Αναμένουμε όλοι ότι, ο Χριστόδουλος Πατσαλίδης, άνθρωπος που εκ χαρακτήρος δεν έχει να αποδείξει σε κανέναν τίποτε περισσότερο από μια αποτελεσματική θητεία προς όφελος των συμφερόντων της Κύπρου και του λαού της, θα γεμίσει την καρέκλα του Διοικητή επαναφέροντας την ομαλότητα σ’ έναν θεσμό που έπρεπε να είναι καθαρός σαν διαμάντι.

Η Τραπεζική Εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σε συνεργασία με τις εθνικές αρμόδιες Αρχές, αξιολόγησαν τους κύριους κινδύνους και ευπάθειες που αντιμετωπίζουν τα σημαντικά ιδρύματα υπό την άμεση εποπτεία της. Μετά την αξιολόγηση καθορίστηκαν οι προτεραιότητες της τριετίας για τη διασφάλιση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων ώστε:

Πρώτο, ν’ αντιμετωπίσουν τις διαρθρωτικές αδυναμίες με αποτελεσματικές στρατηγικές ψηφιακού μετασχηματισμού και ενισχυμένης διακυβέρνησης 

Δεύτερο, ν’ αντιμετωπίσουν τους νέους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών και περιβαλλοντικών κινδύνων, και των κινδύνων που συνδέονται με τα πληροφοριακά συστήματα και τις κυβερνοαπειλές.

Για κάθε προτεραιότητα, η τραπεζική εποπτεία ανάπτυξε στρατηγικές και ένα πλάνο που άρχισε να υλοποιείται το 2022 και καλύπτει τρία χρόνια. Μια από τις κύριες ανεπάρκειες που εντοπίζονται είναι οι διευθυντικές ικανότητες των διοικητικών οργάνων των τραπεζών.

Ανεπάρκειες διοικητικών οργάνων

Τα εποπτευόμενα ιδρύματα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ανεπάρκειες στη λειτουργία και τη σύνθεση των διοικητικών οργάνων. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Με την εφαρμογή των ρυθμίσεων διακυβέρνησης, των αυστηρών εσωτερικών ελέγχων και των αξιόπιστων δεδομένων που κρίνονται ως σημαντικά για τον περιορισμό κυρίως της ανάληψης κινδύνων. 

Σίγουρα, οι κυπριακές τράπεζες, καθώς και οι ευρωπαϊκές, έχουν σημειώσει πρόοδο τα τελευταία χρόνια,  όμως οι εποπτικές αρχές εξακολουθούν να εντοπίζουν διαρθρωτικές ανεπάρκειες στον εσωτερικό ελέγχο, τη λειτουργία των διοικητικών οργάνων και στη συγκέντρωση δεδομένων για τους κινδύνους στους οποίους είναι εκτεθειμένες. 

Ένα θέμα που εγείρεται σε επίπεδο ευρωζώνης και στην Κύπρο είναι η πιθανή αναποτελεσματικότητα των διοικητικών συμβουλίων. Μια σημαντική πτυχή που πρέπει να εξετάσει και ο νέος Διοικητής, στο πλαίσιο της εποπτείας, είναι  η λειτουργία και η ικανότητα επίβλεψης των διοικητικών οργάνων. Για παράδειγμα, θα πρέπει να εξεταστεί η συλλογική καταλληλότητα και πολυμορφία των διοικητικών οργάνων και οι ανεπάρκειες στη σύνθεση και τη λειτουργία τους.

Ο Δρ Χριστόδουλος Πατσαλίδης είναι γνώστης των καλών και των κακών κειμένων του χρηματοπιστωτικού κλάδου, όντας χρόνια τραπεζίτης. 

Εκ της νέας του θέσης υποχρεούται να ασκήσει προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και οργανισμών του χρηματοπιστωτικού τομέα που βρίσκονται υπό την εποπτεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.

Μια σημαντική πτυχή που αναμένεται ότι θα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του είναι και η εποπτεία της συμμόρφωσης αναφορικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το θεσμικό πλαίσιο για την πρόληψη του ξεπλύματος χρήματος.

