάβουν το βάρος και το οικονομικό κόστος από δικά τους αποθεματικά. 

Κλείνοντας χαιρετίζω τους συντάκτες του άτυπου εγγράφου και τους αόρατους φίλους τους και αναφέρω τις δηλώσεις του τέως Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ  Mike Pompeo που χαρακτήρισε το έργο ιστορικό και στρατηγικό. 

*Σύμβουλου ενεργειακών θεμάτων και στρατηγικής, προέδρου του ανεξάρτητου Κυπριακού Συνδέσμου Υδρογονανθράκων και μέλους του Society of Petroleum Engineers