Άλλαξαν πολλά πράγματα τις τελευταίες δεκαετίες στο πολιτικό γίγνεσθαι, αλλά ο νόμος της βαρύτητας παραμένει ο ίδιος.
Το 1990, όταν ακόμα ο αέρας της περεστρόικα σάρωνε το πρώην σοβιετικό μπλοκ στην Ευρώπη, δεκάδες στελέχη του ΑΚΕΛ, μεταξύ των οποίων και πέντε βουλευτές, αποχωρούσαν από το κόμμα για να ιδρύσουν το Ανανεωτικό Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΑΔΗΣΟΚ). Η αποχώρηση κορυφαίων στελεχών, όπως ο Ζιαρτίδης, ο Δίγκλης, ο Α. Φάντης και ο Παπαπέτρου, προκαλούσε σεισμό στο πολιτικό γίγνεσθαι. Όχι όμως για πολύ. Στην πρώτη εκλογική δοκιμασία που ακολούθησε, η κομματική τάξη αποκαταστάθηκε. Το ΑΚΕΛ στις βουλευτικές εκλογές του 1991 ξεπέρασε το 30% (με άνοδο πάνω από τρεις μονάδες), την ώρα που το ΑΔΗΣΟΚ έμενε εκτός Βουλής με 2,4% και έξι χρόνια αργότερα, θα υπήρχε μόνο ως ιστορική αναφορά.
Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε περίπου μια δεκαετία αργότερα. Λίγες μέρες πριν το δημοψήφισμα του 2004, το κλίμα στο συνέδριο του ΔΗΣΥ ήταν εκρηκτικό. Το «ΝΑΙ» στο σχέδιο Ανάν επικράτησε σχεδόν ολοκληρωτικά, όσοι όμως σήκωσαν τις ροζ καρτούλες για να καταγράψουν τη διαφωνία τους, είτε έφυγαν οικειοθελώς από το κόμμα, είτε εκδιώχθηκαν. Στελέχη όπως ο πρώην πρόεδρος Γιαννάκης Μάτσης, οι Προδρόμου, Ερωτοκρίτου, Ταραμουντάς, Συλλούρης, δημιούργησαν νέους κομματικούς σχηματισμούς, οι οποίοι αργά ή γρήγορα θα είχαν την ίδια μοίρα με το ΑΔΗΣΟΚ. Ο Συναγερμός θα αντέξει, παραμένοντας πρώτο κόμμα στις Ευρωεκλογές που ακολουθούν και το εκπληκτικό 11% που θα λάβουν οι διαφωνούντες θα αποδειχθεί βραχύβιο.
Τα πράγματα δείχνουν να αλλάζουν το 2018, με τη διάσπαση του ΔΗΚΟ και την ίδρυση της ΔΗΠΑ. Στις βουλευτικές του ’21, το επίσημο κόμμα του κέντρου καταγράφει κάποιες απώλειες, διατηρώντας όμως τον ρυθμιστικό του ρόλο, την ώρα που η ΔΗΠΑ ξεπερνά το 6% διαψεύδοντας κάθε δημοσκοπικό εύρημα. Στην ΕΔΕΚ, ο εμφύλιος που ξεκίνησε το 2015 συνεχίζεται αδιάκοπα μέχρι σήμερα και παρά την εσωκομματική κυριαρχία Σιζόπουλου, οριστικές απαντήσεις ενδεχομένως να δοθούν στις επερχόμενες Ευρωεκλογές.
Η ανάγνωση όμως των αριθμών και τα στατιστικά μάς δίνουν μια εικόνα για τον διαχρονικό τρόπο λειτουργίας των κομμάτων στην Κύπρο, αλλά δεν λένε όλη την αλήθεια. Μέσα σε αυτήν τη μακρά περίοδο του χρόνου, τα πράγματα άλλαξαν. Η κοινωνία του 2024 είναι πολύ διαφορετική από τις προηγούμενες δεκαετίες. Το ίδιο και τα κόμματα. Ο Συναγερμός μετατόπισε το πολιτικό και ιδεολογικό του βάρος περισσότερο προς τη φιλελεύθερη κεντροδεξιά και λιγότερο προς τη δεξιά. Το ΑΚΕΛ δεν είναι το παραδοσιακό κόμμα της κομμουνιστικής αριστεράς του ’90, αν και δυσκολεύεται να βρει τον βηματισμό μιας σύγχρονης αριστεράς. Το ΔΗΚΟ του Νικόλα ξεκίνησε διαφορετικά από το ΔΗΚΟ του Καρογιάν, αλλά κατέληξε στην ίδια εξέδρα μαζί του. Η ΕΔΕΚ έχει απωλέσει την παραδοσιακή τέταρτη θέση και παραμένει βαθιά διχασμένη. Το Κίνημα Οικολόγων, το οποίο μετρά σχεδόν τρεις δεκαετίες ζωής, παραμένει παρά την πρόσφατη εσωκομματική κρίση ένας εναλλακτικός πόλος της πολιτικής ζωής. Το ΕΛΑΜ, το οποίο από σπόντα δεν ονομάζεται «Χρυσή Αυγή της Κύπρου», αποτελεί μέρος του συστήματος και επιδιώκει να γίνει το νέο… ΔΗΚΟ, ως ρυθμιστής της νέας τάξης πραγμάτων. Την ώρα που οι νεότεροι σχηματισμοί αναζητούν ρόλο και χώρο έκφρασης στο πεδίο της κομματικής Βαβέλ.
Σήμερα, ωστόσο, όποιος φύγει από το μαντρί, μπορεί να πάει σε άλλο μαντρί, χωρίς να το φάει ο κακός ο λύκος. Γιατί πολύ απλά, ο λύκος μπήκε στο μαντρί. Και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση για τις Προεδρικές με τη νίκη Χριστοδουλίδη -ασχέτως αν αυτή αποδεικνύεται πύρρειος για την ηγεσία του ΔΗΚΟ και λοιπής συμπολίτευσης, που κέρδισαν τη μάχη αλλά χάνουν τον πόλεμο.
Ζούμε σε μια εποχή όπου οι διαχωριστικές πολιτικές γραμμές είναι δυσδιάκριτες, η κοινωνία μετακινείται ευκολότερα σε άλλους σχηματισμούς και η κοινωνία δεν έχει την ίδια πίστη, όπως παλιά. Το βέβαιο είναι ότι μετά τις εκλογές, όλα θα είναι διαφορετικά. Στο ρετιρέ, στο μεσοπάτωμα και στο ισόγειο -εκεί θα είναι η θέα.
Υστερόγραφο: Τα κάστρα δεν πέφτουν με πολιορκία, τα ρίχνεις από μέσα.
Υστερόγραφο 2: Δεν είναι κατακριτέο ένας πολιτικός που δεν νιώθει άνετα στο κόμμα του, να μετακινείται παραδίπλα. Δεν κρίνεται γιατί έφυγε, κρίνεται για τον λόγο που έφυγε. Άλλωστε, η πολιτική είναι μακρά διαδικασία. Δεν μετριέται με χρόνους Τικ-Τοκ, ούτε κινείται με ταχύτητες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όποιος λοιπόν πάρει το ασανσέρ για να ανεβεί πέντε-έξι ορόφους, καλύτερα να πάρει μαζί του και ένα αλεξίπτωτο. Οι εποχές μπορεί να αλλάζουν, ο νόμος της βαρύτητας παραμένει ο ίδιος.
Το άσχετο: Ροζ Πάνθηρας