Επίσης, να έχουμε πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι, οι εκτιμήσεις για τις προοπτικές της οικονομίας περιλαμβάνουν σημαντικούς κινδύνους που προέρχονται από ένα ασταθές διεθνές οικονομικό περιβάλλον, από γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή, από ακραία καιρικά φαινόμενα, από την έξαρση της μεταναστευτικής κρίσης. Όλα αυτά δημιουργούν επίσης  αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό, στη ναυτιλία, στις μεταφορές και στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Η Εταιρική Διακυβέρνηση

Η εταιρική διακυβέρνηση, ένα σύστημα κανόνων και διαδικασιών, επιτρέπουν την αποτελεσματική διοίκηση ενός οργανισμού, δημιουργώντας αξιόπιστο πλαίσιο για την άσκηση των καθηκόντων του, εξασφαλίζοντας διαφάνεια, συνέπεια και ίση μεταχείριση. 

Αναμένουμε ότι ο νέος Διοικητής θα διασφαλίσει με σοβαρές αποφάσεις και μέτρα την εταιρική διακυβέρνηση της ΚΤΚ ως αυτόνομης αλλά και ως μέλους του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.

Πρωτίστως, η διοικητική της δομή πρέπει να εξασφαλίζει τη λήψη αποφάσεων με διαφάνεια, ανεξαρτησία και συνέπεια, ενώ η οργανωτική της διάρθρωση πρέπει να βασίζεται στον διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων με σαφείς ευθύνες. Ένα ισχυρό πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου επιτρέπει στην Τράπεζα να επιτελεί τα καθήκοντά της και να εκπληρώνει το έργο της. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου πέρασε πολλά δεινά τις τελευταίες δεκαετίες με την επιλογή των εκάστοτε Διοικητών από τις Κυβερνήσεις. Να υπενθυμίσουμε τον αιωνόβιο Αυξέντη Αυξεντίου, τον Χριστόδουλο Χριστοδούλου, τον Δρα Αθανάσιο Ορφανίδη και τον επίσης ακαδημαϊκό Πανίκο Δημητριάδη και τη Χρυστάλλα Γιωρκάτζη και τέλος τον Κωνσταντίνο Ηροδότου.

Ο καθένας άφησε το δικό του αποτύπωμα, επιτυχές, ανεκτό ή απογοητευτικό, συμπαρασύροντας με τις παραλείψεις ή τις αποφάσεις του την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου.

Αναμένεται ότι, ο Χριστόδουλος Πατσαλίδης, άνθρωπος που εκ χαρακτήρος δεν έχει να αποδείξει σε κανέναν τίποτε περισσότερο από μια αποτελεσματική θητεία προς όφελος των συμφερόντων της Κύπρου και του λαού της, θα γεμίσει την καρέκλα του Διοικητή επαναφέροντας την ομαλότητα σε έναν θεσμό που έπρεπε να είναι καθαρός σαν διαμάντι.

Ούτε κλίκες, ούτε ίντριγκες

Η ΚΤΚ δεν σηκώνει ούτε παιγνίδια, ούτε ίντριγκες, ούτε θάψιμο στελεχών, ούτε κλίκες και υπόγεια χτυπήματα. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου είναι η κεντρική τράπεζα της χώρας. Είναι, θα έπρεπε να είναι και θα έπρεπε να παραμείνει μια ανεξάρτητη αρχή που ασκεί δημόσιο λειτούργημα: μεριμνά για τον έλεγχο του πληθωρισμού και τη σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Όντας  θεσμικά και λειτουργικά ανεξάρτητη, υπόκειται στο δημοκρατικό έλεγχο αποκλειστικά της Βουλής. 

Ελπίζοντας ότι ο νέος Διοικητής θα βάλει το δικό του αποτύπωμα στην ΚΤΚ, ευχόμαστε πώς ποτέ, μα ποτέ, δεν θα βιώσουμε ξανά όσα εγκληματικά έγιναν πριν από το κούρεμα του 2013!